نووسەر: azadebram

20/03/2023

خۆپیشاندان و مانگرتن و ناڕەزاییەکان بەو ڕادەیە گەورە بووە و زۆرێك لە شار و شارۆچکەکەنی فەرەنسای گرتۆتەوە مەترسییەکی وا مەزنی بۆ سەر حکومەتی فەرەنسا دروستکردووە کە هەندێك لە پەڕلەمانتارەکان دەڵێن ئەمەی ڕوودەدات مەترسییەکی زۆر گەورەیە بۆ فەرەنسا و دۆخەکە لە دەستدەردەچێت.

دوای بەردەوامبوونی خۆپیشاندان و ناڕەزاییەکان لە ڕۆژی شەمە و یەكشەمەدا ، 18 و 19ی مانگدا، هەروەها یەککەوتنی نقابەکان کە ناکۆکییەکانیان لە هەنووکەدا خستۆتە لاوە ، هەر لە کرێکارانی هێڵی ئاسنین و شەمەندەفەرەکان و مامۆستایان و کارمەندان و کرێکارانی فڕۆکەخانەکان و هاتوچۆ و کرێکارانی پاڵاوگەکان و کۆکەرەوەی زبڵ و پۆشاك لە ڕؤژی 5 شەمەوە ماندەگرن .  لە ئێستادا وا ڕێکەوتوون بۆ 9 ڕۆژ مانبگرن .  هاوکاتیش پەڕلەمانیش لە چەپەوە بۆ ڕاستی هەر یەکەیان داوای متمانە سەندەنەوە لە حکومەت دەکەن و ئەمڕۆ ، دووششەمە، لە پەڕلەمان دەیخەنە دەنگەەوە بەهۆی ئەو بارودۆخە خراپەی کە ماکرۆن خولقاندویەتی کە بە بێ گەڕانەوە بۆ دەنگی پەڕلەمان بڕیاری بەرزکردنەوەی تەمەنی خانەنشینی لە 62 ساڵەوە بۆ 64 ساڵ داوە .بە جۆرێك خەڵكی فەرەنسا بەرگری لە مافەکانی خۆیان دەکەن لەوە دەکات ئەمجارەش ماکرۆن و حکومەتەکەی شکست بهێنن و پرۆژەکەیان هەڵپەسێرن .  بەڵام ئەمە ئاشکرایە کە تەنها ڕاگرتنی ئەم پرۆژەیە کە خۆیان بە ڕیفۆرم ناوی دەبەن  کاتیی دەبێت واتە ساڵێکی دیکە هەمان تاس و هەمان حەمام دووبارە دەبێتەوە ، چونکە ناکرێت لە هەمان زۆندا [ زۆنی یەکێتی ئەوروپا] جیاوازی ئاوا گەورە لە نێوانی مافی هاووڵاتیانیدا هەبێت ، دەسەڵاتدارانی ئەوروپا و یەکێتیەکەیان ئەوەیان پێ قەبوڵناکرێت .

19/03/2023

لە کاتێکدا کە خۆپیشاندان و ناڕەزاییەکان و مانگرتنەکانی کرێکاران زیاتر تەشەنە دەسەنن پۆلیس بە فرمانی وەزیری ناوخۆ و سەرەکوەزیران توندو و تیژی زیاتر بەکاردەهێنن.  لە دوێنێوە ، شەمە ، 18/03 پۆلیس بڕیاری قەدەخەکردنی گردبوونەوەی خەڵکی لە شوێنە گشتییەکاندا داوە.  بە گوێرەی ئەم بڕیارە نوێیە ، پۆلیس هەموو دەسەڵاتێکی هەیە لە گرتن و دەستبەسەرکردن و سوکایەتیکردن و تۆمەت هەڵبەستن بۆ هەر گروپێك کە لە شوێنە گشتییەکان و هەستیارەکاندا کۆببنەوە.

