ئەرشیفەکانى هاوپۆل: دیمانە – گفتوگۆ – دیالۆگ – وتووێژ
ھەڤپەیڤینی سەكۆی ئەناركیستانی كوردستان لەتەك ھاوڕێ زاھیر باھیر، یەكێك لە چالاكانی گروپی ھاوپشتی ھارینگەی / 3
ھەڤپەیڤینی سەكۆی ئەناركیستانی كوردستان لەتەك ھاوڕێ زاھیر باھیر، یەكێك لە چالاكانی گروپی ھاوپشتی ھارینگەی (Haringey Solidarity Group (HSG
بەشی سێیەم
– ئەو ئامانجانەی گروپەكەتان لە دوویانە، چین و تا چەندێك یاسایین و پابەندی یاسای ڕێكخراوبوون و تێكۆشانی یاسایی دەبن؟
پێموایه له وهڵامی پرسیارهکانی سهرهوهدا من باسم له ئامانجهکانی ئهم گروپه و جۆری چالاکییهکان بۆ بهدهستهێنانی ئهو ئامانجانه کردووه. بۆیه لێرهدا ههوڵدهدهم بهکورتی له وهڵامدا شتێک بڵێم: ئهرکی ئێمه لهو گروپهدا، کۆمهک و پشتیوانییه بۆ ھەموو ئهو داخوازییانهی که كەسانی دانیشتووی شارهوانیهکه ههیانه و بهشداریکردنه له ناڕهزاییکردنهکاندا، جا ئیدی ههر شێوهیهکی بهخۆوه گرتبێت و بگرێت. بە بۆچوونی ئێمه، ناتوانرێت ھیچ یەك لەو كارانه بهشێوهیهکی ڕێکوپێک ئەنجام بدرێت، ئەگهر خهڵكەكە خۆی له ڕێکخستنێکی ناهیراشیانهدا ڕێکنهخات و کهمپهینی سهرومڕی بۆ نهکات و بە کار و چالاکی ڕاستهوخۆ، ئەگهر پێویست بێت، ھەڵنەستێت. ئهمه ههنگاوێکی زۆر بچووکی ئهو ڕێڕهوهیه، که ئێمهی ئەناركیست لهو گرپهدا گرتومانهتهبهر و له ههمان کاتیشدا ئهوه دهزانین، که ئهمانه نهک ههر بەس نین، بهڵکو ههنگاوێکی زۆر ئاسایی و بچووکن لهپێناو گۆڕینی سیستهمەكە بۆ جۆرێک له سیستهمی بهیهکهوهژیانی ئاشتیانه و ئارهزوومهندانه و خۆبهخشانهی خهڵکی، تاکو کۆمۆنێتیهکه بهکۆمهڵ بڕیارهکان بدهن و بهههرهوهزی کار بکهن و له کۆمهڵگهیهکی بێچین و بێسهروهر و دوو لە پێكھاتەی ھیرارشی و به یهکسانی و به ئازادی دوور له ھەموو جۆره چهوساندنهوهیهک و ههڵاواردنێک، بژین. بۆ ئهمهش ئامانجی سهرهکی ئێمه، یهکخستنی چالاکی ھەموو گروپه خۆجێییهکانی شار و ناوچه و ھەرێم و دواتریش سەرتاسەرە ئهوهی که پێیدهڵێن وڵات، لهسەر بنەمای دیمۆکراسی ڕاستهوخۆ، بێلهدهستدانیسهربهخۆییگروپه خۆجێییهکانخۆیان . ڕهنگه لهسهر ئهمانه بتوانین زۆر قسه بکهین و نموونه و بهڵگه لێره و له شوێنی دیكە بهێنینهوه، بهڵام من لێرهدا دهوهستم.
سهبارهت به بهشی دووهمی پرسیارهکه، دهڵێم ئهمڕۆ له بریتانیادا شتێک نهماوهتهوه، واته ناڕەزایەتیێک چالاکییهک گهر بتهوێت کاریگهر بێت، ههتا نووسینی وتارێکیش، که یاسایی بێت، یاساکان هاتوونهته نێو ھەموو کونج و کهلهبهرێکی ژیانمانهوه چ لهنێو خێزاندا، له شوێنی کار، له پشوودا -پشووی ساڵانە-دا و چ لهسهر شهقامهکان. ئەگهر له ئهنجامدانی کارێک و چالاکییهکدا پابەندی یاسا بیت، بۆئەوەی كارایی خۆی ھەبێت و سەرەنجامێكی خوازراوی ههبێت، ئەوا بواریكیان بۆ خەباتی سەربەخۆی جەماوەریی نههێڵاوهتهوه. ئهمڕۆ ھەر بهپێی یاسا و بەناوی یاساکانهوه، پۆلیس دهتوانێت گردبووونهوهیهکی 5 کهسی قهدهخه بکات، نههێڵێت تۆ تهنها بەیاننامەیەك یا نامیلكەیەك و راگەیاندنێك لهسهر شۆستهکان دابهش بکهیت یا مێزێک دابنێیت و پڕۆپاگهنده بۆ بیروباوهڕ و چالاکییهکانت بکهیت، ههر بهئاسانی پۆلیس دهتوانێت بهناوی ڕێگهگرتن له هاتووچۆی خهڵکی، بهناوی داگیرکردنی شوێنی گشتییهوه، بهناوی دروستکردنی مهترسی پێههڵکهوتنی خهڵک و گهلێک لهم بیانووه پڕوپوچانه، خۆت و بەیاننامە و بڵاوكراوەکانت و مێزهکهشت بپێچێتهوه.
له ڕۆژی 14/07/2012 دا بوو، که ناڕەزایەتیێکی 20 کهسیمان له بهردهم ئهیجنسی (نووسینگە)یهکی کڕین و فرۆشتن و بهکرێدانهوهی خانووبهرهدا، که پارهی دوو کرێچییان خواردبوو، کرد، بهڵام پێش گهیشتنمان 3 سەیارەی پڕ له پۆلیس ڕاوهستابوون، دیار بوو پێشتر زانیبوویان. گهرچی ناڕەزایەتییهکهی ئێمه ئاشتیانه بوو، داوای ڕهوامان ههبوو، که وهرگرتنهوهی پارهی ئهو دوو کرێچییه بوو، کهچی پۆلیس گهڕی ئهوهی پێدهکردین، که ئێمه زۆرین و دهبووایه مۆڵهتی پۆلیسمان بۆ ھەستان بە ناڕەزایەتیهکه وهبگرتایه و شۆستهکهمان داگیرکردووه ڕێمان له ھاتووچۆی خهڵک گرتووه. ههوڵی پەیگیرانەیان دهدا، تاوەكو لهوێدا دهرمان بکهن، بهڵام هاوڕێیهک بهدهنگی بهرز، تاکو خهڵکانی ڕێڕهو، گوزهرکهر گوێێان لێبێت، پێیوتن “باشتروایه ئهوان له ئێمه بگهڕێن و کارهکانی خۆیان ئهنجام بدهن، له وتنی ئهم تووڕههاتانه بوهستن، گهر ئهوان دز و تاوانبار دهگرن، ئهوهتا له بهردهمیاندان و له نووسینگەكەدان”. پێی وتن “ئهوه ئیشی ئهوانه، نهک دهرکردنی ئێمه”. بهههرحاڵ پاش مشتومڕێکی زۆر کۆڵیان دا و کهوتنه پاراستن و پاسهوانیکردنی نووسینگەکه و كاربەدەستەكانیان، وایاندهزانی ئێمه هێڕش دهکهینه سهر كاربەدەستانی نووسینگەكە.
من له ههندێک له نووسێنهکانمدا باسم له ڕۆڵ و ڕاستێتی یاسا لهم وڵاتهدا سهبارهت به خۆپیشاندان و ناڕەزایەتی و مانگرتن و ئازادی خهڵک و سەندیكا و گروپهکان، لهکردنی کار و چالاکییهکانیاندا، کردووه، بۆیه لێرهدا دووبارهکردنهوهی بهپێویست نازانم.
بهپێی ئهوانەی که لهسهرهوه باسمكردن، ئەگهر به وردی له یاساکانی بریتانیا ورد ببینهوه و بهباشی سەرنجی ناوهرۆکی یاساکان سهبارهت بهکردنی ههر چالاکییهک، که بتهوێت گۆڕانکارییهک بکات، بدهیت، سهرجهمی ئهو کار و چالاکیانهی که گروپهکهی ئێمه ئهنجامیان دهدات، نایاسایین، ههر بۆیهش گهلێک جار لەتەك پۆلیسدا ڕووبهڕوی دهمهقاڵه و مشتومڕ بووینهتهوه.
بۆ ئهوهی که خهڵکی له مافی خۆی بهئاگا بێت، لە ڕووبهڕووبوونهوهی ئهو کێشانهی سهرهوەدا ههندێک له هاوڕێیانی ئێمه دوای پشکنین و گهڕان بهدوای زانیارییهکاندا بڵاوكراوە و راگەیاندنیان سهبارهت به ” مافهکانت بزانه” کاتێك لەتەك پۆلیسدا کێشهت دهبێت، به زمانی ئینگلیزی و تورکی و عهرهبی و فارسی و کوردی، بڵاو کردهوه و له ھەموو ناڕەزایەتی و خۆپیشاندان و مانگرتنێکدا به بهردهوامی دهیبهخشینهوه. ههروهها نامیلکهیهکیش لهژێر ناویNo Comment, The Defendant’s Guide to arrest، کۆپییهکی زۆرمان لێکردووه. ئهمه بێجگه لهوهی ژمارهیهکی زۆر له یاساناس و پارێزهر ههن، که بهرگری له خهڵکانی وهکو ئێمه، بهبێ پاره ، بهخۆڕایی دهکهن.
– بۆچوونتان بەرامبەر ڕێكخراوە نامیرییەكان (NGO) و ناوەندە چاكەخوازەكان چییە، تاچەندەیك لەتەكیاندا كاری ھاوبەش ئەنجام دەدەن؟
بهڕای من ناوهێنانی ئهو ڕێکخراوانهی سهرهوه که ناوت به” نامیرییهکان” هێناوه ڕاست نییه. ڕهنگه بهو زهقییه دهرنهکهوێت، که وهکو ھەندێکمان دهیزانین، بهڵام وهکو پێشتر باسمکردن ئهوانه سهر به ئهمهریکا و وڵاتانی خۆراوا و یا کۆمپانییە گهورهکان و دهسگه دراوییهکانن، جا لهبهرئهوه وهکو کارکردن و ئامانجیان نه ناڕامیارینونه له بازرگانیبەدەرنونه له کۆمپانیاودهسگه ھیرارشییەکۆمهڵایهتییەكانوناوەندەئایینییەكانیش سهربهخۆن!
ئێمه گروپێکی خێرخواز (چاراتی) نین، کاری خێرخوازانه ناکهین. من خۆم ھەموو گروپه خێرخوازەکان به باشترین خزمهتکهری دهسهڵات و سیستهمهکهی دهزانم، بهوهی که ئهو ئهرکهی که لهسهر دهوڵهته بهرامبهر هاوڵاتییهکان، که دهبێت بیکات ، چاراتییهکان دهیگرنه ئهستۆی خۆیان، ئەوەش بهزیادکردنی باجێکی دیكە لهسهر خهڵکی لهپاڵ باجهکانی حکومهتدا، ئهمه بێجگه لهوهی که ناڕەزایەتی و گرژیی خەڵكی کۆمۆنێتییهکان لەبەرامبەر دهسهڵات و ههڵسوڕێنهران و پارێزهرانی سیستهمهکهدا خاو دهکهنهوه و تهمهنی سیستهمهکه درێژتر دهکهنهوه. بۆ نموونە، که یهکێک یا گروپێک له خهڵک دهبینی به سهتڵێکهوه داوای یارمهتی پاره له تۆ دهکهن بۆ نابیناکان، کهمئهندامهکان، دهردهدارهکانی وهکو جۆرهکانی شێرپهنجه، لانهوازهکان ، خهڵکانی ئالوده به ماده هۆشبهرهکان و پەككەوتان و گهلێکی دی، جێگەی بهزهیین، که له پێناوی ھەستان بە[خۆیان وتهنی “کارێکی مرۆیییانه”]دا ههوڵێکی زۆر بهخهسار دهدهن، بهڵام له راستیدا گهر کهسێک بیهوێت کاری مرۆیی بکات، نابێت به سواڵ و سهدهقه لهسهر حسابی مرۆڤێکی دیكە بیکات، یا بهسهپاندنی باجێکی دی بهسهریاندا گهرچی باجهکه خۆبهخشانهش بێت، بهڵکو پێویستە بهتێکۆشان و خهبات له ڕێگەی دروستکردنی گروپی خۆجێییهوه هانی خهڵکی بدات، تاوەكو فشار بخهنه سهر دهوڵهت، بۆئەوەی ئهرکه درۆینەکانی خۆی بهجێبهێنێت، ئهوهیش بهناڕەزایەتی، بە واژۆ کۆکردنهوه، خۆپێشاندان تا داگیرکردنی شوێنه حکومییهکان و شارهوانییهکان و ئهنجامدانی چالاكی ڕاستهوخۆ له پهڕلهماندا و له شوێنهکانی دیكەدا …. هتد. واته گروپه خۆجێییهکان جۆرێکن له گروپی فشار (پرێژهر گروپ)، بهڵام له شێوهیهکی فراوانتردا به ئهجهندهیهکی تهواوهوه و به بهردهوامی و کردنی کارو چالاکی ڕاستهوخۆوه.
کارێکی هاوبهش له نێوانی ئێمه و هیچکام لهو گروپانهدا نییه. ههرچی ڕێکخراوه میرییهکانه وهکو پێشتر باسمکردن زیاتر فهرمین و دهوڵهتین یا سهر به دهسگهیهکی ئایینی یا کۆمپانییهکی گهورهن و کهمتر خهڵکی بهخۆبهخشانه کاریان لەتەكدا دهکات و زیاتر کارمهند و فهرمانبهرن و موچهی خۆیان ههیه و بهپێی ئهو کۆنتراکتهی که لەتەك بەڕێوەبەرایەتییەكاندا ههیانه، ئهوان سهربهستی ئهوهیان نییه، که له شتێکی دیكەدا، بێجگه لهوهی پێیان وتراوه و پلانیان بۆ کراوه، بهشداری بکهن.
