جەنگی بێدەنگی سعودییە دژ بە کرێکارانی کۆچبەری بەنگلادشیی

21/03/2024

دەوڵەت و دەوڵۆتکەکانی کەنداو بە تایبەت سعودییە و قەتەر کرێکاری بێیانەی  زۆر زۆری لێیە کە لە بەگلادش و نیپاڵ و شوێنی دیکەوە بۆ دابینکردنی بژێوی بۆ خۆیان و خێزانەکانیا کۆچیان کردووە بۆ ئەوی .

بە گوێرەی داتایەکی نوێ 2.5 ملیۆن کرێکاری بەنگلادشی لە ئێستادا لە سعودییەن کار بۆ پرۆژەی ئامادەکاری  کاسی جیهانی 2034 دەکەن یاخود لە کێڵگە نەوتییەکان و ماڵەکاندا کار دەکەن .  هەر یەك لەمانە بۆ ناردنیان بۆ ئەوێ لانی کەم 3،750 پاوەندی بریتانییان داوە و زیاتر لە نیو ملیۆنیان تا بیناقاقایان قەرزارن. وەکو لە وێنەیەکدا دەبێرێت هەموو ئەو خەڵکە لە بەردەم سەفارەتی سعودییەدان لە  ‘دەکا’ چاوەڕوانی وەرگرنتنی دۆکۆمێنت و مۆڵەتی چوونیان بۆ ئەوێ دەکەن.

کرێکارانی هەژاری بەنگلادشی و نیپاڵی هیچ جۆرە مەهارەیەکی کارکردنیان نییەو بۆیە کە دەچنە ئەوی هەرچی کارە خراپ و مەترسیدارەکانە ئەوان دەیکەن کە ڕۆژانە لە نێوانی 12 بۆ 18 سەعات کار دەکەن  .  بە هۆی کردنی ئەو کارانەشەوە لە نێوانی 2008 و 2022 هەر لە سعودییە 13،685 کرێکاری بەنگلادشی گیانیان لە دەستداوە کە درێژی تەمەنیان لە نێوانی 30 و 60 ساڵدان بەڵام زۆربەیان لە تەمەنی 44 ساڵیدا لەژێر فشاری ئیشدا دەمرن . هەر لە ساڵی 2022 بە تەنها 1502 کرێکار بە هۆی کاری سەختەوە گیانیان لە دەستداوە کە دەکاتە زیاتر لە 4 قوربانی لە ڕۆژیكدا.  ئەوەشی کە تێبینی دەکرێت لە شەهادەی وەفاتیاندا هەمووی نوسراوە بە سروشتی مردووە ، نەخۆشی دڵ ، مێشك، کتوپڕی ، هۆکارەکەی نەزانراوە…. تد .  لە نیوانی مانگی کانوونی دووەمی 2022 و ئۆکتۆبەری ئەو ساڵەدا لە سەد 76 قوربانییەکانی بەنگلادش لە سسعودییە هۆکاری مردنەکەیان لە لایەن دەسەڵاتدارانی بەنگلادشەوە بە ” سروشتیی” لە قەڵەم دراوە،  ئەمە لە کاتێکدا کە هەر یەك لەو کرێکارانەی پێش ئەوەی بچن بۆ ئەوێ بە گوێرەی یاسای سعودییە دەبێت تۆماری تەندرستی و لەشساغی تەواویان هەبێت دەنا ڕێگایان پێنادرێت .

بەداخەوە کە ئەو کرێکرانە بیتاقەکانیان تەنها یەك سەرییە واتە لەم سەرەوە بە زیدندویەتی دەڕۆن و لەو سەرەوە بە مردوویی دەگەڕێنەوە بۆ ناو خێزانیان . لە یەكێک لە وێنەکاندا دەبینی چەند ئیسعافێك لە فڕۆکەخانە ڕاوەستاوە و چاوەڕوانی گواستنەوەی جەنازەکان دەکەن .   لەگەل ئەوەشدا نە حکومەتی بەنگلادشی و نە سعودییە و نە فیفا دەربەستی هیچ نیین، کە ئەمە ئەگەر کرێکارانی وڵاتێکی دەوڵەمەندی پیشەسازی بووایە جۆرێکی دیکە مامەڵەیان لەگەڵدا دەکرا و وەکو کەرد دەلێت قیامەت هەڵسابوو.