  بێ گومان ئەمە لە بەهێزی دەوڵەت و پۆلیسەوە نییە بەڵکو لە لاوازی و ترسی دەوڵەت و پۆلیسە لە فراوانتربوونی زیاتری ناڕەزاییەکان تا ئەو ڕادەیەی کە وڕاوەی جەنگی ئەهلی لێدەکرێت لە ئایندەدا. ئەمە پاگەندەی دەوڵەتە بۆ  ترساندنی خەڵکی و چوونە دواوەیان لە بەرگریکردن لە مافە رەواکانیان.

مانگرتنی کرێکارانی پاڵاوگەکان ڕۆژی شەممە پەرەی سەند و مانگرتنی کرێکارانی سەر هێڵی ئاسن بەردەوامە . هاوکاتیش فیلیپ مارتینێز، سەرۆکی فیدراسیۆنی سەندیکاکانی سی جی تی وتی ماکرۆن “ئاگادارکراوەتەوە کە دۆخەکە تەقینەوەی بە دواوەیە. کەس ناتوانێت بڵێت ئێمە هیچمان نەوتووە؛ پێمان گوتووە ”.

لە پاریس، پێشبینی دەکرێت مانگرتنی کرێکارانی کۆکەرەوەی زبڵ و خاشاك کە بۆ ماوەی 13 ڕۆژە لە مانگرتندان کە لانیکەم تا سێشەممە بەردەوام بێت .  لە ئێستادا زیاتر لە ١٠ هەزار تۆن زبڵ و خاشاک لەسەر شەقامەکان کەڵەکە .

ڕاپرسییەکان دەریانخستووە کە نزیکەی دوو لەسەر سێی خەڵکی فەرەنسا دژی گۆڕانکارییەکانی خانەنشینی دەبن.  بەرزبوونەوەی تەمەنی خانەنشینی لە 62 ساڵەوە بۆ 64 ساڵ بەڵێنێکی سەرەکی ماکرۆن بووە لە هەڵمەتی سەرکەوتووی هەڵبژاردنەکەی پارساڵ 2022 .

19/03/2023

ئەمە دروشمی یەكێك لە خۆپیشاندەرەکانی دژ بە یاسای نوێی پەنابەر بوو کە حکومەت دەلێت ئەوانە بە نایایاسایی دێنە وڵاتەکەمان ، گەر بیانەوێت مافی پەنابەریی وەرگرن ئەوە دەبێت یاسایانە داخڵ بە وڵات ببن .

دوێنێ شەمە ، لە 3 شاری گەورەی بریتانیا :  لەندەن ، گلاسگۆ و کاردیف بە هەزاران کەس هاتنە سەر شەقامەکان بۆ بەرگریکردن لە پەنابەران و دژ بە یاسای نوێی پەنابەران کە لەم چەند ڕۆژەی پێشوودا حکومەتی بریتانی دەریکرد.

ناڕەزاییەکان دژ بە ڕایسیسزم و فاشیزم و دژ بە دژایەتیکردنی جوولەکە و دژ بە فۆبیای ئیسلام و [ ترس لە ئیسلام] هەروەها دژ بە تووندڕەوە ڕاستڕەوەکان بوو.

هەندێك لە ناڕەزاییکەران پەرۆشی و نیگەرانی خۆیان بۆ میدیا دەربڕی بەرانبەر بە سیاسسەتی حکومەت لە هەموو بارەیەکەوە .  یەکێکان وتی ” “خەڵک دەردەکەون چونکە لەڕادەبەدەر توڕەن لە شێوازی بەڕێوەبردنی ئابووری و ئەو نەبوونییەی  کە ڕوودەدات لەکاتێکدا خەڵکی دەوڵەمەند لە دەسەڵاتدا خۆیان دەوڵەمەندتر دەکەن.”