ههرچی گروپه خێرخوازییهکانیشن، چاراتییهکانن، گهلێکیان پهیوهستن به کهنیسهکانهوه، ئهوانیش ئامانج و ئهجهندهی تایبهتیی خۆیان ههیه، ئهمه جگه لهوهی که هێڵێکی پانی جیاکهرهوه له نێوانی ئێمه و ئهواندا ههیه و به دوو ئاقاری جیادا مل دهنێین، ھەموو ساڵێکیش له سهروبهری کریسمس [یادی لەدایكبوونی مەسیح]دا ئێمه ناڕەزایەتیێکی گهوره دژی یهکێک له کهنیسه گهورهکان که لقی گهورهشی له زۆربهی وڵاتانی ئهمریکای لاتینیدا ههیه و لهلایهن کابرایهکی زۆر زۆر دهوڵهمهندی بهرازیلییهوه بنیاتنراوه دهکهین.
ئهمه لهسهر ئاستی ڕێکخراوهیی، بهڵام ههمیشه وهکو ههر کهسێکی دی، ھەموو تاکێکی ئهو ڕێکخراو و دهسگه خێرخوازیانه له هاتنیناندا بۆ کۆبوونهوهکانمان یا بهشداریکردنیان له چالاکییهکانماندا زۆر بهخێرهاتنیان لێدهکرێت.
– پێشوازی خەڵك لە چالاكییەكانتان چەندە و تا چەندە كارایی لەسەر كۆمیونیتی كۆچەران دادەنێت ؟
بهگشتی کاردانهوهی خهڵکی پۆزهتیڤانهیه و زۆربهی زۆری خهڵکی لەتەك ئهو چالاکیانهی که دهیانکهین، یهکدهگرنهوه. ئهو خهڵکانهی که به سهیاره تێدهپهڕن، بهشێکیان هۆڕنمان بۆ لێدهدهن ، هۆڕن لێدانیش لێره جۆرێکه له نیشاندانی پشتیوانی، ههندێک خهڵک تهنها بڵاوكراوەكان وهردهگرن و دهڕۆن، ههندێکیشیان بهدهممانهوه ڕادهوهستن و حهز دهکهن، که وردهکاری چالاکییهکه یا هۆکارهکهی بزانن، بهم شێوهیه کاردانهوهی خهڵکی جیاوازه. بهڵام ئهوه به تهنها بەس نییه، ههندێک له ئێمه زۆر چالاکن و له چهندین گروپی خۆجێیی دیكەدا کار دهکەن. من بۆ خۆم له 4 گرووپی دیكەدا کار دهکهم، که ههر یهکهیان بۆ ئامانجێکی جیا دروستکراوه و خهڵکێکی زۆر دهبینم. ئهوهی لای ئێمه گرنگه بهردهوامبوون و ئامادهبوونه له چالاکییهکاندا و پابەندی پهیداکردنه و پرسی تێکۆشان و چالاکیکردن لای خهڵکی ببێته شتێکی مۆراڵی و ئهرکێکی مرۆیی. هاتنی کهسێکی زیاتر بۆ کۆبوونهوهکان یا بهشداریکردنی کۆمهڵێک خهڵکی زۆر به تهنها له خۆپیشاندانێکدا یا ناڕەزایەتییەكدا و لهوێدا چالاکییهکهی کۆتایی بێت، جێگەی دڵخۆشی زۆری ئێمه نییه، بهداخهوهم که دهڵێم ئهمڕۆ ئهم شێوهیه لە بەشداریكردن و چالاکیکردنی كاتی باوه، ههڵبهته ئهمهش هۆ و فاکتهری خۆی ههیه. ئێمه لەوێدا نائومێد نابین، که ئهو دیاردهیه دهبینین، چونکه دهزانین ئهوهی که ئێمه دهمانهوێت و چاواڕوانی دهکهین، پرۆسهیهکی دوورودرێژه و خهڵکی له قۆناخی جیاجیا و بهپێی توانا و ههوڵی خۆی بهشداری تێدادهکات.
سهبارهت به کارایی دانان لهسهر کۆمۆنێتی کۆچهران، لهم شارهوانییهی ئێمهدا چهندهها کۆمۆنێتی ههن، بهڵام نهک بهناوی کۆمۆنێتی کۆچهرانهوه، بهڵکو بهناوی سێنتهری فڵان کهمایهتی نهتهوهییهوه یا کۆمۆنێتی فیسار نهتهوهوه وهکو کوردی و تورکی و قوبرسی و ئهفهریقایی و کاریبی و سۆماڵی و فهلهستینییهکان و ئێرانییهکان و پۆڵۆنییهکان و ڕوسییهکان، هیندییهکان.. ..هتد، بهڵام لهناو ھەموویاندا یهکێک له کۆمۆنێتییهکان، که کۆمۆنێتی تورک و کوردهکانه له ھەموویان چالاکترن و بهشداریش له زۆربهی ناڕەزایەتی و خۆپیشاندانهکاندا که ئێمه ڕێکیان دهخهین، دهکهن. بهڵام ههرچی کۆمۆنێتییهکانی دیكەن، خهڵکهکهی وهکو تاک جار جاره بهشداری دهکهن. بهداخهوهم گهربڵێم خهڵکانی کۆچهر یا پەنابەر، ئهوهندهی که من ههستم پێکردوه، لهبهر ههر هۆیهک بێت، ئهوهنده بایەخ بهم چالاکییانهی که دهکرێن، نادهن. رهنگه ھۆی سەرەكی خۆدوورخستنهوهیان ئهوه بێت، كە ئهم وڵاته به وڵاتی خۆیان نهزانن و خۆیان لێره ههر به نیشتیەجیی كاتیی بزانن ، بە جەستە لێرهن و به هۆش و یاداوەری لهو وڵاتانهنهن، که لێیانەوە هاتوون، ھەرچەندە ماوهیهکی زۆره لێرهن و ههندێکیان منداڵ و نەوەیان لێرە ههیه و سهرجهمی یاساکان و رامیارییهکانی دهوڵهت، که له ھەموو بوارهکانی ژیاندا بهباری خراپدا گۆڕاون، زیاتر له کهسانێکی دیكە، ڕاستهوخۆ کاراییان لهسهر ژیانی ئهوان دەبێت، کهچی ههر تهریک و دوورهپهرێز خۆیان دهگرن و زۆربهی زۆریان ئامادهنین، بهشداری هیچ جۆره چالاکییهک بکهن.
ئەمە بڵاوبکەرەوە:
ھەڤپەیڤینی سەكۆی ئەناركیستانی كوردستان لەتەك ھاوڕێ زاھیر باھیر، یەكێك لە چالاكانی گروپی ھاوپشتی ھارینگەی / 2
ھەڤپەیڤینی سەكۆی ئەناركیستانی كوردستان لەتەك ھاوڕێ زاھیر باھیر، یەكێك لە چالاكانی گروپی ھاوپشتی ھارینگەی (Haringey Solidarity Group (HSG
بەشی دووەم
– ئەو كەسانە كێن، كە لە گروپەكەتاندا ڕێكخراون، ئایا سەربەیەك چین و توێژی كۆمەڵایەتین؟
وهکو له وهڵامی پرسیارهکهی سهرهوه ئاماژهم پێکرد، ئهم گروپه له كەسانی پاشخان جیاجیا پێكهاتووە، كەسانی ئاراستە جیاوازی وەكو سوشیالیست، لهیبهر، مارکسیست- لێنینیست ، خهڵکی سەندیكالیست، سهربهخۆ و ئەناركیست و ئازادیخواز و ڕهنگه ئایینداریش. لهراستیدا ڕۆحی ئهم گروپه و دینهمۆکهی ئەناركیستهکان و ئازادیخوازانن.
– بەشداری خەڵكانی كۆچەر لە گروپەكەتاندا چەندە، ئایا ھیچ مەرجێك بۆ بەشداری و ئامادە بوون لە كۆبوونەوەكاندا ھەیە؟
تا ئێستا من له کۆبوونهوهکانی گروپهکهدا کهسێکی کۆچهرم نهبینیوه، بهڵام خهڵکێکی زۆر دهبینم، که دێنه نێو خۆپیشندانهکان و ناڕەزایەتییهکان. جا نازانم له نێوان ئهواندا خهڵکانی کۆچهریان تێدایه یان نا. ههروهها من سهرپهرشتی لیستی ئهلکترۆنی گروپهکه یاخود لیستی ناوهکان که پۆستیان بۆ دهچێت، ناکهم، ههر لهبهرئهمه من ئاگادار نیم گهر کهسانی کۆچهری تیادا بێت یا نهبێت.
هیچ جۆره مهرجێک بۆ بهشداری کردنی کۆبوونهوهکان نییه، ھەموو کهس له ههر توێژاڵ و چینێکی کۆمهڵایهتی یا پاشخانی کۆمهڵایهتییهوه بییهوێت له کۆبوونهوهکاندا بهشداری بکات، بهخێرهاتنی گهرمی لێدهکرێت. ئێمه هیچ نهێنییهکمان نییه و کاریش به نهێنی ناکهین، تاکو له خهڵکانی جیاجیا که دێنه کۆبونهوهکانهوه، سڵبكەینەوە و بترسین. ههروهها هیچ جۆره پابەندییەکی ناخۆبهخشانه ( ئیجباریانه) لهسهر بهشداربووانی کۆبوونهوهکه یا کهسانی سهر بهگروپهکه نییه.
شێوەی ڕێكخستنی گروپەكەتان چۆنە، جیاوازی لەتەك گروپە میرییەكان و نامیرییەكان (NGO)دا چییە؟
گروپهکهی ئێمه لهسەر بنەمای یهکگرتنی خۆبهخشانه و ئارهزوومهندانه دروستبووه،گروپێک یا ڕێکخراوێکی ڕامیاریی نییه، تاکو سهرکرده و بنکرده و ئهندامی ههبێت. کهسانێکی زۆری سهر به گروپهکان، ههندێکیان زۆر چالاکن، ههندێکیان کهمتر. ئهم کهسانه وهکو ئهندام ناویان ناهێنرێت، چونکه نه ئابوونه و نە یارمهتی داراییان بهسهردا ناسەپێنرێت، ھەروەھا ڕیزبهندی ڕیزی ڕێکخستن و پلهوپایهشی تێدانییه، بێجگە لهمهش کهسانی ناو گروپهکه لهسهر بناخهی بیر و ئایدۆلۆجی یەكیاننەگرتووە. ئێمه که له کۆبوونهوهکاندا دادهنیشین و مشتومڕ لهسهر ئهو پرسانهی که پێویسته ههتا کۆبوونهوهی داهاتوو یا له ماوهیهکی نزیکدا بکرێت، دهکرێت، نهک باس له نهمانی دهوڵهت و کۆتاییهێنان به سیستهمی سهرمایهداری یا لێدوان لهسهر ئایین و مهزههب. ئاوا نیشاندهدرێت که ههر ھەموومان بیروباوهڕی خۆمان له ماڵهوه بهجێهێشتووه. ئێمهی ئەناركیستهکان که بهشی ههره زۆری کۆبوونهوهکان پێکدههێنین، ئهجهنده و پلان و سترایجی خۆمان ههیه و و ههریهکهمان پابەندین پێیانهوه، بهڵام بههیچ شێوهیهک بهسهر کهسانی ناو کۆبوونههکاندا یا سهرجهمی کهسانی ناو گروپهکهدا نایانسەپێنین.
گهر ئێمه بمانهوێتگۆڕانکارییهکانله خوارهوه دهستپێبکەن،له پرسی ڕۆژانهوه، له داخوازییه کۆمهڵایهتییهکانهوهدەستپێدەكەین،پێویستمانبهوه نییه،که لهسهرکێشهیئایدۆلۆجیوپرسگەلیبیروباوهڕیی،بدوێینوپێكبێین،چونکه به بۆچوونیئێمه کێشهکانیخهڵکی،هیکۆمۆنێتییهکه، له ئێستادا ئهوانهن،کهلهودێڕانهیسهرهوهداپهنجهمبۆڕاکێشاون.
دهبێت ئهوهش بڵێین، که مرۆڤ بهسروشتی خۆی، چۆن و ههر چهشنه مرۆڤێک بێت، حهز دهکات و پێیباشتره که خۆی بۆ خۆی بڕیار لەسەر شتهکان بدات، تاكو ئەوەی کهس و لایهنێکی دیكە، بڕیاری بۆی بدات، چونکه خۆی له ھەموو کهسێکی دیكە باشتر دهزانێت، چی بە قازانجی یا بە زیانی دهشکێتهوه، ئیدی ئەو بڕیارە دهربارهی شتی كەسیی خۆی بێت یا ئهو شتە ھاوبەشانهی دی که له ناو کۆمۆنێتییهکاندا ڕوودهدەن یا له ههر دهسگه و بهشێکی ژیاندا بێت، ههر له قوتابخانهوه خهستهخانه و زانکۆ و پارک و کارگه و فەرمانگەوە بیگرە تا دەگاتە کێڵگه کشتووکاڵییهکان و شوێنهکانی دی. كێ بێت كە پێیخۆشبێت، بڕیارێک له دهرهوی ئهو خۆیەوە دەربچێت و بهسهریدا بسهپێنرێت؟ وهکو دروستکردنی ئوتێلێک، سوپهرمارکێتێك، ڕیزێک ئاپارتمان (شققە) و خانوو لهسهر مۆدێل و دوا تهرز بۆ بهکرێدانهوهی بهپارهیهکی زۆر، ڕاکێشانی شهقامێک، داخستنی قوتابخانهیهک، خهستهخانهیهک فهرامۆشکردنی پارکێک یا بهشێکی کۆمۆنێتییهکه، بڕیاری زیادکردنی ماوەی ڕۆژانەکار یا گۆڕینی ههلومهجهکانی شوێنی کار، کردنهوهی فڕۆکهخانهیهک، ههڵگیرسانی شهڕ و جهنگ و ڕهوانهکردنی ڕۆڵهکانمان بۆ شهڕی دابینكردنی نهوت و سهرچاوه سروشتییهکان بۆ کۆمپانییهکان و بۆ بهرژوهندی بزنسمان و بانقهکان … گهلێک و گهلێکی دی لهمانه، که بهردهوام له دهرهوی ئێمه لهلایهن ڕامیارییهکان و کۆمپانییه گهورهکان و بزنسمانه گهورهکانهوه، بەبێ ڕهچاوکردنی سوود و بهژهوهندی هاووڵاتیان و کۆمۆنێتییهکه بڕیارمان بۆ دهدرێت. ئهمهیه كڕۆكی بیركردنەوەی ئەناركیستان و ئازادیخوازان سهبارهت به ھەموو شتێک له پێناوی خهڵک و بۆ خودی خهڵک خۆی ، بهبڕیاری خۆیان بۆ بهرژهوهندی خۆیان ، بۆیه بهڕای من بییروباوهڕی ئهوان به سروشتیی له خهڵک و له پێداویستی خهڵک و کۆمۆنێتییهکهوه نزیکه.
