کەپیتالیزم بە سروشتی

جیهان نۆرمەن

13/12/2023

کەپیتالیزم بە سروشتی، بوونێکی پر لە ناکۆکی و ململانێ و جیاوازی بەرهەمهێنانە لە نێوان مرۆڤەکان و کۆمەڵە کۆمەڵایەتی و کولتورییەکاندا، وە هەمیشە لە هەوڵداندایە، بە رێگای مێکانیزمی حوکم کردنەوە، ئەو ناکۆکی و جیاوازییانە بپۆشێ. باشترین شێوازی بەرێوەبردن بۆ سەرمایەداری، شێوازی دیمۆکراتییە! لە فۆرمی دیمۆکراتیدا کرێکار بە پێی یاساو سیستەمی دەنگدان و هەڵبژاردن، یەکسانە بە سەرمایەدار و پاشاو دەستەڵاتداران! واتە دیمۆکراتی پێکگونجانی هەموو لە یەکنەچوون و هەموو دژ بە یەکێکە لە ژێر باڵی دکتاتۆرییەتی دەستەڵاتی وەهمی ماف و ئازادی هاووڵاتیاندا!

لای سیستەمی دیمۆکراتی هیچ کێشە نییە کە دەوڵەمەندو هەژار هەیە، کە دەستەڵاتدارو بێدەستەڵات هەیە، کە دەستەیەک، کە زمانێک، کە بەرژەوەندییەک زاڵترە بە سەر ئەوانی تردا، لە کاتێکدا کە هەموو یەکسانن و ئازادن لەو فرسەتەی بۆیان ئامادەکراوە کە وەک کۆیلەی کار، کە وەک کۆیلەی سەرمایە، خۆیان بە باشترین شێواز بفرۆشن لە پێناوی بە دەستهێنانی پلەو سامانێکی زیاتردا!

هەوڵدان بۆ چارەکردنی کێشە کۆمەڵایەتی و ئابووری و سیاسیەکان لە سەر بنەمای ماف و سەربەستی لە چوارچێوەی سیستەمی دیمۆکراتی سەرمایەدا، وەک هەوڵدان وایە بۆ چارەکردنی نەخۆشێک کە تووشی مەلاریاو لەرزووتا بووە بە داپۆشینی لە ژێر لێفەیەکی گەرمدا!

چارەی کێشەی کەم دەرامەتی و بێکاری و بێلانەی و جەنگ و پەناهەندەیی و ژێرخستنی زمان و کولتور و رەگەزو جەندەرەکان بە ئامێری دیمۆکراسی سەرمایە ناکرێ. بە پێچەوانەوە، تا سەرمایە ماتۆری کۆمەلگەی مرۆڤایەتی بێت، نەک ئەو کێشانە چارە ناکرێن، بەڵکو رۆژ بە رۆژ زیاتر پەرەدەسێنن و بەرفراوانتر دەبن.

بێکاری بەرهەمی زۆربوونی کارە نەک کەم بوونی کار، نەبوونی بەرهەمی زۆربوونیە، نەک کەمبوونی، بێدەستەڵاتی و ژێرخستنی کۆمەڵەکان، بەرهەمی زۆربوونی دەستەڵات و زاڵبوونییە نەک کەمبوونیان، بێلانەیی بەرهەمی بێجێگایی و کەم بەرەیی نییە، بەڵکو بە پێچەوانەوە بەرهەمی زۆربوونییەتی، زۆربوونی پەناهەندە بەرهەمی نەبوونی یاساو پاراستن و حوکومەت نییە، بەڵکو بەرهەمی زۆربوونیانە، نەخۆشی زۆربووە،نەک لە بەر کەمی دەرمان، بەڵکو لە بەر زۆری دەرمان، تاوان زۆر بووە، نەک لە بەر نەبوونی پۆلیس و سزا، بەڵکو لە بەر زۆربوونیان، …

بەمجۆرە دواکەوتن بەرهەمی پێشکەوتنە، جەنگ بەرهەمی ئاشتی کۆمەڵایەتییە. ئاشتی کۆمەڵایەتی، واتە ئەو بارووزرووفەی کە کۆیلەکان کاردانەوەی چینایەتیان نییە دژ بە دەستەڵاتداران و چەوسێنەرانیان. ئەو بارووزرووفەی کە کۆیلەکان بوونەتە خۆراک و داردەست بۆ بەرژەوەندی ئیدیۆلۆژی و سیاسی دوژمنەکەیان!

لە ئەمرۆدا ئیدیۆلۆژی ماف و سەربەستی دیمۆکراسی سۆشیال دیمۆکرات و چەپەکان، لە تەک ئیدیۆلۆژی ناسیۆنالیزمدا کاریگەری زۆریان هەیە لە سەر شێواندنی رێبازی بزووتنەوەی پێکەوەژیانی سەرتاسەری کۆمەکی و ئازاد دژ بە سەرمایەو دژ بە دەوڵەتی چەوساوەکانی جیهان!

دوژمنی چەوساوەکان تەنها دەستەڵاتداران نییە، بەڵکو ئەوانەش کە لە نێویاندا، بە بەرگی سۆشیالیستی و بە بەرگی ئازادیخوازی ژەهری وەهمی وەدەستهێنانی ئازادی و یەکسانی پەخش دەکەن بە بێ لەناوبردنی کاریکرێگرتەو سیستەمی بەرهەمهێنانی سەرمایە! هەرئەوانەش هەوڵ ئەدەن جیاوازی رەگەزو زمان و نەتەوەو کولتور لە سایەی سیستەمی دیمۆکراتی سەرمایەدا چارەبکەن!

بە کورتییەکەی چارەی هیچ کێشەیەکی کۆمەڵایەتی و ئابووری و سیاسی لە سنوری سیستەمی کاریکرێگرتەدا ناکرێ!

یا سەرمایەو دەوڵەت، یا کۆمەلگەی کۆمەکی و ئازادی مرۆڤەکان!