پیاوێکی 65 ساڵیش وتی  “حکومەت هەوڵدەدات ئەم کەسانە نەک تەنها پێشوازییان  لێنەکرێت،  بەڵکو نایاسایی بکات.   ناتوانین خەڵک وەک نایاسایی پۆلێن بکەین، ئەوە سیاسەتێکی ڕەگەزپەرستانەیە لە حکومەتێکی ڕەگەزپەرستەوە”

کەسێکی 39 ساڵیش وتی ” پڕۆژە یاسای کۆچی نایاسایی هەموو ئەو کەسانە بە مرۆڤ ناناسێت  کە داوای پەنابەریی دەکەن. گرنگە ناڕەزایەتی دەرببڕیت چونکە تاکە ڕێگایە بۆ ئەوەی لە ئێستادا دیار و بیستراو بیت.”

منداڵێکیش لافیتەیەکی بەرزکردبووەوە  لە سەری نوسرابوو :  “ڕێگایەکی سەلامەت بۆ هەموو منداڵانی وەک من”

18/03/2023

ماکرۆن، سەرۆکوەزیرانی فەرەنسای، ئەلیزابێس بۆرن، ڕاسپارد کە پەنا بۆ مادەی 49.3ی دەستوور ببات، کە ڕێگە بە حکومەت دەدات پڕۆژە یاسایەک بەبێ دەنگی پەرلەمان پەسەند بکات، چونکە وتی مەترسی ئابووری زۆر لەسەر وڵاتەکە هەیە ئەگەر پەرلەمانتاران دەنگ بە دژی پڕۆژە یاساکە بدەن.

پاش ئەو بڕیارەی ماکرۆن خەڵکی خۆڕسکانە بەردەوامییان دایەوە بە ناڕازاییە -کانیان، سەرەڕای ئەو شارانەی تر کە ناڕەزایی بەردەوامە دوێنێ شەو ، هەینی، 17/03 ناڕەزاییەکان تەشەنەی کرد بۆ شاری Laval  و Eveeux  هاوکاتیش مانگرتنەکانی کرێکارانی پاڵاوگەکان لە فەرەنسا پەرەی سەندووە، هۆکارەکەش بڕیاری حکومەتە بۆ بەرزکردنەوەی تەمەنی خانەنشینی بەبێ دەنگی پەرلەمان لە 62 ساڵەوە بۆ 64 ساڵ .  هەر لەم کاتەشدا  کرێکارانی کۆکەرەوەی زبڵ و خاشاک هەر بەردەوامن لە مانگرتنەکەیاندا و زیاتر 10 هەزار تەن زبڵ و خاشاک لەسەر شەقام و بەردەم دوکان و باڕو چێشتخانەو ئۆفیسەکاندا کەڵەکەی کردەووە.

شەوی ڕابوردوو هەتا سەعات 11.30 ی شەو 217 کەس لەوانەی کە لە پاریس ناڕەزاییان دەربڕیوە بێ لەوانەی شەوی پێشتر دەستگیر کراون،  لە شارەکانی دەرەوەی پاریس-یش 93 کەسی دیکە دەستگیر کراون.

پلانی ماکرۆن بۆ بەرزکردنەوەی تەمەنی خانەنشینی لە 62 ساڵەوە بۆ 64 ساڵ بە فرمانی خۆی لە کۆتا خولەکدا بڕیارەکەی لە دەسەڵاتێکی دەستوری تایبەت تێپەڕێندرا دوای دوو مانگ لە مانگرتنی هەماهەنگی سەرتاسەری وڵات و هەندێک لە گەورەترین ناڕەزایەتییەکان لە ماوەی دەیان ساڵدا، حکومەت ئەو بڕیارەی دا چونکە ترسی ئەوەی هەبوو نەتوانێت زۆرینەی پەرلەمانتاران دەستەبەر بکات بۆ ئەوەی دەنگ بە پرۆژەکەی بدەن .

ماکرۆن لە ئەنجومەنی نیشتمانیدا بە خراپی شکستی هێناوە دوای ئەوەی گروپە ناوەندییەکەی نەیتوانی زۆرینەی ڕەها لە هەڵبژاردنەکانی پەرلەمانیدا لە مانگی حوزەیرانی ساڵی ڕابردوودا بەدەستبهێنێت .