جاکه ئێمهیهکئهوانهیسهرهوه ئهجهنده وئامانجمانبێتوخهڵکیئامادهبێتبۆبهئهنجامگهیاندنیان بێته پێشهوه،چپێویستدهکاتشهڕه دگللهسهرپرسگەلیئایدۆلۆجیوھزرو.. هتد بکهین، که بههیچشێوهیهکناگهینه سهرئهنجاموبەپیچەوانەوەلەبرییهکگرتنوسهرکهوتن،کهرتکاریوشکستدهچنینهوه.
ئێمه هێڵێکی یهکگرتنهوهمان لەتەك گروپه میرییهکانی یا بهناو نامیرییهکانی وهک (NGO)دا نییه. ئەوان زیاتر ئهجهندهی دهوڵهتانی وهکو ئهمهریکا و وڵاتانی خۆراوا بهڕێوهدهبەن. ڕاسته ئهوان به ڕووکهش دهیانهوێت، کارێکی باش بۆ ئهو گهلانه، ئهو وڵاتانه به ئهنجام بگهیهنن، که بارگه و بنهیان تێدا خستووه، بهڵام ئهجهندهی تایبهتییان ههیه و مهرجیش نییه، فهرمانبهره ئاساییهکان له ڕیزهکانی خوارهوهی یا ناوهڕاستی ئهو ڕێکخراوانهدا، لهوه به ئاگابن. ههروهکو پێشتر وتم ئهوان ئهجهندهی تایبهتییان ههیه، فهرمانبهر و کرێکار و بهڕێوهبهریان ههیه و موچهی خۆیان وهردهگرن، سوود و قازانج و سەرمایە دروست دهکهن، ئهوان تهنها کار دهکهن و پلانهکان به ئهنجام دهگهیهنن، هیچ جۆره پلان و داخوازییهکی تایبهتییان بۆ خودی کۆمۆنێتییهک نییه، ئهوان بزنس و سوودی سهرمایه دهیانجوڵێنێت و دهستێک و ئامانجێکی ڕامیاریی نێودهوڵهتی، زۆرجار له پشتیانهوهیه.
گهلێک لهو ڕێکخراوانه سهر به کهنیسهی گهوره و كۆمەڵەی چاكەخوازی و كۆمەڵەی نەتەوە یەكگرتووەكان(ئومهمی موتهحیده)ن. بهڵام لهڕاستیدا ههر یهک لهو دهسگایانه کۆمپانیایهکی زۆر گهورهن و نهک ههر له وڵاتانیێکدا که به هۆی سهروهرهکانی ئهوانهوه شکستیانهێناوه و بهدهستی ئهو سهروهرانه جهنگێکی نێوخۆیی بهرپاكراووه، یا بههۆی دزین و بەتاڵانکردنی سامانی سروشتیانهوه یاخود بههۆی سهپاندنی بەندومەرجی دهسگه دراوییهکان و بانكهکانەوە بهسهر حکومهتاکانیاندا، ڕووت و ڕهجاڵ و نابووتی بوون، بهڵکو ڕۆڵیان له وڵاتانی ئهوروپاشدا دهبینرێت. من لێرهدا پێویست ناکات که یهک به یهک ڕۆڵی ئهو دهسگایانهی سهرهوه، که ڕێکخراوه مهدهنییهکان سهر بهوانن، دهربخهم، چونکه تاڕادهیهک ئهو ڕۆڵهی که دهییبینن، لای گهلێکمان ئاشکرایه. ههر بۆ نموونە ھەموو کهس ڕۆڵی ئهنجومهنی گهلان دهبێنیت، که چۆن ئامرازێکی باش ههڵسوڕاوی دهستی ئهمهریکایه.
– شێوازی كاركردنتان چۆنە و پشت بە چ بنەماگەلێك لە بڕیاردان و جێبەجێكردندا دەبەستن؟
له دانیشتنهکانی ئهو گروپهدا تهواوی ئازادی و سهربهستی له لێدوان و سهرجهمی بڕیارهکان و به ئهنجامگهیاندنی ئهو بڕیارانهدا، دابیندهکرێت، كەسەكان له ڕادهربڕیندا سهربهستن، کۆبوونهوهی ئهم گروپه مانگانهیه، کهس سهرۆکی کۆبوونهوهکان نییه، ههر جاره و كەسکێک سهرپهرشتی كۆبوونەوەكە دهکات و یهکێکیش ڕاپۆرتی دانیشتنهکه دهنووسێت، ئهمهش نهک بەنۆره، بهڵکو ئارهزوومهندی و ئامادەی كەسەكانیش ڕهچاودهکرێت. پێشتر یهکێک ئیمەیلێک بۆ ھەمووان دهنێرێت، تاکو ههر کهس ههر خاڵێکی ههیه و دهیهوێت قسهی لهسهر بکرێت، با ئهو کهسه خۆشی له کۆبوونهوهکهدا نهبێت، دهخرێته نێو بابەتەكانی كۆبوونەوەکهوه. که تهواوی خاڵهکان و بڕیارهکان مشتومڕیان لهسهرکرا و کۆبوونهوهکهش تهواو بوو، پێش ئهوهی که ببێته ڕاپۆرتی فهرمی کۆبوونهوهکه و بننێردرێته دهرهوه ، دهنێررێت بۆ ھەموو ئهو کهسانهی که لهکۆبوونهوهکهدا بهشدار بوون، تاوەکو بهرپرسیاربن له ڕاست و چهوتی ڕاپۆرتهکه یا لهو شتهکانە كە لە کۆبوونهوهیهدا وتراون. له کۆبوونهوهی داهاتوودا ئهو ڕاپۆرتهی مانگی پێشووتر، یهکهم خاڵ دەبێت له بەرنامەی کۆبوونهوهی ئهمجارهدا، ئەوەش لهبهر دوو شت: یهکهم، بزانرێت كە ئایا كەسەكان یهکدهگرنهوه و لهسهر ناوهرۆکی ڕاپۆرتهکه ھاوڕان یا شتێکی تازه سهبارهت بهههر خاڵێکیان سهری ههڵداوه، یا نه؟ دووههم، تاکو ئهو بڕیارانهی که دراون و بڕیار بووه، به ئهنجام بگهیهنردرێن، بەئەنجام گهیهنراون یا نا ؟ ئەگهر بهئهبجام نهگهیهنراون، هۆکارهکانی چی بوون؟ ھەموو بڕیارێک که دهدرێت، دهبێت بهڕای ھەمووان یا زۆربه، بێت.
ھەروەھا ڕۆژنامهیهکی وهرزانەمان ههیه، که ھەر جاری 4.000 دانهی لێ چاپدەكرێت. نه دهستهی تایبهتی نوسهرانی ههیه و نه سهرۆکی نووسهران و نه دەرھێنەر. بهڵکو ھەر كە كاتی دەرکردنی دێت، ئیمهیلێک سهبارهت به کۆبوونهوهیهک بۆ دهرکردنی ڕۆژنامهکه و ئامادهکردنی وتارهکانی بۆ ھەمووان بەڕێدەكرێت، ئیدی لهو کۆبونهوهیهدا ههر کهس بیهوێت، دهتوانێت بچێت و دواتر به گشتی قسهی لهسهر دهکرێ و ههر کهس ههر بابهتێکی له مێشکدا بێت، دهینوسێت، ئیدی ڕهنگه بگاته 20 بابهت، لهوانه کامیان زۆر پێویست بێت و ھەنووكەیی بێت، بەرتەریی پێدهدرێت. ئهمهش ھەر به ڕاوهرگرتنه، ههر له ههمان کۆبوونهوهدا. پاش ئهوهی، که بڕیار لهسهر ئهوه دهدرێت، چهند وتار بێت، ئینجا قهوارهی ههر وتارێک دیاری دهکرێت، واته چهند وشه بێت. که ئهوانه ئەنجامدران، ههر کهس وتاری خۆی دهنووسێت و کهسێکیش بۆ پیایداچوونەوهی بابەتەكان دیاریکراوه و لهنێو خۆیاندا ئاڵوگۆر دهکرێت. پاش ئهوه کۆبوونهوهیهکی دیكە دهکرێت و قسهی لهسهر دهکرێتهوه و دهنێرێت بۆ دوو کهسی زمانزان، واته شارهزایی زۆر باشیان له زمانی ئینگلیزیدا ھەبێت، که ههر له گروپهکهدان بۆ چاککردن و گوڵبژێرکردنی بەو كارە ھەڵدەستن. پاش ھەموو ئهمانه، ئینجا دهنێردرێت بۆ چاپخانه و چاپ دهکرێت، هیچ وتارێکی ناوی کهسی لهسەر نییه. دواجار كەسانێک خۆبەخشانە خۆیان بۆ بڵاوكردنەوە و دابەشاندنی تهرخان دهکهن تا له بۆنه و ناڕەزایەتییەکاندا بیدهن بهخهڵک، بێگومان بهبێ پاره و بهخۆڕایی.
ھەزێنەی ئهم گروپه تهنها پارهی بەشدارانی گروپهکهیه، ھەر كەسە بهخۆبهخشی بهپێی توانا و داھاتی خۆی پاره دهدات و مهرجیش نییه به بهردهوامی یا ھەموو مانگێک كۆمەك بكات یا ھەموو جارێك بڕێكی دیاریكراو بدات، دیسانهوه لم بارەشەوە كەسەكان لە بەشداریكردن یا نەكردندا ئازادن.
چالاکی ڕاستهوخۆ، گهر له ئهنجامدانی بڕیارهکاندا پێویست بکات، بنەما و گیانی بزووتن و کارکردنی ئهم گروپهیه. دهمانهوێت ھەموو بڕیارهکان له بوارەكانی خوێندن و پهروهده ، خهستهخانه ، ڕێگاوبان ، کاروباری کۆمۆنێتیهکان، پرسی گیروگرفتی پارکهکان و گهڕهکهکان کارگه و کارخانهکان و ..تد ههر ھەموویان له بەڕێوەبەرایەتی بیرۆکراتی گهندهڵی وهکو شارهوانییهکان و بەڕێوەبەرایەتییەكانی دی بگەرێنهوه دهستی خهڵکی ناو کۆمۆنێتییهکان، تاکو له ههر یهکێک لهو بوارانهی سهرهوهدا یا ههر شتێکی دیكەدا که پهیوهندی به کۆمۆنێتیهکهوه ههبێت، كەسەكان بەخۆیان بڕیاریان لهسهر بدهن.
ئەناركیستهکان و ئازادیخوازان که لهم گروپهدا کاردهکهن، باوهڕیان به دهنگدان و پهڕلهمان و دهوڵهت نییه، دروشمی ئهمان بریتییە لە ” خۆجێی (لۆکاڵی) کار بکه و جیھانی بیر بکهرهوه”. بەردەوام خهڵکی دێتە نێو گروپە و دهڕوات. چونکه زۆربهیان گهنجن و ئهمڕۆ لێره دهژین، مانگێکی دیكە دهگوێزنهوه بۆ شوێنێکی دی و شارێکی دی، که ئهمهش له خۆیدا له ههندێک ڕووهوه لایەنی چاکی خۆی ههیه، که گواستنهوهی ئهم ئهزموون و شێوه کارکردنانهیه بۆ شوێن و جێگەی نیشتەبوونی تازهیان.
ھەموو ساڵێک یا دوو ساڵ جارێک “ڕۆژی ستراتیجی”مان ههیه، کۆبوونهوهیهکه كە ڕۆژێک یا دوو ڕۆژ دهخایهنێت، بۆ باسکردنی کار و چالاکییهکانمان له ساڵی ڕابوردوو ئێستاو داهاتوودا ، پێدا چوونهوه بهخۆماندا، چۆن بە بەشداری خەڵكانی ھەمەڕەنگ و ڕهگهز و تهمهن جیاواز، گروپهکه فراونتر بکرێت و چی بكرێت تاوەكو بهشداری بکەن، لهوێدا قسە لەسەر خاڵه لاواز و بههێزهکانمان دهکهین.
ههروهها ئهم گروپه ئهرکی بهڕێوهبردنی Haringey Independent Cinema (HIC) لهڕێگەی دوو سێ هاوڕێمانهوه، گرتووەته ئهستۆ، که ئهمه له ساڵی 2006وه بهردهوامه و مانگی شهوێك، فیلمێکی بهرهنگاربوونهوهی دهسهڵات، یا فیلمێکی دۆکۆمێنتهری که ناڕهزایی خهڵکه دژی دهوڵهت، نیشان دهدرێت، پاش تهواوبوونی فیلمهکه، لێدوان و مشتومڕی لهسهر دهکرێت. هاتن و دیتنی ئەو فیلمانە بۆ ھەمووانه و نرخێکی زۆرکهم لهسهر تکتهکان دادهنرێت و ھەموو جارێك لەنێوان 120 کهس بۆ 160 کهس بۆ تهماشاکردنی فیلمەكان دێن. ئهو فیلمەكانیش ههر جاره و هی شوێنێکه و مهرجیش نییه نوێ بێت، بهڵام مهرجه که ناڕهزایی و بهرهنگاربوونهوهی خهڵکی دژی دهسهڵات نیشان بدات.
ئێمه ناڕەزایەتیێکی زۆر دهکهین و ڕێک دهخهین، لهههمان کاتیشدا بهشێکین له نێتوۆرکی Ukuncut و Anti Fuel Poverty کهمپهین، که لهسهر ئاستی بهریتانیا له بواری جیاجیادا چالاكی ڕاستهوخۆ ئهنجام دهدهن، که بوار نییە من لێرهدا ھەموویان ڕیز بکهم .
ئهم گروپهی ئێمه یهکێکە له گروپەكانیLondon Radical Network، که ھەموو 6 تا 7 ههفته جارێك، کۆبوونهوه دهکات و زۆر جار نوێنهری ئهو گروپانه که لێی پێکهاتوون بهشداری تێدا دهکهن . مهرج نییه نوێنهرهکان ھەموو جارێک ههر ههمان کهس و ههمان ژماره بن، زۆربهی جاران، ژمارەكان كەسەكان دهگۆڕدرێن.
