13/10/2024

سەرەكوەزیرانی فەرەنسا ، Michel Barnier ،    دەڵێت بوجەی دەوڵەت 60 ملیار یورۆی نوقسانە ، ئەمەش دەبێت بە  زیادکردنی باج یاخود کەمکرنەوە و بڕینی خزمەتگوازارییەکان و بیمەکان پڕبکرێتەوە.

زیادکردنی باج یەک لەسەر سێی فشاری بودجەی 60 ملیار یۆرۆ پێکدەهێنێت، ئەوەی دیکەش لە کەمکردنەوەی خەرجییەکان لە سەرانسەری وەزارەتەکاندا دێت. خەرجکردن بۆ ئاسوودەژیانی [ بیمەکان] و تەندروستی و خانەنشینی و حکومەتە ناوخۆییەکان لێدانی ئامانجدار دەبێت، کە ڕەنگە یاسادانەرانی ئۆپۆزسیۆن، واتە پەڕلەمانتار، لە پەرلەماندا بە هۆی دەنگەوە پێچەوانەی بکەنەوە.

خۆ ئەگەر ئەم لایەنە ئۆپۆزسیۆنانە دژی ڕەشنووسی یاسای بودجە هاتنە دەنگ و بە زۆربە بڕیار و پلانەکەیان هەڵوەشاندەوە ئەوە  حکومەت بژاردەی ئەوەی هەیە کە بەپێی مادەی 49.3 ی دەستووری فەرەنسا بەبێ دەنگدان ئەوەی کە ویتستویەتی بیسەپێنیت .  بەڵام ئەمە دەرگای دەنگدانێکی دیکەی لێسەندنەوەی متمانە دەکاتەوە،  سەرەکوەزیران جارێکی دیکە دەخاتە ژێر ڕەحمەتی ئۆپۆزسیۆنەوە.

باسکردن  لە زیادکردنی باج ،  بە زۆری زیادکردنی باجە لەسەر ئەوانەی کە داهاتییان کەمە، لەوانە مامۆستایان و خانەنشیکراوان وکارمەند و کرێکارانی بەشە خزمەتگوزارییەکان، گوایە حکومەت لەژیر فشاری کەرتی دارایی و هاودەوڵەتە ئەوروپییەکانیدایە . 

دوای ڕاپرسییەکەی ئیمانوێل ماکرۆن،  حکومەتەکەی بە هاوکاری حیزبە چەپەکان کە زۆرترین دەنگیان هێنا لە حوکمدا مایەوە و ئێستاش ناتوانن بەرنامەکانی خۆیان بسەپێنن .  هاوکاتیش ئەم ئەم پلانەی حکومەت کە سیاسەتی تەقەشوفە ، واتە سك هەڵگوشین  ئەوەندە کارایی خراپ لەسەر خزمەتگوزارییەکان و بیمەکان و هەژاران دادەنێت تەنانەت حیزبەکەی مارین لیوپان دژە پێی . 

سیاسییەکان هەرگیز دانانمێنن لە دۆزینەوەی ڕێگای دیکە بۆ گەیشتن بە مەرام و جێبەجێکردنی پلانەکانیان .  بۆ نموونە وەکو باس دەکرێت ڕاگرتینی زیادکردنی پارەی خانەنشینانە بۆ ماوەی 6 مانگ کە لێرەدا حکومەت دەتوانێت 4 ملیار یورۆ بگێڕیتەوە بۆ بوجەی دەوڵەت هەروەها لابردنی 4000 مامۆستا ڕێگەیەکی دیکەیە بۆ پڕکردنەوەی بەشێکی ئەو نوقسانییەی بوجە . ئەمانەش پلانن گەر کار گەیشتە کردنی فشارێکی گەورە بۆ سەر حکومەت.

کەواتە بژاردەیەك بۆ فەرەنسییەکان گەر ئەم پلان و بڕیارە لە پەڕلەماندا پێچەوانە نەکرێتەوە، دوانە ، یا دەبێت بگەڕیتەوە بۆ سەر شەقام بۆ سەپاندنی ویست و پێداوسیستییەکانیان ، یاخود ڕازیبوونە بە بڕیار و پلانەکەی حکومەت .