17/03/2023

لە مانگی یەکەوە تا ئێستا خۆپیشاندان و پرۆتێستەکان لە فەرەنسا بەردەوامن دژ بە ڕیفۆرمەکانی ئیمانوێل ماکرۆن .  ئەو ڕیفۆرمانەی، ڕاستیییەکەی ئەو هێڕاشانەی کە ماکرۆن و حکومەتەکەی دەیکەنە سەر کرێکاران و چەوساوانی فەرەنسا ، یەکێکیان بەرزکردنەوەی تەمەنی خانەنشتییە لە 62 ساڵەوە بۆ 64 ساڵ

پاش ئەوەی کە ماکرۆن بە تەواوی بۆی درەکەوت کە گریمانێك نییە کە لە ڕێگای پەڕلەمانەوە ئەوەی کە دەیەوێت بیسەپێنێت ، دوێنی لە دانیشتنی پەڕلەماندا بڕیاری دا کە دەسەڵاتە تایبەتییەکەی کە بڕگەی 49.3  ی یاسایە کە تایبەتە بە بوونی دەسەڵاتی تایبەت  [Special Power ] کە بەخشراوە بە سەرۆك کۆمار ئەو بڕیارەی کە دەیەوێت جێ بەجێی بکات بێ ئەوەی بگەڕێتەوە بۆ پەڕلەمان ، واتە دەنگی پەڕلەمانی پێویست نییە .  ئەمەیە جەوهەر و جوانی ڕژێمی دیمۆکراسی پەڕلەمانتاری ، کە لە کاتێکدا هیچ  کام لە دەنگەدرانی فەرەنسا دەنگیان بەمە نەداوە، هەرە زۆرینەشیان بە ئاگا نەبوون لە بوونی ئەم بڕگە یاساییە.

هەر بە باسکردنی ئەمە لە پەڕلەمانە ، خۆڕسکانە بە دەیەها هەزار کەس ڕاژنە سەر شەقامەکانی پاریس و مارسێل و  لیۆن و نانتێس و ڕیننس دژ بەم بڕیارە ، بەم هۆکارەشەوە پۆلیس 120 خۆپیشاندەری دەستبەسەرکردوە.

تەمەنی خانەنشیئکردن هەتا ئەگەر بیشبێتە 64 هێشتا بەراوەردێك نییە لە نێوانی هاووڵاتانی فەرەنسا و سەراپای دانیشتوانی ئەوروپادا بەڵام فەرەنسییەکان زۆر باش دەزانن کە هێڕش و هەڕەشەی حکومەت هەرکەس و هەر حیزبێک بێت لەوێدا ناوەستێت و ئەوە هەنگاوی یەکەم دەبێت بۆ هێڕشەکانی ئایندە .  ئەوان ئەوە دەزانن گەر لەم جەنگەدا تێبشکێن سەرەتایە بۆ تێشکانی هەموو جەنگەکانی دیکە بۆیە خۆیان توند گرتووە و ئامادە نین ئەوەی کە نەوەکانی پێشخۆیان بە خەبات و تێکۆشانە بەدەستیان هێناوە لە دەستی بدەن و دەیانەوێت بیگوێزنەوە بۆ منداڵەکانیشیان.

نقابە و ڕێکخراوە جەماوەرییەکانی فەرەنسا هەر لە ئێستاوە بڕیاریان داوە کە 23 ی مانگ  ڕۆژی مانگرتنی گشتی سەرانسەرییە لە فەرەنسا کە لە کاتێکدا مانگرتنی کرێکارانی زبڵ و خاشاک پاکەرەوە بۆ زی اتر لە 10 ڕۆژە لە مانگرتندان .