ئەمە بڵاوبکەرەوە:
ھەڤپەیڤینی سەكۆی ئەناركیستانی كوردستان لەتەك ھاوڕێ زاھیر باھیر، یەكێك لە چالاكانی گروپی ھاوپشتی ھارینگەی / 1
بەشی یەكەم
– سەرەتا ئەگەر بكرێت، بە كورتەیەك خۆتان بە خوێنەرانی سەكۆی ئەناركیستانی كوردستان بناسێنن و كەمێك لەبارەی پێشینەی چالاكی و ڕۆڵت لە گروپە ڕامیارییەكاندا بدوێیت؟
من ناوم زاهیر باهیره ساڵی 1952 له گوندێکی سهر به ناوچەی قهرهداغی شاری سلێمانی لهدایک بووم، دهرچوی ‘خانهی مامۆستایانی سلێمانی’م و له ڕۆژی 07/11/1985 دا گهیشتومهته لهندهن و تا ئێستاش ههر لێره دادهنیشم.
وهکو چالاکی ڕامیاری ههر له سهرهتای تهمهنی لاوێتیمهوه تێکهڵاوی ڕێکخراوی یهکێتی قوتابیانی باڵی مهکهتهبی ڕامیاری (جهلالی) و پارتهکهیان بووم. له ساڵی دیراسی 1969/1970 دا لەتەك شههید ئهمین پۆڵا ( حهمهئهمینی حاجی شێخ عهلی که له ناو مهفرزه سهرهتاییهکانی کۆمهڵهدا به مامۆستا شهماڵ ناسرا بوو) بهرپرسی یهکێتی قوتابیانی خانهی مامۆستایان و پهیمانگهی مامۆستایانی سلێمانی بووم.
له ساڵی 1972 دا پهیوهندیم به گروپی مارکسی – لینینییهکانی عێراقهوه، کرد. ئهو له سهروبهندێکی ئاوادا دروست بووبوو که ههندێک لهو هاوڕێیانه ماوهیهکی کهم بوو که له کۆمهڵهی مارکسی – لینینی کوردستانی ( کۆمهڵهی ڕهنجدهران) لهسهر ناکۆکی فیکری ئایا: گروپی مارکسی- لینینی، دهبێت کوردستانی بێت یا عێراقی بێت، جیا بووبوونهوه.
پاش ماوهیهک بههۆی گومانی جۆرێک له پهیوهندیبوونی دوو هاوڕێوه که له گروپهکهدا بوون، لەگهڵ پیاوانی سهر به دهوڵهتدا، تهنها چارهیهکمان ههڵوهشاندنهوهی گروپهکه بوو. ههر پاش تێپهڕبوونی ماوهیهکی کهم ئهوانهمان که ویستمان یهکبگرینهوه له پشتی برادهرانی گومانلێکراوهوه، یهکمان گرتهوه و ڕێکخراوێکی تازهمان بهناوی ڕێکخراوی مارکسی-لینینی شیوعیهکانی عێراقهوه دروستکردهوه و ڕۆژنامهیهکمان بهناوی “کۆمۆنیستهوه” دهردهکرد، ههر بههۆی ئهوهشهوه دواتر ڕێکخراوهکه به گروپی کۆمۆنیستهکان، ناسرا. کارهکان بهو شێوهیهی که چاوهڕوان دهکرا نهدهچوونه پێشهوه بۆیه ههر له سهرهتای ساڵی 1976 وه ههندێک لهو برادهرانه به هۆی ههندێک گیروگرفتهوه له کارکردن و له گروپهکه چونه دهرهوه، بهڵام وهکو دۆستێکی گروپهکه و بزوتنهوهی کۆمۆنیستی ههر مانهوه. له کۆتایی سالی 1976 و سهرهتای 1977 دا دوای ئهوهی که بارودۆخی کارکردن له شارهکاندا یهکجار گران بوو ، هێڕش و شاڵاوی گرتن و ئیرهاب دهستی پێکرد بهتایبهت دوای گیرانی برایم حهسهن، که ئهندامی ڕێکخراوی ڕهنجدهران بوو، له ساڵی 1977 دا ، که ناوی خهڵکانێکی زۆر زۆری له ھەموو گروپ و لایهنهکانی دییش، هێنابوو. ئهو هێڕشه ئێمهشی گرتهوه و هاوڕێیهکمان گیرا و دووانی دییشمان دوای ناوهێنانیان ڕایان کرده دهرهوه و من و ههندێکی ترمان بۆ ماوهیهک خۆمان شاردهوه تاکو زروفهکه نهختێک ئاساییی بووهوه. لهم ماوهیهدا ئێمه پهیوهندیمان لەتەك پاشماوهی حیزبی شیوعی عێراقی ( قیاده مهرکهزی) که به “وهحدهألقاعیده” ناودهبران و یهکێتی کارگهران و ههندێک خهڵکی زۆرباشی ناو کۆمهڵه ههبوو.
ئاڵۆزبوونی زیاتری بارودۆخهکه بووه هۆی کشانهوهی ههندێک له برادهرانی دیمان و ههندێکی دییشیان ڕویانکرده ههندهران، بهڵام پهیوندی ئێمه لهگهڵ وهحده ألقاعیده، تادههات زیاتر دهچووه پێشهوه و هارکارییهکی زۆر ههبوو له نێوانماندا. ههر به حوکمی ئهم نزیکییهمان له یهکترییهوه و باشتر ئهوانمان ناسی، بۆمان دهرکهوت که ئهوان له فهوزا و ئاڵۆزییهکی زۆر گهورهدا دهژین ههم له کێشمانکێشی فکری لهسهر ناکۆکی نێوانی ئهلبانیای ئهو کاتهی ئهنوهر خواجه و چیندا ، که خودی ناکۆکییهکهش لهسهر تیوری جیهانی سێههم بوو، ههم له لوبنانیش، که ههندێک له هاوڕێیان و ههندێک له سهرانی حیزب لهوێ بوون. کێشهی نێوانی ههندێک لهم هاوڕێیانه لەتەك ‘فازیلی مهلا مهحمـوود’ (یادی بهخێر) و ‘عادل عهبدولمههدی’ ، که دواتر ڕوی له ئیسلامێتی کرد و لهم ساڵانهی پێشووشدا ماوهیهک نائیبی جهلال تاڵهبانی، سهرکۆماری عێراق،بوو، که لای زۆربهمان ‘عادل به أبو امل’ ناسرابوو، دروستبووبوو وه کێشهکهیان بهرهو خراپی دهڕۆیشت .
کێشهی نێوانی ئهوان شێوهیهکی زۆر ھەرزانە و توندڕهوانهی وهرگرتبوو تاکو گهیشتبووه چهک ڕاکێشان لهلایهن یهکێک لهو هاوڕێیانهوه له فازیل و عادل، که خۆیان پاڵپێوهنهری ئهو کارهی ئهو هاوڕێیه، بوون. ههر لهبهر ئهمانه داوا کرا که یهكێک له ڕێکخراوی ناوهوهی ‘وهحده ألقاعیده’ بچێت بۆ ‘بهیروت’ ههم بۆ سوککردنی کێشه شهخسییهکان و ههم بۆ باشتر حاڵیبوونی کێشه تیورییهکان تاکو هاوڕێیانی ناوهوهشیان، خۆیان لهسهر ئهو کێشهیه ، ساغ بکهنهوه .
لهبهر نزیکی ئێمه لهوانهوه و هارکاریکردنی زۆریان، هاوڕێیانی ئهوان داوایان له من کرد که بچم بۆ بهیروت، منیش پاش وهرگرتنی ڕاو پرسی ههندێک له هاوڕێیانی خۆمان ، داواکهی ئهوانم قبوڵکرد. له 16/08/1978 من چووم بۆ لوبنان و دوو ههفته من و فازیل بهیهکهوه لهماڵی عادل له بهیروت ماینهوه و بهردهوام ههدوو لام دهبینی بهڵام نهمتوانی که کێشه شهخسییهکان لابهلا بکهمهوه، بهڵام زۆر بهباشی له ناکۆکییه تیوریهکهی نێوانیان، تێگهیشتم.
له گهڕانهوهمدا ڕاپۆرتێکی درێژم لهسهر سهفهرهکهم به هاوڕێیانی ‘وهحده ألقاعیده’ پێشکهش کرد و هاوڕێیانی خۆشمانم ئاگادار کردهوه، پێشنیاری ئهوهم بۆ ئهوان کرد که کار کردنیان لهگهڵ سهرانیاندا له دهرهوی عێراق، له دهستدانی وهخت و وزه و ڕوبهڕوبوونهی مهترسی گرتن و تیاچوونه، ههتا بۆ ئێمهش که زۆر نزیکبووین لهوانهوه. گهرچی پێشتر ورهوری ئهوهمان دهکرد که وهختی ئهوه هاتوه که بهیهکهوه کار بکهین له ڕیکخستنێکی نوێدا، بۆیه له گهڕانهوهمدا من پێشنیازی دروستبوونی گروپێکی نوێ که له ههردوولامان پێکبێت، بۆ کردن ، له کاتێکیشدا که ئێمه ههردوولامان دهمێک بوو لهسهر تیوری جیهانی سێههم ، فکرمان ساغکردبووهوه و ڕامان له زۆربهی مهسهلهکاندا وهک یهک بوو. پاش ئهوهی ئهوان لێدوان و گفتوگؤیهکی زۆریان لهسهر ئهوه کرد و ئێمهش بهجددی لهسهر یهکگرتن لهگهڵ ئهواندا و کارکردن له ڕیکخراوێکی نوێدا ، قسهوباسی زۆرمان کرد.
وهکو وتم مشتومڕێکی زۆر لهلایهن ههردوولاوه لهسهر ئهو مهسهلهیه کرا و سهرئهنجام له ساڵی 1979 دا، پێموایه له کۆتایی ئهو ساڵهدا بوو، که گروپی مارکسییه – لینینیهکانی عێراقمان دروست کرد و ڕۆژنامهی ‘کار’ و ‘العمل’مان دهرکرد، که دواتریش ئهو گروپه بهناوی “کار” وه ناسرا.
لێرهش، له بریتانیا، ههر بهگهیشتنم لەتەك ئهو هاوڕیانهی که بهروودوا گهیشتبوینه بریتانیا و لەگهڵ ههندێک هاوڕێی دیدا جۆرێک له پهیوندیمان دروستکرد. ههروهها ههر لهگهڵ ئهو هاوڕییانهدا کهوتینه گفتوگۆ لهگهل ‘شۆشیالیست وهرکهر پارتی SWP ‘دا، که واماندهزانی ئهوان له ڕوی فکرییهوه له ئێمهوه نزیکن. پاش چهند دانیشتنێکی ڕۆڵی لەتەك سهرکردهکانیاندا که بهردهوام ‘تۆنی کلیفی’ تێدا بوو که سهرکردهی یهکهمیان بوو، زانیمان که لهگهڵیاندا ناگهینه هێج سهر ئهنجامێک بۆیه پاشهکشهمان لێکردن. دواتر لەتەك ههندێك برادهری ئێرانی و کوردی خۆماندا شتێکمان دروستکرد دژی جهنگی ئێرانی و عێراقی بۆ ئهم مهبهستهش چهند چالاکییهکمان لهژێر ناوی دهستهیهک له شوڕشگێڕانی دهرهوی عێراق، بهرهو دژایهتیکردنی سهرمایهداری ، کۆمیتهی پشتگیری له خهباتی کرێکاران و زهحمهتکێشانی کوردستان ، دهستهیهک له بهشداربوانی خۆپیشاندانهکانی شوبات و مارتی، 1988 دژی جهنگ و دژی کیمیابارانکردنی ههڵهبجه، چهند گروپێکی چکۆلهی دی، ئهنجام دا، دوای ئهوه کهوتمه گۆڕینهوهی نامه و نوسێنێکی زۆر لەتەك برادهرانی ‘فصیل شیوعی عالهمی / گروپی كۆمونیستی جیھانی’ دا ، چهندجارێکیش بینیمن، بهڵام لەگهڵ ئهوانیشدا نهگهیشتمه خاڵێکی ناوکۆیی بۆ کردنی چهشنێک له چالاکی.
له سهرهتای نهوهدهکاندا لهپاڵ ئێشکردن و کاری نیقابییدا که نمایندهی کرێکارهکانی لای خۆمان بووم و له ههمان کاتیشدا ئهندامی کۆمیتهی نقابهکهشمان بووم. دهستم کرد به خوێندنهوهیهکی چڕوپڕ سهبارهت به لینین و مارکس بهتایبهت تیوری مارکس لهسهر دیکتاتۆری پڕۆلیتاریا و دهوڵهت. پاش ماوهیهک خوێندنهوه و تێکهڵاوبوون به بزوتنهوهی کرێکاران لێره و تێڕامان و بیرکردنهوه و شیکردنهوه، لهم بوارهدا توانیم بهتهواوی فکری خۆم ساغ بکهمهوه، بهردهوامیش بووم له چوون بۆ کۆبوونهوه کوردییهکان و ناکوردییهکان و خۆپێشاندان و ناڕەزایەتیهکان.
له سالێ 1996 دا دوای شههیدکردنی ‘حهمه حهلاق’ و هاوڕێکانی لەتەك چهند هاوڕێ و برادهرێکدا که زۆربهیان یا دۆستی یا سهر به حیزبی کۆمۆنیستی کارگهری بوون کۆمهڵهیهکمان ( جهمعیهک) به ناوی ‘بهرگری کردن له ماف و ئازادی خهباتی کرێکاران و زهحمهتکێشانی کوردستان’ ، دروست کرد و بڵاوکراوهیهکیشمان بهناوی ” پشتگیری ” دهرکرد. بهداخهوه ئهمه ههر ساڵیک و کهمێک زیاتری خایاند. پاش ئهوهی که زۆربهی ئهو بردهرانه خهڵکێکی زۆریان له دانیشتنهکان تهرهکرد، دواتریش خۆیان له لیژنهکه کشانهوه، ئهم جهمعیهش وهکو گهلێکی دی لهوانهی پێشتر به ئاکامی مهرگی خۆی گهیشت و کۆتایی هات.
ئهمه جگه لهوهی من ههر لهو ماوانهدا بهبهردهوامی بۆ ههندێک له گۆڤارهکان و ناو بهناویش بۆ یهک دوو ڕۆژنامهیهک وتارم نوسیوه، لهوانه گۆڤاری دواڕۆژ، ههنگاو ، ڕۆژنامهی ژینی نوێ و پهیام ، دواتریش لەتەك دوو سێ هاوڕێیهکدا گۆڤاری دالیان و ژیڵهمۆمان دهردهکرد، بهڵام لهبهر کێشهی نهبوونی پاره و چاپهمهنی بهناچاری له دهرکردنیان، وهستاین. که باوی ئینتهرنێتیش هات و سایتهکان کهوتنه پێشچاو منیش ناو بهناو دهستم کردهوه به وتار نوسین لهپاڵ کارکردن و نواندنی چالاکی لهنێو چهند گروپێکی لۆکاڵیدا له لهندهن.
