29/04/2024
سیستەمی هەنوکە بە خۆی و سیاسەت و ئابووری وفەرهەنگ و کولتورییەوە بە سیستەمی لیبراڵ و نیو-لیبراڵ بەناوبانگە ، لای زۆرینەیەك دەبێت ناوەکەی ناورۆکەکەی گشتگیر بکات.
ئەوەی کە لێردا هەیە بوونی ئازادی چەوساندنەوەیە ، ئازادی بەرتەسککردنی ئازادییەکانی خەڵکە ، ئازادبوونی دەوڵەت لە سەرکوتکردن و بەرزکردنەوەی نرخی پێداویستییەکانی ژیان، هەڵگیرسانی جەنگ، ئاوەڵاکردنی دەستی دامەزراوە سەرکوتکەرەکان بە بزنس و هەموو بەشەکانی ئابوورییەوە لە ڕوتاندەنەوەی دانیشتوانی ولاتەکە ، هەڵوەشاندنەوەی پەیوەندی کۆمەڵایەتی مرۆیانە و گۆڕینی بە پەیوەندی کاڵا و شمەك و کڕین و فرۆشتنی نێو بازاڕ و زۆری تر.
ئەمڕۆ بە پێشکەوتنی زیاتری کاپیتاڵیزم و ئابووری نیو-لیراڵ ئەو ئازادییانەشی کە 30 بۆ 40 ساڵ لەمەوبەر هەبوون لە کزی و ڕوو لەنەمان دەچن . ئەمەش بەشی میدیای ئازاد و ڕۆژنامەوانی بێ لایەن ( نابەرگری لە دەوڵەت و سیستەمەکە) گرتۆتەوە .
ڕاپۆرتێکی ئەمڕۆی ڕۆژنامەی گاردیان ئەمانەی پشتڕاستکردۆتەوە کە دەڵێت یەکێتی ئازادییە مەدەنییەکان بۆ ئەوروپا (ئازادیەکان) کە بنکەکەی لە بەرلینیە لە ڕاپۆرتی ساڵانەی ئازادی میدیایی خۆیدا کە لەگەڵ 37 گروپی مافپەروەر لە 19 وڵاتدا کۆکراوەتەوە، ڕایگەیاندووە، ڕەوتە مەترسیدارەکان کە پێشتر دەستنیشانکراون لە ساڵی 2023دا بەردەوامن – هەرچەندە یاسا نوێیەکانی سەرتاسەری یەکێتی ئەوروپا دەتوانێت هیوای باشتربوون پێشکەش بکات.
ئیڤا سیمۆن، کارمەندی باڵای داکۆکیکردن لە کۆمپانیای لیبرتیز وتی: “ئازادی میدیا بە ڕوونی لە دابەزینێکی بەردەوامدایە لە سەرانسەری یەکێتی ئەوروپادا – لە زۆرێک لە وڵاتان لە ئەنجامی زیانگەیاندن یان پشتگوێخستنی بە ئەنقەست لەلایەن حکومەتە نیشتمانییەکانەوە” ئاماژەی بەوەشکردووە، “کەمبوونەوەی ئازادی میدیا هاوتەریب لەگەڵ دابەزینی سەروەری یاسادا دەڕوات و پەیوەندییەکی نزیک لە نێوان ئەم دووانەدا هەیە. ئەمە بەرنامەی یاریکردنی دەسەڵاتە تاکڕەوەکانە”. ئاماژەی بەوەشکردووە، یاسای نوێی میدیای یەکێتی ئەوروپا “پۆتێنشەڵەتی ئەوەی تێدا هەیە” بەڵام دەبێت بە شێوەیەکی دروست جێبەجێ بکرێت. لیبرتیز وتی دیمەنی میدیای ئەوروپا ساڵی ڕابردوو بەردەوام بوو لە چڕبوونەوەی زۆری خاوەندارێتی میدیا، یاسا ناتەواوەکان سەبارەت بە شەفافیەتی خاوەندارێتی و هەڕەشەی زۆر لەسەر سەربەخۆیی و دارایی میدیای گشتی.
لە ڕاپۆرتەکەدا هاتووە، ڕۆژنامەنووسان لە وڵاتانی وەک کرواتیا، فەرەنسا، ئەڵمانیا، یۆنان و ئیتاڵیا لە ساڵی 2023 ڕووبەڕووی هێرشی جەستەیی بوونەتەوە، لە هەنگاریا و سلۆڤاکیاش پەیامنێران ڕووبەڕووی سوکایەتی و هەڕەشەی سیاسەتمەدارە هەڵبژێردراوەکان بوونەتەوە. لە ڕاپۆرتەکەدا هاتووە، لە ڕۆمانیا و سوید پۆلیس نەیتوانیوە بە شێوەیەکی دروست بەدواداچوون بۆ هێرشەکانی سەر ڕۆژنامەنووسان بکات، یان بەهۆی کەمی ئیمکانات یان نەبوونی ئیرادە، لە کاتێکدا لە فەرەنسا و بولگاریا ئەفسەرانی پۆلیس خۆیان هێرشیان کردووەتە سەر ڕۆژنامەنووسان.
لە وڵاتانی کرواتیا، یۆنان، ئیتاڵیا، هۆڵەندا و سوید، بە شێوەیەکی باو لە دژی ڕۆژنامەنووسان، لێدان بە چەقۆ بەکاردەهێنرا، پەیامنێران لە ئەڵمانیا، یۆنان، هۆڵەندا و پۆڵەندا لەلایەن کەناڵە سیخوڕییەکانی وەک پێگاسۆس و پرێدەتۆرەوە خراونەتە ژێر چاودێرییەوە.
لە ئەڵمانیا، هەنگاریا، لیتوانیا و هۆڵەندا، ئەو ڕۆژنامەنووسانەی ڕەخنە لە حکومەت دەگرن، خۆیان لە کۆنگرە ڕۆژنامەوانییەکان یان ڕووداوە فەرمییەکانی دیکە دوور خستەوە، یان ئەو بەڵگەنامانەیان لێ ڕەتکرایەوە کە دەبوو دەستیان پێ بگات. لە سلۆڤاکیا، سەرۆکوەزیرانی پۆپۆلیستی، ڕۆبەرت فیکۆ، “هەموو پەیوەندییەکانی پچڕاندووە” لەگەڵ چوار دەزگای ڕاگەیاندن کە تۆمەتبار کراون “بە ئاشکرا نیشاندانی هەڵوێستی دوژمنکارانە“. حکومەتی سلۆڤاکیا لەم مانگەدا پڕۆژە یاسایەکی مشتومڕاوی پەسەند کرد بۆ چاککردنەوەی گشتی پەخشی گشتی دەستەو یانەی لیبرتیس وتی لە هەنگاریا میدیای خزمەتگوزاری گشتی پێشتر “هێندە بە تەواوی لە ژێر نیلەی حکومەتدا بوو” کە بەرهەمەکانی “بە ڕاپۆرتکردنی لایەنگری و یەکلایەنە تایبەتمەند بوو کە هەمیشە لەگەڵ بەرژەوەندییەکانی پارتی دەسەڵاتدار فیدێسدا، Fidesz ، دەگونجێت“.
Anarkistan ئەنارشیستان 