زاهیر باهیر

17/03/2023

زیاتر لە 6 مانگە  خۆپیشاندانی جەماوەیانە و مانگرنتی کەرتە جیاوازەکانی کرێکاران هەر لە کرێکارانی شەمەنەفەرەکان وژێرزەمنینی و مامۆستایان و نێرس و دکتۆر و مامۆستایان و وانەبێژان و کارمەندانی زانکۆکان و تیمی ئیسعافەکان و نقابەی کرێکارانی ئاگرکوژاندنەوە و کرێکاران و کارمەندانی  نقابەی بەشی خزمەتگوزاری و سەرسنورەکان و زۆری دیکە  لە مانگرتندان .   لەو کاتەوە ئەم کەرت مانگرتنی داوەتە دەست ئەو کەرت و بەردەوامبوون لە چالاکییاندا بۆ زیادکردنی موچە و کرێیان و هەرەها باشکردنی هەلومەرجی سەر کاریان .

لە سەرەتادا حکومەت و کۆمپانیاکان تەنانەت ئامادەی وتووێژیش نەبوون نەك هەر زیادکردنی موچەیان ، بەڵام شەقی زەمانە و کارایی مانگرتنەکانیان و دەرکەوتنی ئەو ڕاستتیە کە ئەوە ئەوانن :  مامۆستا ، دکتۆر ، نێرس ، سایەقی پاس و شەمەنەفەر و میترۆ و، ئاگرکوژێنەوە، بەشی فریاگوزاریی ، بەشەکانی دیکەن ، کە پارێزگاری لە وڵات و هاووڵاتیانی دەکەن و کاروبارەکانیان بەڕیوەدەبەن و دەیانگەیەننە سەرکار  و فێری خوێنەوارییان دەکەن و کادیری داهاتوی کۆمەڵ دروست دەکەن و لە نەخۆشی و پەتا دەمانپارێزن و نەششتەرگەریمان بۆ دەکەن و چاکمان دەکەنەوە و کە ئاگردەکەوێتە نێو ماڵ و شوێنی نیشتەجێبونمانەوە ئەوانن فریامان دەکەون و  ڕزگارمان دەکەن ، ئەوان کۆڵەکە و پایەی سەرەکی وڵاتن ، ئەوانن کە بەردەوامی دەدەن بە ژیان نەك کەسانی دەستەبژێر و گرپی بەڕیوەبەر و جێ بەجێکار و چەنەبازەکانی ناو پەڕلەمان و مشەخۆرەکانی کە لە وەزارەتدان و سەربازەکانن کە خۆیان بۆ بەرژەوەندی سەرمایەداران و کەڵەکەی سەرمایە دەدەن بە کوشت .

 پاش ئەوەی کە نە دەکرا  حکومەت چی تر چاوی لێبخشێنێت ئامادەگی خۆیانیان دەربڕی بۆ وتووێژو پارەی زیاتر خستنە سەر مێزی وتووێژ و دانوستاندن . ئێستا زۆرێك لەو بەشانە لە ڕاوێژی ئەوەدان کە ئایا ئەو بڕە پارەیەی [ ئۆفەرەی] کە حکومەت بڕیاری داوە ، قەبوڵ بکەن یانا.

ئەوە راستە کە ئۆفەرەکانی حکومەت  و کۆمپانیاکان زۆر لەوە کەمترن کە داخوازی کرێکاران بوون بەڵام ئەوە کێشەیەک گەورە نییە. بەدەستهێنانی ئەوە سەرکەوتنێکی گەورەیە بۆیان چونکە پاش نزیکەی 40 ساڵ متمانە بەخۆ لای کرێکاران و خەڵك دروست دەبێتەوە ، مۆدێلی هاوپشتیی و هاوکاری یەکدی دەگەڕێتەوە، ڕۆحییەتی کردنی چلاکی و ڕاوەستان بۆ مافە رەواکانی خۆیان بۆ جارێکی دیکە زیندوودەبێتەوە ، هەنگاوێك دەبێت بۆ دەستکەوتی زیاتر بێ ڕاڕایی و دڵەڕاوکێ ، ژمارەی ئەندامانی نقابە زیاد دەبێت .  لەسەر و ئەمانە هەموشیانەوە حەقیقەتێکی دیکە هەیە کە ئەویش :  بە دانیشتن هەموو شت لە دەست دەدەیت ، بە تێکۆشان هەوڵ و کردنی چالاکی هیچ نەبێت گریمانی لە سەدا 50 ی بردەنەوە جەنگەکەت هەیە.