له ڕۆژی 19/07/2011 دا خۆم خانهنشینی پێشوادهیی کردوه و تهواوی ژیانی خۆمم بۆ ئهوهی که باوهڕم پێی ههیه، تهرخانکردوه .
– لە ھەندێك لە نووسینەكانتدا باس لە گروپی خۆجێیی (لۆكاڵی) دەكەیت و وەك ئەڵتەرناتیڤ دەیخەیتەڕوو، دەكرێت بزانین بەخۆت لە چ گروپێكدا چالاكی دەكەیت و گروپەكەتان ناوی چییە و سنووری چالاكی كوێیە و كەی دروست بووە؟
گروپه سهرهکییهکهی که من کاری تێدا دهکهم، ناوی (Haringey Solidarity Group (HSG) که له ساڵی 1991 دا دوای ئهو کهمپهینه سهرکهوتووهی که دژی پۆلتهکس (Anti-Poll Tax Campaign) کرا، دروستبووه. پێشتر ئهم هاوڕێیانه له گروپێکی گهورهدا که بۆ مهبهستی کهمپهین دژی پۆڵتهکس دروستکرابوو ، کاریاندهکرد. ئهم سیستهمه جۆرێک بوو له باجدانان لهسهر ههره زۆرینهکهی خهڵکی که 18 ساڵ و سهروو 18 ساڵهوه بوون، ئهم باجهش ساڵێ پێشتر له سکۆتلهنده بهسهر خهڵکیدا سهپێنرابوو، بهڵام خهڵکی ناڕازاییهکی گهورهیان دژی بهرپا کرد به خۆڕێکخساتنیان و کۆمهک و هاوپشتی لەتەك گروپهکانی دی له شوێنهکانی دیكەی بریتانیادا. پاش سهرکهوتنی کهمپهینهکه و پاشەكشەی دهوڵهت، بهشی زۆری خهڵکانی ناو گروپهکه پشتیانکردهوه و چوونه دواوه. بهڵام ئهم هاوڕێیانهی ئهوکاتهی ئێمه لەتەك ئهو شهپۆلهدا نهڕۆیشتن و بهردهوامبوون له تێکۆشاندا به دروستکردنی ئهو گروپهی که له سهرهوه ناوم هێنا.
ئهم گروپه له گردبونهوه و یهکگرتنی ههندێک له دانیشتوانی شارهوانی (کاونسڵی) هارینگهی یا ئهوانهی که له شوێنی دیكە دهژین، بهلام لهوێ کاردهکهن، پێکهاتوه. چالاكانی ئەم گروپە له پاشینەی جیاجیاوه، له ئهزموون و بیروباوهڕی جیاجیاوه هاتوون، بهڵام ئهوهی که له نێوانماندا هاوبهش و ناوكۆییە. پێویستیی ڕزگاربوونه لهم سیستهمه، سیستهمی سهرمایەداری، که لای ئهو سوود و قازانج و دهسهڵات ( پاوهر) گرنگه و دهیانخاته پێش پێویستییه بنهڕهتییهکانی خهڵکییهوه. تهنها ڕێگاچارهیهکی کاریگهریش بۆ ئهم،ه ئهوهیه که خهڵکی خۆی ڕێکبخات و دژی بجهنگێت و بڕیارهکان له چنگی بڕیاردهرهکان، ئهوانهی که یاری بهچارهنووسمان دهکهن ، له ژیانی خێزانیماندا ، له ژیانی سهرکارماندا لهناو کۆمۆنێتییهکهماندا، لهسهر ئاستی وڵاتدا، دهربهێنن و بیگهڕێننهوه دهستی خودی کۆمۆنێتییهکه و خهڵکانی ناو کۆمۆنێتییهکه. ئهوانهی که ئهم گروپهیان دروستکردوه، ههر لهسهرهتاوه ویستویانه شتێک بنیاتبنێن، که درێژخایهن بێت و گهلێک پرسی بنهڕهتی بهخۆیهوه بگرێت، نهک تهنها خۆی ببهستێتهوه به ئامانجێک یا تاکه ئەركێکهوه، یا کهمپهینێکهوه. ئهوهشی که نهیاندهویست بیکهن، پێکهێنانی پارتێکی ڕامیاریی دیكە بوو .
ههر لهبهر ئهوهی که ئیمه دهزانین که شۆڕش کارێکی کوتووپڕی نییه، ڕوداوێک نییه، بهڵکو پرۆسێسێكی درێژخایهنه و دهبێت له خوارهوهی، له بنهوهی کۆمهڵگهوه دهستپێبکات، ههر بۆیه سنوورێک بۆ ڕاگرتنی چالاکی ئهم گروپه نییه، ئهوهی که سنووربهندی دهکات، تهنها دهرفهت و پیاڕاگهیشتن به چالاکییهکان و توانای داراییە.
له کێشهکانی نێوان کرێکاران و خاوهنکاردا ئهم گروپه ههمیشه کۆمهک و سهپۆرتی سهرومڕی کرێکاران دهکات، له ھەموو بوارهکاندا بهردهوام خەریكی بەرپاکردنی کهمپهینە دژی کهمکردنهوه و داخستنی خزمهتگوزارییهکان، پشتگیریکردنی پهنابهران و کهمپهینی دژی ناردنهوهیان، زۆرێكی دیكە لهمانه به کهمپهینی پاراستنی ژینگەشەوه. بێگومان چالاکییهکانی ئهم گروپه بهپێی پێویستی و باری ئابووری و ڕامیاریی و کۆمهڵایهتیی بهریتانی دهگۆڕێت و ههڵبهته ههر ئهو بارودۆخهی سهروهش. کار دهکاته سهر فراوانبوون یا بەرتهسکبوونهوهی گروپهکه.
له ساڵی 89 و سهرهتای ساڵ 1990 هاوڕێیانی ئهم گروپه، پێش دروستبوونی گروپهکه لەتەك خهڵکانی دیكەدا ڕۆڵێکی زۆر گهورهیان له کهمپهینی دژ به پۆڵتهکسدا بینی، که دهوڵهت ساڵی پێشتر له سکۆتلهنده سهپاندبووی و دهشیویست له 01/04/ 1990 یشهوه له تهواوی شوێنهکانی دیكەی بریتانیادا بیسهپێنێت. له سكۆتلهنده، ههر زوو خهڵکی دهستی کردبوو به کهمپهین دژی ئهو سێستهمه و بۆ ههڵوهشاندنهوهی، ئهمهش هاندهرێکی باش و نموونەیهکی بایاخدار بوو، تاکو خهڵکی له شوێنهکانی دیكە ، به سهپاندنی ئهو باجه، ڕازی نهبن. ئهمهش وایکرد که بۆ چۆکدادانی دهوڵهت له سهپاندنی ئهم سیستهمه باجییهدا، کهمپهین دهستپێبکرێت.
دانیشتوانی شارهوانییهکان لهتوانایاندا نهبوو ئهو باجه بدهن، بۆیه ڕۆژانه دهیان کهس دهدرانه دادگە و کۆتایی ههندێکیان به بهندکردنیان دههات. پاش ماوهیهکی درێژ توانرا گروپ له نێوانی خهڵکان و دانیشتوانی زۆربهی ھەرەزۆری شارهوانییهکانی لهندهندا دروست بکرێت و جۆرێک لە تەبایی و ھاریكاری له نێوانیاندا ههبێت، ئامانجیان هاندان و کۆمهککردن بوو به دانیشتوان، تاکو لهکاتی سهپاندنی ئهو باجهی که له سهریان دانرا، نهیدهن، بهتایبهت لهو بارەدا که بهشی کۆکردنهوهی باجهکه له شارهوانییهکاندا، بیانهوێت ڕێگهی یاسایی دژی ئهو خهڵکانه بگرنه بهر، که ئاماده نین باجهکه بدهن و شارهوانیش بهرهو دادگە، ڕاپێچیان دهکات.
ئهم پرسه بایەخی زۆری پێدرا، به پێی ههبوونی کهمپهینێکی زۆر گهوره که له پشتییهوه بوو، دواتر لهو شوێنانهی که باجهکه سهپێنرابوو، وایلێهات ئهوهنده خهڵکی له دانی ئهو باجه یاخی بوو، دادگە پێدا ڕانهدهگهیشت و نهشیدهتوانی دادگەییان بکات و شارهوانییهکانیش نهیاندهتوانی باجهکان کۆبکهنهوه، بهمهش بودجهی شارهوانییهکان بهتهواوی دههاته خوارهوه و کارایی خۆی لهسهر خزمهتگوزارییهکان دادهنا.
ئەگهرچی خۆپیشاندانی بچووک بچووک و جیاجیا له زۆربهی شوێنهکاندا ههبوو، بهڵام خۆپیشاندانی سهرهکی، که زیاتر له 250 ههزار کهس و ههندێک دهڵێن ملیۆنێک، له ڕۆژی 31/03/1990 له لهندهندا ، که به The Poll Tax and The Battle of Trafalgar Square بەناوبانگە، ڕوویدا. ئهمه ههر نهک بووه هۆی ههڵوهشاندنهوهی سیستهمی باجهکه و بەخشینی ئهوانهی که بهندکرابوون، یا سزای بهندییان لهسهر بوو، بهڵکو بووه هۆی هێنانهخوارهوهی حکومهتهکهی مارگرێت تاچهر و دروستکردنی حکومهتێکی نوێ، که جۆن مهیجهر لهو حکومهتهدا بووه سهرۆکشالیار و بانگهشهی ههڵوهشاندنهوهی ئهو سیستهمه باجییهی کرد و له 01/04/1993 وه سیستهمهێکی دیكەیان، له جێی هێنایهکایهوه.
ئەمە بڵاوبکەرەوە:
Hevpeyvînî grupî(Graswurzelrevolution) letek sekoy enarkîstanî kurdistan / 5
beşi Pêncem
Be boçûnî ême emane hoyekanî nakammanewey bzûtnewey goranixwazî xellkî û kewtne jêr karayî ramyare deselatixwazekanin:
Yekem: wek pêştir basman kird, komellgey kurdistan, taîstaş le jêr karayî paşmawey cengekandaye û rollî serekî û yeklaygerewey mîlîşya û parte ramyarîyekan le serdemekanî cengzedeyîda, waykirduwe, ke bzûtnewey cemawerî kemtir bitwanêt rîzî xoy le parte ramyarîyekan begşitî û layene parlemantarîyekan cyabkatewe û rîzî serbexoy xoy bparêzît. Her leber ewe herdem zemîney xoşbawerrîy û paşkogerî bo hêze ramyarîyekan têda behêz mawetewe.
Duwem: ew beşey ke lejêr karayî soşyalîzmî deselatixwazanedaye, be heman şêwey layengranî opozsyonî rîformixwazî parlemanî, çawyan brrîwete hêzî derewey xoyan û çawerwanî goranî serewixwarn, wate nakokîyek le araste û şêwe karkirdî opozsyonî parlemanî û çepda nîye.
Sêyem: leber ew hoyaney pêştir, cemawer neytwanîwe be şêwaze kara û şorrşigêrrekanî xebatî rojane aşnabêt, emeş buwete hoy rêgrî le geştin be huşyarî serbexobûn (otonombûn) û awirrdanewe le xebatî abûrîy û mangirtnî giştî û hellxirrandinî komellge.
Çwarem: nebûnî huşyarîy çînayetî lemerr cyawazî berjewendî cemawer beramber hêze ramyarîyekan û deselatdaran, waykirduwe, ke xebatî abûrîy û komellayetî le astêkî zor lawazda bêt û emeş dîsanewe hokarî drustnebûn û peynebirdne be pêdawîstî rêkixrawe serbexo şorrşigêrre cemawerîy û pîşeyyekan. Her emeşe ke away kirduwe, mîrî û parte ramyarîyekan be çep û rastewe, bitwanin be asanî le drustkirdnî rêkixrawe zerd û paşkokanda lasayî rjêmî pêşû bkenewe û sûd le zemîne amade û becêmawekanî ew sûnete werbigrin.
Pêncem: katêk ke cemawerî narrazî bew meydane karayyaney xebat, wate meydanî abûrîy û komelayetî aşna nebêt û pêşîney nebêt û lay nebûbête sûnet, ewa tenya bwarêk ke narezayetîyekan têyda çeq debestin, bwarî ramyarîye û lewêşda parte opozsyonekanî naw parleman û derewey parman, xawenî kadîr û qsegeranî karamen û wek dîtman be kemtirîn mawe, twanîyan û detwanin, bzûtnewekan û narrezayetîyekan, belarrêda bern.
Cyawazî ême letek çep û rêkixrawe mîrîy û namîrîyekanî benaw cemawerî, lêreda derdekewêt, ke ême le brî xoşbawerrî be beşdarî parlemanî û çeqeçeqî destebjêrane û çawbrrîne desellat, wek amrazî gorankarî serewixwar le komellge û berêweberayetîda, pê leser xebatî abûrîy, rêkxistinî serbexo û xokrid, rêkxistinî nahîraşî (zincîre ya torrî asoyî) û piştbestû be bnema fîdratvekan, leberçawgirtnî rêkixrawe cemawerîye serbexokan zyatir le rêkxistinêkî dawakarîy, bellku leberçawgirtinyan wek fêrgey perwerdekirdnî mrovî komellgey azad û amrazî berrîweberayetî û cêbekirdnî karubarekanî komellgey enarkî (soşyalîstî azad). Herweha rêkxistin û pêkhênanî encumen û komune û herewezîye gerrekîy û gundîy û lokalêyekan û grêdaneweyan le fêdrasyon û konfêdrasyonekanda le pêş û paşî rûdawekanda, bepêçewaney akisyongerekan û sîtwatisyonçîyekan, ke tenya le hewllî qostenewe û zallbûn beser bzawutnewekandan, ême mangirtin û xopîşandanî ktupirr û desbeserdagirtnî nawendekanî kar û xwêndin û fermange û dezgekan le barudoxî guncaw û hellçûne giştîyekanda û rêkxistneweyan leser şêwazî kobûnewey giştî û berrêweberî herewezî û birryardanî azad, be şêwaz û ellternatîvî guncaw debînîn.