16/03/2023

توێژینەوەیەکی نوێ دەریدەخات کە تەمەن لە بەریتانیا بە ڕێژەیەکی خاوتر لە باقی وڵاتانی گروپی 7 گەشە دەکات. 

بەگوێرەی ئەو توێژەرەوانەی کە کاریان لەسەر ئەم پرۆژەیە کردووە دەڵێن ئەمە دەرئەنجامی فراوانبوونی نایەکسانییە لە بەریتانیا کە بەڕێژەیەکی خاوتر لە وڵاتانی بەراوردکراو گەشەی کردوو.  بەپێی شیکارییەکی نوێی ڕیزبەندی تەمەنی جیهانی کە لە گۆڤاری کۆمەڵەی شاهانەی پزیشکیدا بڵاوکراوەتەوە، بەریتانیا لە دوای هەموو وڵاتانی دیکەی گروپی ئابووری پێشکەوتووەکانی گروپی حەوتە جگە لە ئەمریکا.

لە ساڵانی 1950دا بەریتانیا یەکێک بوو لەو وڵاتانەی کە تەمەندرێژیی  درێژترین تەمەن بوە لە جیهاندا کە لە پلەی حەوتەمی جیهانیدا بوو لە دوای وڵاتانی وەک دانیمارک، نەرویج و سوید، بەڵام لە ساڵی 2021 بەریتانیا داخزا بۆ پلەی 29 .

توێژەرەوان دەڵێن ئەمە بەشێکی دەگەڕێتەوە بۆ نایەکسانی داهات، کە لە ماوەی هەشتاکانی سەدەی ڕابردوو و دوای ئەو ماوەیەش لە بەریتانیا بە شێوەیەکی بەرچاو بەرزبووەتەوە.

توێژەرەوانێکیان کە لە زانکۆی ئۆکسفۆردە، ئەو، دابەزینی ڕێژەیی تەمەنی چاوەڕوانکراویان لە بەریتانیا بە “توند” وەسفکردووە و ڕایانگەیاندووە، ڕەنگدانەوەی دۆزینەوەکانی ئەم دواییەی ڕێکخراوی هاوکاری و گەشەپێدانی ئابووری (OECD)ە کە ئێستا بەریتانیا دووەم نایەکسانە لەڕووی ئابوورییەوە کە دوای بولگاریا دێت لە ئەوروپادا.

ئاماژەی بەوەشکردووە، “ئەم شیکارییە نوێیە ئەوەمان بۆ دەردەخات کە ئەو کێشانەی بەریتانیا ڕووبەڕووی دەبێتەوە، چەقین و پرسیاری جددی لەسەر ئەو ڕێگایە دەوروژێنێت کە ئەم وڵاتە پەیڕەوی دەکات”.

دۆزینەوەکانی توێژەران ڕەنگدانەوەی توێژینەوەکانی دیکەی ئەم دواییەن کە ڕۆشنایی خستۆتە سەر ئەوەی کە چۆن فراوانبوونی نایەکسانی و قووڵبوونەوەی هەژاریی دەبێتە هۆی تێکچوونی دەرئەنجامە تەندروستییەکان.

دکتۆر جۆنەسەن فیلیپۆن، مامۆستای باڵای سیستەمی تەندروستی لە زانکۆی کوین ماری لە لەندەن، وتی نایەکسانی کۆمەڵایەتی لە بەریتانیا و ئەمریکا خراپتر بووە بەهۆی “ئایدۆلۆژیا باڵادەستەکان”. وتی: “ڕێبازی سەرەکی لیبڕاڵ بۆ دەوڵەتە نەتەوەییەکان کە لەلایەن دووانەکە [مارگریت تاچەر] و [رۆناڵد ڕیگنەوە] دەستیپێکرد، دەرئەنجامە کارەساتبارەکانی لەسەر ئاستی یەکسانی دانیشتووانەکەیان هەبوو کە لە کاتێکدا بازاڕەکان دەتوانن بەردەوام بن لە گەشەکردن لە وڵاتاندا – تەنانەت لە کاتی قەیرانێکی وەک ئەوەی لەم دواییانەدا لەگەڵ کەرتی وزەی بەریتانیا بینیمان – دەتوانن نایەکسانیەکانیش زیاتر بکەن.”

15/03/2023

ئەم کەرتی کارکردن مانگرتن دەداتە دەست ئەو کەرت، لە کاتێکدا کە زیاتر لە 61 هەزار دکتۆری نوێی کەمخزمەت و ئەوانەیان کە تازە خوێندنیان تەواووکردووە و لەژێر چاودێری دکتۆرە ئەزمووندارەکانی دیکەدا کاردەکەن،  بۆ 72 کاتژمێر مانیانیان گرتوە و بەیانی بە کاتی سەعات 7 دەگەڕێنەوە سەر کارەکانیان.  هەر ئەمڕۆش کرێکاراننی نەقابەی قیتارەکانی ژێرزەمینی لەمڕۆوە، 4شەمە بۆ 24 سەعات ماندەگرن بەهۆی دەستکاریکردنی هەلومەرجی خانەنشینی و دانەمەزاراندی 650 کرێکار کە بوونیان لە محەتەکاندا زەروورن .

هەر ئاواش نقابەی مامۆستایان بۆ جارێکی دیکە ڕۆژی 4شەمە و 5شەمەی هەفتەی ئایندە ماندەگرنەوە . 

لە بواری حکومڕانیشدا حکومەتەکەش  ئەم قەیران دەیداتە دەست ئەو قەیران . هەر لەم ماوەیەدا لەو بڵاوکردنەوەی زیاتر 30 هەزار پەیامی کۆنە وەزیری تەندروستی کە کاتی خۆی کە لۆکداونیان بەسەر خەڵکیدا سەپاند کەچی خۆی دەرکەوت هەر لە ئۆفیسەکەی خۆیدا ژنە ڕاوێژکارەکەی کە هەردوکیان هاوسەریان هەیە ماچ دەکات بەو هۆیەوە دەستی لەکار کێشایەوە ،  هەموو پەیامەکانی لە ڕێگای برادەرێکی خۆیەوە کە لە میدیادا کاردەکات بڵاوکراوەتەوە کە زۆر لایەنی گرتۆتەوە.  ئەمەش مەخسەرە و سەریەشەیەکی زۆری بۆ حکومەت خودی کۆنە وەزیریش دروستکرد .  دوای ئەم بێ ئابڕویەتییە یاسای نوێی پەنابەران هاتە ناوەوە کە فشارێکی زۆری لەسە حکومەت دروست کرد ، ئەمە هێشتا تەواونەبووە ئەوەی گەری لینیکا هاتە پێشەوە گەرچی حکومەت و بی بی سی ویستیان گەری دەربکەن بەڵام بە هاوپشتی و هاوکاری جەماوەریانەی هەموو لایەك بی بی سی و حکومەت لە پلانەکەیاند شکستیان ‌هێنا.  ئێستاش حکومەت ڕووبەڕوی مانگرتنی سەدەها هەزار کرێکار و کارمەند لە کەرتە جیاوازەکانی کارکردندا بووتەوە.

14/03/2023

تا ڕۆژی دووشەممەش هەزاران تۆن زبڵ و خاشاک لەسەر شەقامەکانی پاریس مایەوە، لە کاتێکدا کرێکارانی  زبڵ و خاشاك کۆکردنەوە پێیان نایە  هەشتەمین ڕۆژی  مانگرتنەکەیان  لە دەربڕینی  ناڕەزایەیی بەرامبەر بە پێشنیاری درێژکردنەوەی تەمەنی خانەنشینی لە 62 ساڵەوە بۆ 64 ساڵ.