Cyawazîyekanî “lîstî goran” û bzûtnewe narrezayetîyekanî 2006 bem lawe, betaybet xopîşandanekanî fêbrîwerî û dwatirda :
Yekem: dawakarî seranî em lîste (lîstî gorran), wek kone endamanî parte deselatdarekan, sereta rîformî naw serkirdayetî partekanyan bû û paşan be naçarî û behoy derperandinyan, kewtne daxwazî rîformî naw rîzekanî partekanyan û dwatir le jêr karayî bzûtenewey xellkîda û bo kemrrengkirdnewey bzûtneweke, daxwazî nehêştinî gendellîyan berizkirdewe, ke emeş le dawakirdnî beşe tallanî zyatir, hîçî dîke nebû.
Dûhem: serkirdekanî em bzûtneweye ya beşêkî zoryan xoyan le yekêtî nîştamanîyewe hatûn, emanîş ta ew katey ke le ewan cyabûnetewe le gendelî û hebûnî nadadperwerî komellayetî û kuştukuştarda berpirsyarbûn û bigre xoşyan gendellbûn û hen.
Sêyem: em lîste ya layene parlemanîye, pêge û hêzî her le şarî slêmanî û şaroçke û dêhatekanî dewruberîdaye, kemêkîş le kerkûkda hen, le şarekanî weku hewlêr û dhok û şaroçkekanî dîkeda ke le jêr desellatî partîdan ya her nîn ya zor zor lawazn. Dyare emeş hoy serekî xoy heye, ke here serekyekeyan desellatî partîye, ke desellatêkî drrinde û xêllekîye rêgre le hebûnî hemû dengêk û rengêkî cyawaz, hawkat seranî ew lîstey ke benêwî ew bzûtnewe drustibûn, nawçegern.
Çwarem: em lîste serapay keysekey leser gendellî drust kirduwe û bo berrêweberayetî komellgey kurdî hîç elternatîvêkî cyaway nîye. Weku êweş dezanin, gendellî keys nîye û be gorrînî demuçawekan û destawdestkirdin be desellat, gendellî bnebirr nakrêt. Gendellî xesllet û taybetmendîyeke ke betewawî be şêwazî desellat (şêwey berrêweberayetî) û pêkhatey komellge ke leser bnaxey xawendarîyetî taybetî û şêwazî krêgirteyî berhemhênaneweye grêdrawetewe, ke her hemû emaneş le xizmetî sûd û qazanc û kellekekirdnî pare û sermayedarîdan.
Bedillnyayyewe dellêyn ke em opozsyone parlemanîyey ke benawî bzûtnewe narrazîyekewe qse dekat û xoy nîşandedat, karayî leser barudoxe ramyaryeke debêt, bellam eme watay ewe nîye, ke karayî serekî le ser komellgeke û bar û jyanî takî naw komellgekewe debêt.
Pêncem: le rûy abûrî û planî rêkxistinî jêrxanî abûrîyewe, le beramber plan û prosêsî partîykirdnî kerte giştîyekan, tenya daway beşî zyatir deken û hîç plan û ellternatîvêkyan dij bew rewte nîye, eweş leberewey ke ewanîş wek parte deselatdarekan pallpiştî prosêsî taybetkirdnewey kerte giştîyekanin, ke hênanedî xallî serekî pyadekirdnî plane abûrîyekanî nîolîbralîzme le nawçekeda. Be aşkra le rageyandinî ew lîsteda û lêdwanekanî serdemî dengdanekanda derdekewêt, ke lomey kem beşî kompanîyekeyan “kompanyay wşe”ye, leçaw çepawll û beşetalanî kompanîyekanî “nokan – hî yekêtî” û “korrek – hî partî” û zorêkî dîke.
Şeşem: le rûy ramyarîyewe, hîç larîyekanyan le wabesteyî herêmî kurdistan û ‘îraq çi wek wllat û çi wek berêweberayetî bo emerîka û brîtanya û hawpeymanyan nîye û bellku zyatrîş pê leser xatercemî dagîrgeran dadegirnewe, hîç rexne û gleyyekyan le plane abûrîy û serbazîy û ramyarîy nîolîbralekan le nawçekeda nîye.
Hewtem: le rûy sîstemî berêweberayetî û kargêrrîyewe, zyatir pê leser sîstemî parlemanî û dêmokratî nwênerayetî û mîrayetî teknokratekan dadegrin û teknokratixwazîyan, dekrêt be tenya cyawazîyan letek parte desellatdarekan dabnirêt.
Heştem: le rûy perwerde û fêrkirdnewe, le baştirîn barda eweyan dewêt, ke emrroke le ewrupa heye û ewey ke kewtuwete ber narrezayetî xwêndakaran û komellge. Ewan nek xwazyarî sîstemî azadîxuzaney perwerde û xwêndin nîn, bellku herdem destxoşî û xoşbînî xoyan bo pareyîkirdnî xwêndin derdebrrin.
Nohem: le bwarî bîmey dermanî û xizmetguzarî giştî û bujanewey kertî kuştukallîyyewe, hîç larîyekanyan le planekanî nîolîbirlekan le ‘îraqda nîye û zor ştî dîkeş..
Eger em lîste û hawpeymanekanî zor dillsozane be bellên û pagendekanyan rawestin, herçende taîsta her pêçewanekeman dîtuwe, deşêt gorrankarî rwalletî rubdat, gendellî yasayî bkat, le hendêk şwênda xellkî karame le paye û plekanda da bnêt, destidrêjî partekan le dewllet, wate tedexulkirdinyan, kurt bkatewe, corêk le azadî lîbrallyane hebêt û drust bkat. Wate lewperrî barda renge nzîk bêtewe lewey ke lem komellge “svîlyaney” ewrupada, debînrêt. Bellam krokî pirseke bnaxeyyekanî weku nadadperwerî komellayetî û dabeşbûnî komellge beser dara û nedarî zor dyar û hejarî û dewllemendî le radebeder, hebûnî bîrokrasî û berterîdan be beşêk ke le serewey komellgewen, kirdnewey lewe zyatrî dergey kurdistan bo bexêrhatinkirdnî bazarrî azad û wêrankirdnî jînge û gelêkî dîke, weku witman eme krokî komellge û fermanrewayanî ayinde debêt, lekatî serkewtinî lîstî nawbrada.
Sebaret bew gorrankaryaney ke le beşekanî dîkey xorhellatî nawerrastda rûyandawe; gerçî ême hawpiştîman lê kirdûn û peyamî destxoşîman bo xellkî ew wllatane narduwe û berdewam denêrîn, bellam ême pêmanwaye ke tenha serxanî komellgeke gorrawe û degorrît, ewaneşî ke deselat degirnedest, le fermanrrewayanî ya rjêmekanî pêşûtir baştir nabin, betaybet le dahatûda xizmetî manewey em sîsteme, ke sîstemî sermayedarîye, baştir deken.
Ême lem bareyewe detwanîn zor bidwêyn be hejmarîş qse bkeyn, bellam ne pirsyarekey êwe eweye û ne lêreşda karêkî wa bwarî têruteselî debêt.
Perawêz:
* deqî îngilîzî hevpeyvîneke bo bllawkrawey ( zine ) amade krawe û hawkat le mangnamey enarko- pasîfîstekanî allman( German anarcho-pacifist action group )
( – Graswurzelrevolution http://wwiw.graswurzel.net)da ke be zmanî allmanî derdeçêt, herwa le bllawkrawey (Imminent Rebellion, an anarchist journal from here in Aotearoa/New Zealand http://wwiw.rebelpress.org.niz/publicationis/imminent-rebellion-11), le pêge înternêtîyekanî (http://libcom.org) û (http://anarkismo.net) û (http://wwiw.ainfos.ca) û pertûkî (Von Jakarta bis Johannesburg) bllaw dekrêtewe, leser xwast û rezamendî xatû brîgît êmeş le sekoy enarkîstanî kurdistanda deqe kurdîyekey bllawî dekeynewe.
** xatû brîgît lebarey geştekeyewe bo kurdistan dellêt “leber dû ho hezm dekrid biçme kurdistan, yekem xebatî kurdî zor sernicî radekêşam û demuyist rastewxo lebareyewe zanyarîm hebêt û rêgey rastexo bo hawpiştîm boy bdozmewe. Em gringîye le zor lawe hatuwe. Min hemîşe xebatî xorhellatî nawerast û xoraway asya belamewe gring buwe û hewllim dawe kurdî fêr bbim û hawkat le barey felestînewe zanyarî bedest bhênim û bem core bo maweyekî zor le xeyallî eweda bûm û demuyist brrom. Herweha leberewey le destey hawpiştî koçeranda beşdarm û le nzîkewe çawm be xellkî kurd dekewêt û lem rêyewe demzanî ke herêmî kurdistan le rûy ramyarî koçberîyewe rexney zorî lesere.
Hoy duwem eweye, ke min zor peygîrane gringî be parastinî jînge û mafî ajellan dedem, katêk ke ew helem bo rexsa le nzîkewe agadarî sruştî ‘îraq bim, zor peygîr bûm leser ewey zanyarî zyatir wergrim lemer xebatî jîngeparêzî le astî nacîhanî kîşwerîy bakûrîy. Herweha demewêt bllêm berrastî ezmûnêkî berçaw roşinger bû bo min, bbînim ke rêkixrawe namîrîyekan (NGOs) le nawerra çon kar deken- detwanrêt butrêt wek ezmûnêk mamelley letekda dekem, leberewey ke min le zor ruwewe rexnem le yarmetî pîşesazî(NGO) heye.
Herweha hîwadarbûm ke le maweda ke le kurdistanî ‘îraqda beserî debem, baştir bitwanim le xerabkarîyekanî ceng le ‘îraqda û paşkarayyekanî ke le baskirdin nayên, têbgem û ustralya wllatêk ke têyda gewrebûm û yarmetîyekî gewrey be dewllete yekgirtuwekanî emerîka le cengda kirduwe, leberewe erkî serşanme bew radey ke detwanim le barey zyan û wêrangerî ew wllate be hoy beşdarî wlatekemewe beserî hatuwe, bo kesanî dîke bgêrrmewe.
*** em hevpeyvîne le seretay mangî eprrîllda encam drawe û barudoxî nawçeke û wllatî surye goranî beserda hatuwe.
ئەمە بڵاوبکەرەوە:
Hevpeyvînî grupî(Graswurzelrevolution) letek sekoy enarkîstanî kurdistan / 5
beşi Pêncem
Be boçûnî ême emane hoyekanî nakammanewey bzûtnewey goranixwazî xellkî û kewtne jêr karayî ramyare deselatixwazekanin:
Yekem: wek pêştir basman kird, komellgey kurdistan, taîstaş le jêr karayî paşmawey cengekandaye û rollî serekî û yeklaygerewey mîlîşya û parte ramyarîyekan le serdemekanî cengzedeyîda, waykirduwe, ke bzûtnewey cemawerî kemtir bitwanêt rîzî xoy le parte ramyarîyekan begşitî û layene parlemantarîyekan cyabkatewe û rîzî serbexoy xoy bparêzît. Her leber ewe herdem zemîney xoşbawerrîy û paşkogerî bo hêze ramyarîyekan têda behêz mawetewe.
Duwem: ew beşey ke lejêr karayî soşyalîzmî deselatixwazanedaye, be heman şêwey layengranî opozsyonî rîformixwazî parlemanî, çawyan brrîwete hêzî derewey xoyan û çawerwanî goranî serewixwarn, wate nakokîyek le araste û şêwe karkirdî opozsyonî parlemanî û çepda nîye.
Sêyem: leber ew hoyaney pêştir, cemawer neytwanîwe be şêwaze kara û şorrşigêrrekanî xebatî rojane aşnabêt, emeş buwete hoy rêgrî le geştin be huşyarî serbexobûn (otonombûn) û awirrdanewe le xebatî abûrîy û mangirtnî giştî û hellxirrandinî komellge.
Çwarem: nebûnî huşyarîy çînayetî lemerr cyawazî berjewendî cemawer beramber hêze ramyarîyekan û deselatdaran, waykirduwe, ke xebatî abûrîy û komellayetî le astêkî zor lawazda bêt û emeş dîsanewe hokarî drustnebûn û peynebirdne be pêdawîstî rêkixrawe serbexo şorrşigêrre cemawerîy û pîşeyyekan. Her emeşe ke away kirduwe, mîrî û parte ramyarîyekan be çep û rastewe, bitwanin be asanî le drustkirdnî rêkixrawe zerd û paşkokanda lasayî rjêmî pêşû bkenewe û sûd le zemîne amade û becêmawekanî ew sûnete werbigrin.
Pêncem: katêk ke cemawerî narrazî bew meydane karayyaney xebat, wate meydanî abûrîy û komelayetî aşna nebêt û pêşîney nebêt û lay nebûbête sûnet, ewa tenya bwarêk ke narezayetîyekan têyda çeq debestin, bwarî ramyarîye û lewêşda parte opozsyonekanî naw parleman û derewey parman, xawenî kadîr û qsegeranî karamen û wek dîtman be kemtirîn mawe, twanîyan û detwanin, bzûtnewekan û narrezayetîyekan, belarrêda bern.
Cyawazî ême letek çep û rêkixrawe mîrîy û namîrîyekanî benaw cemawerî, lêreda derdekewêt, ke ême le brî xoşbawerrî be beşdarî parlemanî û çeqeçeqî destebjêrane û çawbrrîne desellat, wek amrazî gorankarî serewixwar le komellge û berêweberayetîda, pê leser xebatî abûrîy, rêkxistinî serbexo û xokrid, rêkxistinî nahîraşî (zincîre ya torrî asoyî) û piştbestû be bnema fîdratvekan, leberçawgirtnî rêkixrawe cemawerîye serbexokan zyatir le rêkxistinêkî dawakarîy, bellku leberçawgirtinyan wek fêrgey perwerdekirdnî mrovî komellgey azad û amrazî berrîweberayetî û cêbekirdnî karubarekanî komellgey enarkî (soşyalîstî azad). Herweha rêkxistin û pêkhênanî encumen û komune û herewezîye gerrekîy û gundîy û lokalêyekan û grêdaneweyan le fêdrasyon û konfêdrasyonekanda le pêş û paşî rûdawekanda, bepêçewaney akisyongerekan û sîtwatisyonçîyekan, ke tenya le hewllî qostenewe û zallbûn beser bzawutnewekandan, ême mangirtin û xopîşandanî ktupirr û desbeserdagirtnî nawendekanî kar û xwêndin û fermange û dezgekan le barudoxî guncaw û hellçûne giştîyekanda û rêkxistneweyan leser şêwazî kobûnewey giştî û berrêweberî herewezî û birryardanî azad, be şêwaz û ellternatîvî guncaw debînîn.
Cyawazîyekanî “lîstî goran” û bzûtnewe narrezayetîyekanî 2006 bem lawe, betaybet xopîşandanekanî fêbrîwerî û dwatirda :
Yekem: dawakarî seranî em lîste (lîstî gorran), wek kone endamanî parte deselatdarekan, sereta rîformî naw serkirdayetî partekanyan bû û paşan be naçarî û behoy derperandinyan, kewtne daxwazî rîformî naw rîzekanî partekanyan û dwatir le jêr karayî bzûtenewey xellkîda û bo kemrrengkirdnewey bzûtneweke, daxwazî nehêştinî gendellîyan berizkirdewe, ke emeş le dawakirdnî beşe tallanî zyatir, hîçî dîke nebû.
Dûhem: serkirdekanî em bzûtneweye ya beşêkî zoryan xoyan le yekêtî nîştamanîyewe hatûn, emanîş ta ew katey ke le ewan cyabûnetewe le gendelî û hebûnî nadadperwerî komellayetî û kuştukuştarda berpirsyarbûn û bigre xoşyan gendellbûn û hen.
Sêyem: em lîste ya layene parlemanîye, pêge û hêzî her le şarî slêmanî û şaroçke û dêhatekanî dewruberîdaye, kemêkîş le kerkûkda hen, le şarekanî weku hewlêr û dhok û şaroçkekanî dîkeda ke le jêr desellatî partîdan ya her nîn ya zor zor lawazn. Dyare emeş hoy serekî xoy heye, ke here serekyekeyan desellatî partîye, ke desellatêkî drrinde û xêllekîye rêgre le hebûnî hemû dengêk û rengêkî cyawaz, hawkat seranî ew lîstey ke benêwî ew bzûtnewe drustibûn, nawçegern.
Çwarem: em lîste serapay keysekey leser gendellî drust kirduwe û bo berrêweberayetî komellgey kurdî hîç elternatîvêkî cyaway nîye. Weku êweş dezanin, gendellî keys nîye û be gorrînî demuçawekan û destawdestkirdin be desellat, gendellî bnebirr nakrêt. Gendellî xesllet û taybetmendîyeke ke betewawî be şêwazî desellat (şêwey berrêweberayetî) û pêkhatey komellge ke leser bnaxey xawendarîyetî taybetî û şêwazî krêgirteyî berhemhênaneweye grêdrawetewe, ke her hemû emaneş le xizmetî sûd û qazanc û kellekekirdnî pare û sermayedarîdan.
Bedillnyayyewe dellêyn ke em opozsyone parlemanîyey ke benawî bzûtnewe narrazîyekewe qse dekat û xoy nîşandedat, karayî leser barudoxe ramyaryeke debêt, bellam eme watay ewe nîye, ke karayî serekî le ser komellgeke û bar û jyanî takî naw komellgekewe debêt.
Pêncem: le rûy abûrî û planî rêkxistinî jêrxanî abûrîyewe, le beramber plan û prosêsî partîykirdnî kerte giştîyekan, tenya daway beşî zyatir deken û hîç plan û ellternatîvêkyan dij bew rewte nîye, eweş leberewey ke ewanîş wek parte deselatdarekan pallpiştî prosêsî taybetkirdnewey kerte giştîyekanin, ke hênanedî xallî serekî pyadekirdnî plane abûrîyekanî nîolîbralîzme le nawçekeda. Be aşkra le rageyandinî ew lîsteda û lêdwanekanî serdemî dengdanekanda derdekewêt, ke lomey kem beşî kompanîyekeyan “kompanyay wşe”ye, leçaw çepawll û beşetalanî kompanîyekanî “nokan – hî yekêtî” û “korrek – hî partî” û zorêkî dîke.
Şeşem: le rûy ramyarîyewe, hîç larîyekanyan le wabesteyî herêmî kurdistan û ‘îraq çi wek wllat û çi wek berêweberayetî bo emerîka û brîtanya û hawpeymanyan nîye û bellku zyatrîş pê leser xatercemî dagîrgeran dadegirnewe, hîç rexne û gleyyekyan le plane abûrîy û serbazîy û ramyarîy nîolîbralekan le nawçekeda nîye.
Hewtem: le rûy sîstemî berêweberayetî û kargêrrîyewe, zyatir pê leser sîstemî parlemanî û dêmokratî nwênerayetî û mîrayetî teknokratekan dadegrin û teknokratixwazîyan, dekrêt be tenya cyawazîyan letek parte desellatdarekan dabnirêt.
Heştem: le rûy perwerde û fêrkirdnewe, le baştirîn barda eweyan dewêt, ke emrroke le ewrupa heye û ewey ke kewtuwete ber narrezayetî xwêndakaran û komellge. Ewan nek xwazyarî sîstemî azadîxuzaney perwerde û xwêndin nîn, bellku herdem destxoşî û xoşbînî xoyan bo pareyîkirdnî xwêndin derdebrrin.
Nohem: le bwarî bîmey dermanî û xizmetguzarî giştî û bujanewey kertî kuştukallîyyewe, hîç larîyekanyan le planekanî nîolîbirlekan le ‘îraqda nîye û zor ştî dîkeş..
Eger em lîste û hawpeymanekanî zor dillsozane be bellên û pagendekanyan rawestin, herçende taîsta her pêçewanekeman dîtuwe, deşêt gorrankarî rwalletî rubdat, gendellî yasayî bkat, le hendêk şwênda xellkî karame le paye û plekanda da bnêt, destidrêjî partekan le dewllet, wate tedexulkirdinyan, kurt bkatewe, corêk le azadî lîbrallyane hebêt û drust bkat. Wate lewperrî barda renge nzîk bêtewe lewey ke lem komellge “svîlyaney” ewrupada, debînrêt. Bellam krokî pirseke bnaxeyyekanî weku nadadperwerî komellayetî û dabeşbûnî komellge beser dara û nedarî zor dyar û hejarî û dewllemendî le radebeder, hebûnî bîrokrasî û berterîdan be beşêk ke le serewey komellgewen, kirdnewey lewe zyatrî dergey kurdistan bo bexêrhatinkirdnî bazarrî azad û wêrankirdnî jînge û gelêkî dîke, weku witman eme krokî komellge û fermanrewayanî ayinde debêt, lekatî serkewtinî lîstî nawbrada.
Sebaret bew gorrankaryaney ke le beşekanî dîkey xorhellatî nawerrastda rûyandawe; gerçî ême hawpiştîman lê kirdûn û peyamî destxoşîman bo xellkî ew wllatane narduwe û berdewam denêrîn, bellam ême pêmanwaye ke tenha serxanî komellgeke gorrawe û degorrît, ewaneşî ke deselat degirnedest, le fermanrrewayanî ya rjêmekanî pêşûtir baştir nabin, betaybet le dahatûda xizmetî manewey em sîsteme, ke sîstemî sermayedarîye, baştir deken.
Ême lem bareyewe detwanîn zor bidwêyn be hejmarîş qse bkeyn, bellam ne pirsyarekey êwe eweye û ne lêreşda karêkî wa bwarî têruteselî debêt.
Perawêz:
* deqî îngilîzî hevpeyvîneke bo bllawkrawey ( zine ) amade krawe û hawkat le mangnamey enarko- pasîfîstekanî allman( German anarcho-pacifist action group )
( – Graswurzelrevolution http://wwiw.graswurzel.net)da ke be zmanî allmanî derdeçêt, herwa le bllawkrawey (Imminent Rebellion, an anarchist journal from here in Aotearoa/New Zealand http://wwiw.rebelpress.org.niz/publicationis/imminent-rebellion-11), le pêge înternêtîyekanî (http://libcom.org) û (http://anarkismo.net) û (http://wwiw.ainfos.ca) û pertûkî (Von Jakarta bis Johannesburg) bllaw dekrêtewe, leser xwast û rezamendî xatû brîgît êmeş le sekoy enarkîstanî kurdistanda deqe kurdîyekey bllawî dekeynewe.
** xatû brîgît lebarey geştekeyewe bo kurdistan dellêt “leber dû ho hezm dekrid biçme kurdistan, yekem xebatî kurdî zor sernicî radekêşam û demuyist rastewxo lebareyewe zanyarîm hebêt û rêgey rastexo bo hawpiştîm boy bdozmewe. Em gringîye le zor lawe hatuwe. Min hemîşe xebatî xorhellatî nawerast û xoraway asya belamewe gring buwe û hewllim dawe kurdî fêr bbim û hawkat le barey felestînewe zanyarî bedest bhênim û bem core bo maweyekî zor le xeyallî eweda bûm û demuyist brrom. Herweha leberewey le destey hawpiştî koçeranda beşdarm û le nzîkewe çawm be xellkî kurd dekewêt û lem rêyewe demzanî ke herêmî kurdistan le rûy ramyarî koçberîyewe rexney zorî lesere.
Hoy duwem eweye, ke min zor peygîrane gringî be parastinî jînge û mafî ajellan dedem, katêk ke ew helem bo rexsa le nzîkewe agadarî sruştî ‘îraq bim, zor peygîr bûm leser ewey zanyarî zyatir wergrim lemer xebatî jîngeparêzî le astî nacîhanî kîşwerîy bakûrîy. Herweha demewêt bllêm berrastî ezmûnêkî berçaw roşinger bû bo min, bbînim ke rêkixrawe namîrîyekan (NGOs) le nawerra çon kar deken- detwanrêt butrêt wek ezmûnêk mamelley letekda dekem, leberewey ke min le zor ruwewe rexnem le yarmetî pîşesazî(NGO) heye.
Herweha hîwadarbûm ke le maweda ke le kurdistanî ‘îraqda beserî debem, baştir bitwanim le xerabkarîyekanî ceng le ‘îraqda û paşkarayyekanî ke le baskirdin nayên, têbgem û ustralya wllatêk ke têyda gewrebûm û yarmetîyekî gewrey be dewllete yekgirtuwekanî emerîka le cengda kirduwe, leberewe erkî serşanme bew radey ke detwanim le barey zyan û wêrangerî ew wllate be hoy beşdarî wlatekemewe beserî hatuwe, bo kesanî dîke bgêrrmewe.
*** em hevpeyvîne le seretay mangî eprrîllda encam drawe û barudoxî nawçeke û wllatî surye goranî beserda hatuwe.
ئەمە بڵاوبکەرەوە:
هەڤپەیڤینی گروپی(Graswurzelrevolution) لەتەك سەکۆی ئەنارکیستانی کوردستان / 5
بەشی پێنجەم
بە بۆچوونی ئێمە ئەمانە هۆیەکانی ناکاممانەوەی بزووتنەوەی گۆرانخوازی خەڵکی و کەوتنە ژێر کارایی ڕامیارە دەسەلاتخوازەکانن:
یهكهم: وەك پێشتر باسمان کرد، کۆمەڵگەی کوردستان، تائیستاش لە ژێر کارایی پاشماوەی جەنگەکاندایە و ڕۆڵی سەرەکی و یەکلایگەرەوەی میلیشیا و پارتە ڕامیارییەکان لە سەردەمەکانی جەنگزەدەییدا، وایکردووە، کە بزووتنەوەی جەماوەری کەمتر بتوانێت ڕیزی خۆی لە پارتە ڕامیارییەکان بەگشتی و لایەنە پارلەمانتارییەکان جیابکاتەوە و ڕیزی سەربەخۆی خۆی بپارێزیت. هەر لەبەر ئەوە هەردەم زەمینەی خۆشباوەڕیی و پاشکۆگەری بۆ هێزە ڕامیارییەکان تێدا بەهێز ماوەتەوە.
دووەم: ئەو بەشەی کە لەژێر کارایی سۆشیالیزمی دەسەلاتخوازانەدایە، بە هەمان شێوەی لایەنگرانی ئۆپۆزسیۆنی ڕیفۆرمخوازی پارلەمانی، چاویان بڕیوەتە هێزی دەرەوەی خۆیان و چاوەروانی گۆرانی سەرەوخوارن، واتە ناکۆکییەك لە ئاراستە و شێوە کارکردی ئۆپۆزسیۆنی پارلەمانی و چەپدا نییە.
سێیەم: لەبەر ئەو هۆیانەی پێشتر، جەماوەر نەیتوانیوە بە شێوازە کارا و شۆڕشگێڕەکانی خەباتی ڕۆژانە ئاشنابێت، ئەمەش بووەتە هۆی ڕێگری لە گەشتن بە هوشیاری سەربەخۆبوون (ئۆتۆنۆمبوون) و ئاوڕدانەوە لە خەباتی ئابووریی و مانگرتنی گشتی و هەڵخڕاندنی کۆمەڵگە.
چوارەم: نەبوونی هوشیاریی چینایەتی لەمەڕ جیاوازی بەرژەوەندی جەماوەر بەرامبەر هێزە ڕامیارییەکان و دەسەلاتداران، وایکردووە، کە خەباتی ئابووریی و کۆمەڵایەتی لە ئاستێکی زۆر لاوازدا بێت و ئەمەش دیسانەوە هۆکاری دروستنەبوون و پەینەبردنە بە پێداویستی ڕێکخراوە سەربەخۆ شۆڕشگێڕە جەماوەریی و پیشەییەکان. هەر ئەمەشە کە ئاوای کردووە، میری و پارتە ڕامیارییەکان بە چەپ و ڕاستەوە، بتوانن بە ئاسانی لە دروستکردنی ڕێکخراوە زەرد و پاشکۆکاندا لاسایی ڕژێمی پێشوو بکەنەوە و سوود لە زەمینە ئامادە و بەجێماوەکانی ئەو سوونەتە وەربگرن.
پێنجەم: کاتێك کە جەماوەری ناڕازی بەو مەیدانە کاراییانەی خەبات، واتە مەیدانی ئابووریی و کۆمەلایەتی ئاشنا نەبێت و پێشینەی نەبێت و لای نەبووبێتە سوونەت، ئەوا تەنیا بوارێك کە نارەزایەتییەکان تێیدا چەق دەبەستن، بواری ڕامیارییە و لەوێشدا پارتە ئۆپۆزسیۆنەکانی ناو پارلەمان و دەرەوەی پارمان، خاوەنی کادیر و قسەگەرانی کارامەن و وەك دیتمان بە کەمترین ماوە، توانییان و دەتوانن، بزووتنەوەکان و ناڕەزایەتییەکان، بەلاڕێدا بەرن.