ڕۆژ بە ڕۆژ زبڵ و خاشاکی زیاتر لە سەر شەقامەکانی پاریس و هەندێک ناوچەی دیکەی فەرەنسا زیاتر بڵاو دەبێتەوە.   دوای تەنها یەک هەفتە لە چالاکیی مانگرتنەکە، بە پێی هەڵسەنگاندنێکی هۆڵی شارەوانی پاریس ڕۆژی یەکشەممە، لانیکەم پێنج هەزار و 400 تەن  زبڵ و خاشاکی کۆنەکراوە لەسەر شەقامەکانی پاریس هەبوون.

چالاکیی مانگرتنەکان زیاتر پایتەختی فەرەنسایان گرتووەتەوە، بەڵام زبڵ کۆکەرەوەکانی ناوچەکانی دیکەی وڵاتەکە وەک ڕێنیش وازیان لە کارەکانیان هێناوە و بە مانگرتوانی پاریسەوە پەیوەستبوونەتەوە.

نقابەش لە بەرانبەر حکومەتدا دەڵێت ” ئەوەی مانگرتنەکە دەوەستێنێت ئەوەیە کە ئیمانوێل ماکرۆن چاکسازییەکەی دەکشێنێتەوە.  ئەگەر ئەمە بکات، ئەوا پاریس زۆر بە خێرایی پاک دەبێتەوە.. ئێمە دەزانین چۆن ئەوە بکەین”، ڕێجیس ڤیسێلی، بەرپرسی لقی سی جی تی کە نوێنەرایەتی کرێکارانی زبڵ دەکات، بە ڕۆژنامەی فەرەنسی لۆ پاریسیانی وتووە.

14/03/2023

بە ملیۆینەها خەڵك لە هیندستان  کە دەوڵەت و ئابوری لیبراڵ و نیو-لیبراڵ شکسیئ پێهێناون و پەراوێزی خستوون ژیانیان یا  لە خێمەی ئاوادایە  یاخود ماڵێک کە لە لەوح و تەنەکە دروستکراون .

هیندستیان گەرچی لە دوای چین بە وڵاتی سێیەم دادەنرێت کە پاشکەشە بە ئەمەریکا بکات لە ڕوی ئابوورییەوە،  بەهۆی گەشەی ئابوورییەوە کە ئابووری لیبراڵ و نیو-لیبراڵ لە ئێستادا 400 ملیۆن کەسی داهاتی ڕۆژێکیان تەنها دۆلارێکە .  ئەمە جگە لە نەبوونی ئاوی پاك و کارەبا و غاز.

بریتانیا لە ساڵی 2010 دا هاوکاری 421 ملیۆن پاوەندی بە دەوڵەتی ئەوێ کردووە لە نێوانی ساڵانی 2016 و 2021 بریتانیا پاش گۆڕینی سیاسەتی خۆی لە هاوکاری دەوڵەتەوە بۆ سەرمایەگوزاریی لە مارکێت و بزنسسدا لەوێ هەم بۆ قازانجی بێ گومان چینی ساماندارانی  ئەوێ و هی بریتانیا 2.7 ملیار پاوەندی لەوێ سەرف کردووە .

هاوکاری بریتانیا بۆ هیندستان گوایە بۆ سەقامگیرکردنی دیمۆکراسی و مافی مرۆڤ و ئازادیی قسەکردن و ڕادەربڕینە ، بەڵام ئەوەی ڕاستیە بریتانیا ئەو 3 مافەی بەلاوە گرنگ نییە، باشترین بەڵگەش ئەوەیە کە دەوڵەتی هیندستان ساڵ بە ساڵ و جار بە جار دوای هەڵبژاردن لەو سێ ڕووەوە خراپتر بووە.