جیاوازی ئێمە لەتەك چەپ و ڕێکخراوە میریی و نامیرییەکانی بەناو جەماوەری، لێرەدا دەردەکەوێت، کە ئێمە لە بری خۆشباوەڕی بە بەشداری پارلەمانی و چەقەچەقی دەستەبژێرانە و چاوبڕینە دەسەڵات، وەك ئامرازی گۆرانکاری سەرەوخوار لە کۆمەڵگە و بەرێوەبەرایەتیدا، پێ لەسەر خەباتی ئابووریی، ڕێکخستنی سەربەخۆ و خۆکرد، ڕێکخستنی ناهیراشی (زنجیرە یا تۆڕی ئاسۆیی) و پشتبەستوو بە بنەما فیدراتڤەکان، لەبەرچاوگرتنی ڕێکخراوە جەماوەرییە سەربەخۆکان زیاتر لە ڕێکخستنێکی داواکاریی، بەڵکو لەبەرچاوگرتنیان وەك فێرگەی پەروەردەکردنی مرۆڤی کۆمەڵگەی ئازاد و ئامرازی بەڕیوەبەرایەتی و جێبەکردنی کاروبارەکانی کۆمەڵگەی ئەنارکی (سۆشیالیستی ئازاد). هەروەها ڕێکخستن و پێکهێنانی ئەنجومەن و کۆمونە و هەرەوەزییە گەڕەکیی و گوندیی و لۆکالێیەکان و گرێدانەوەیان لە فێدراسیۆن و کۆنفێدراسیۆنەکاندا لە پێش و پاشی ڕووداوەکاندا، بەپێچەوانەی ئاکسیۆنگەرەکان و سیتواتسیۆنچییەکان، کە تەنیا لە هەوڵی قۆستەنەوە و زاڵبوون بەسەر بزاووتنەوەکاندان، ئێمە مانگرتن و خۆپیشاندانی کتوپڕ و دەسبەسەرداگرتنی ناوەندەکانی کار و خوێندن و فەرمانگە و دەزگەکان لە بارودۆخی گونجاو و هەڵچوونە گشتییەکاندا و ڕێکخستنەوەیان لەسەر شێوازی کۆبوونەوەی گشتی و بەڕێوەبەری هەرەوەزی و بڕیاردانی ئازاد، بە شێواز و ئەڵتەرناتیڤی گونجاو دەبینین.
جیاوازییەکانی “لیستی گۆران” و بزووتنەوە ناڕەزایەتییەکانی 2006 بەم لاوە، بەتایبەت خۆپیشاندانەکانی فێبریوەری و دواتردا :
یەکەم: داواکاری سەرانی ئەم لیستە (لیستی گۆڕان)، وەك کۆنە ئەندامانی پارتە دەسەلاتدارەکان، سەرەتا ڕیفۆرمی ناو سەرکردایەتی پارتەکانیان بوو و پاشان بە ناچاری و بەهۆی دەرپەراندنیان، کەوتنە داخوازی ڕیفۆرمی ناو ڕیزەکانی پارتەکانیان و دواتر لە ژێر کارایی بزووتەنەوەی خەڵکیدا و بۆ کەمڕەنگکردنەوەی بزووتنەوەکە، داخوازی نەهێشتنی گەندەڵییان بەرزکردەوە، کە ئەمەش لە داواکردنی بەشە تاڵانی زیاتر، هیچی دیکە نەبوو.
دووهەم: سهركردهكانی ئهم بزووتنەوەیه یا بهشێكی زۆریان خۆیان له یهكێتی نیشتامانییهوە هاتوون، ئهمانیش تا ئهو كاتهی كه له ئەوان جیابوونهتهوه له گهندهلی و ههبوونی نادادپەروەری کۆمەڵایەتی و کوشتوکوشتاردا بهرپرسیاربوون و بگره خۆشیان گهندهڵبوون و هەن.
سێیەم: ئهم لیستە یا لایەنە پارلەمانییە، پێگه و هێزی ههر له شاری سلێمانی و شارۆچكه و دێهاتهكانی دەوروبەریدایە، كهمێكیش له كهركووكدا ههن، له شارهكانی وهكو ههولێر و دهۆك و شارۆچكهكانی دیکەدا كه له ژێر دهسهڵاتی پارتیدان یا ههر نین یا زۆر زۆر لاوازن. دیاره ئهمهش هۆی سهرهكی خۆی ههیه، كه ههره سهرهكیهكهیان دهسهڵاتی پارتییه، كه دهسهڵاتێكی دڕنده و خێڵهكییه ڕێگره له ههبوونی ههموو دهنگێك و ڕهنگێكی جیاواز، هاوکات سەرانی ئەو لیستەی کە بەنێوی ئەو بزووتنەوە دروستبوون، ناوچەگەرن.
چوارەم: ئهم لیستە سەراپای كهیسهكهی لهسهر گهندهڵی دروست کردووە و بۆ بهڕێوهبەرایەتی کۆمەڵگەی كوردی هیچ ئەلتەرناتیڤێکی جیاوای نییه. وهكو ئێوهش دهزانن، گهندهڵی كهیس نییه و به گۆڕینی دهموچاوهكان و دهستاودهستكردن به دهسهڵات، گهندهڵی بنهبڕ ناكرێت. گهندهڵی خهسڵهت و تایبهتمهندییهكه كه بهتهواوی به شێوازی دهسهڵات (شێوەی بەڕێوەبەرایەتی) و پێکهاتەی کۆمەڵگە كه لهسهر بناخهی خاوەندارییەتی تایبهتی و شێوازی کرێگرتەیی بهرههمهێنانهوهیه گرێدراوهتهوه، كه ههر ههموو ئهمانهش له خزمهتی سوود و قازانج و كهڵهكهكردنی پاره و سهرمایهداریدان.
بهدڵنیاییهوه دهڵێین كه ئهم ئۆپۆزسیۆنە پارلەمانییەی کە بەناوی بزووتنەوە ناڕازییەکەوە قسە دەکات و خۆی نیشاندەدات، كارایی لهسهر بارودۆخه ڕامیاریهكه دهبێت، بهڵام ئهمه واتای ئهوه نییه، كه كارایی سهرهكی له سهر کۆمەڵگەكه و بار و ژیانی تاكی ناو کۆمەڵگەكهوه دهبێت.
پێنجەم: لە ڕووی ئابووری و پلانی ڕێکخستنی ژێرخانی ئابوورییەوە، لە بەرامبەر پلان و پرۆسێسی پارتییکردنی کەرتە گشتییەکان، تەنیا داوای بەشی زیاتر دەکەن و هیچ پلان و ئەڵتەرناتیڤێکیان دژ بەو ڕەوتە نییە، ئەوەش لەبەرئەوەی کە ئەوانیش وەك پارتە دەسەلاتدارەکان پاڵپشتی پرۆسێسی تایبەتکردنەوەی کەرتە گشتییەکانن، کە هێنانەدی خاڵی سەرەکی پیادەکردنی پلانە ئابوورییەکانی نیئۆلیبرالیزمە لە ناوچەکەدا. بە ئاشکرا لە راگەیاندنی ئەو لیستەدا و لێدوانەکانی سەردەمی دەنگدانەکاندا دەردەکەوێت، کە لۆمەی کەم بەشی کۆمپانییەکەیان “کۆمپانیای وشە”یە، لەچاو چەپاوڵ و بەشەتالانی کۆمپانییەکانی “نۆکان – هی یەکێتی” و “کۆڕەك – هی پارتی” و زۆرێکی دیکە.
شەشەم: لە ڕووی ڕامیارییەوە، هیچ لارییەکانیان لە وابەستەیی هەرێمی کوردستان و عیراق چ وەك وڵات و چ وەك بەرێوەبەرایەتی بۆ ئەمەریکا و بریتانیا و هاوپەیمانیان نییە و بەڵکو زیاتریش پێ لەسەر خاتەرجەمی داگیرگەران دادەگرنەوە، هیچ ڕەخنە و گلەییەکیان لە پلانە ئابووریی و سەربازیی و ڕامیاریی نیئۆلیبرالەکان لە ناوچەکەدا نییە.
حەوتەم: لە ڕووی سیستەمی بەرێوەبەرایەتی و کارگێڕییەوە، زیاتر پێ لەسەر سیستەمی پارلەمانی و دێمۆکراتی نوێنەرایەتی و میرایەتی تەکنۆکراتەکان دادەگرن و تەکنۆکراتخوازییان، دەکرێت بە تەنیا جیاوازییان لەتەك پارتە دەسەڵاتدارەکان دابنرێت.
هەشتەم: لە ڕووی پەروەردە و فێرکردنەوە، لە باشترین باردا ئەوەیان دەوێت، کە ئەمڕۆکە لە ئەوروپا هەیە و ئەوەی کە کەوتووەتە بەر ناڕەزایەتی خوێنداکاران و کۆمەڵگە. ئەوان نەك خوازیاری سیستەمی ئازادیخوزانەی پەروەردە و خوێندن نین، بەڵکو هەردەم دەستخۆشی و خۆشبینی خۆیان بۆ پارەییکردنی خوێندن دەردەبڕن.
نۆهەم: لە بواری بیمەی دەرمانی و خزمەتگوزاری گشتی و بوژانەوەی کەرتی کوشتوکاڵیییەوە، هیچ لارییەکانیان لە پلانەکانی نیئۆلیبرلەکان لە عیراقدا نییە و زۆر شتی دیکەش..
ئەگەر ئەم لیستە و هاوپەیمانەکانی زۆر دڵسۆزانە بە بەڵێن و پاگەندەکانیان ڕاوەستن، هەرچەندە تائیستا هەر پێچەوانەکەمان دیتووە، دهشێت گۆڕانكاری ڕواڵەتی ڕوبدات، گهندهڵی یاسایی بكات، له ههندێك شوێندا خهڵكی كارامه له پایه و پلهكاندا دا بنێت، دهستدرێژی پارتهكان له دهوڵهت، واته تهدهخولكردنیان، كورت بكاتهوه، جۆرێك له ئازادی لیبراڵیانه ههبێت و دروست بكات. واته لهوپهڕی باردا ڕهنگه نزیك بێتهوه لهوهی كه لهم کۆمەڵگە “سڤیلیانەی” ئهوروپادا، دهبینرێت. بهڵام كرۆكی پرسەکە بناخەییەكانی وهكو نادادپەروەری كۆمهڵایهتی و دابهشبوونی کۆمەڵگە بهسەر دارا و نەداری زۆر دیار و ههژاری و دهوڵهمهندی لە رادەبەدەر، ههبوونی بیرۆكراسی و بەرتەریدان بە بهشێك كه له سهرهوهی کۆمەڵگەوەن، كردنهوهی لەوە زیاتری دەرگەی کوردستان بۆ بهخێرهاتنکردنی بازاڕی ئازاد و وێرانكردنی ژینگه و گهلێكی دیکە، وهكو وتمان ئەمە كرۆكی کۆمەڵگە و فەرمانرەوایانی ئاینده دهبێت، لهكاتی سهركهوتنی لیستی ناوبرادا.
سهبارهت بهو گۆڕانكاریانهی كه له بهشهكانی دیکەی خۆرهەڵاتی ناوهڕاستدا ڕوویانداوە؛ گهرچی ئێمه هاوپشتیمان لێ کردوون و پەیامی دهستخۆشیمان بۆ خهڵكی ئهو وڵاتانه ناردووە و بەردەوام دەنێرین، بهڵام ئێمه پێمانوایه كه تهنها سهرخانی کۆمەڵگەكه گۆڕاوه و دهگۆڕیت، ئهوانەشی كه دەسەلات دهگرنهدهست، له فەرمانڕەوایانی یا ڕژێمهكانی پێشووتر باشتر نابن، بهتایبهت له داهاتوودا خزمهتی مانهوهی ئهم سیستهمه، کە سیستهمی سەرمایەدارییە، باشتر دهكهن.
ئێمه لهم بارهیهوه دهتوانین زۆر بدوێین به هەژماریش قسه بكهین، بهڵام نه پرسیارهكهی ئێوه ئهوهیه و نه لێرهشدا کارێکی وا بواری تێروتەسەلی دەبێت.
* دەقی ئینگلیزی هەڤپەیڤینەکە بۆ بڵاوکراوەی ( zine ) ئامادە کراوە و هاوکات لە مانگنامەی ئەنارکۆ- پاسیفیستەکانی ئاڵمان( German anarcho-pacifist action group )
( – Graswurzelrevolution http://www.graswurzel.net)دا کە بە زمانی ئاڵمانی دەردەچێت، هەروا لە بڵاوکراوەی (Imminent Rebellion, an anarchist journal from here in Aotearoa/New Zealand http://www.rebelpress.org.nz/publications/imminent-rebellion-11)، لە پێگە ئینتەرنێتییەکانی (http://libcom.org) و (http://anarkismo.net) و (http://www.ainfos.ca) و پەرتووکی (Von Jakarta bis Johannesburg) بڵاو دەکرێتەوە، لەسەر خواست و ڕەزامەندی خاتوو بریگیت ئێمەش لە سەکۆی ئەنارکیستانی کوردستاندا دەقە کوردییەکەی بڵاوی دەکەینەوە.
** خاتوو بریگیت لەبارەی گەشتەکەیەوە بۆ کوردستان دەڵێت “لەبەر دوو هۆ حەزم دەکرد بچمە کوردستان، یەکەم خەباتی کوردی زۆر سەرنجی رادەکێشام و دەمویست راستەوخۆ لەبارەیەوە زانیاریم هەبێت و ڕێگەی راستەخۆ بۆ هاوپشتیم بۆی بدۆزمەوە. ئەم گرنگییە لە زۆر لاوە هاتووە. من هەمیشە خەباتی خۆرهەڵاتی ناوەراست و خۆراوای ئاسیا بەلامەوە گرنگ بووە و هەوڵم داوە کوردی فێر ببم و هاوکات لە بارەی فەلەستینەوە زانیاری بەدەست بهێنم و بەم جۆرە بۆ ماوەیەکی زۆر لە خەیاڵی ئەوەدا بووم و دەمویست بڕۆم. هەروەها لەبەرئەوەی لە دەستەی هاوپشتی کۆچەراندا بەشدارم و لە نزیکەوە چاوم بە خەڵکی کورد دەکەوێت و لەم ڕێیەوە دەمزانی کە هەرێمی کوردستان لە ڕووی ڕامیاری کۆچبەرییەوە ڕەخنەی زۆری لەسەرە.
هۆی دووەم ئەوەیە، کە من زۆر پەیگیرانە گرنگی بە پاراستنی ژینگە و مافی ئاژەڵان دەدەم، کاتێك کە ئەو هەلەم بۆ ڕەخسا لە نزیکەوە ئاگاداری سروشتی عیراق بم، زۆر پەیگیر بووم لەسەر ئەوەی زانیاری زیاتر وەرگرم لەمەر خەباتی ژینگەپارێزی لە ئاستی ناجیهانی کیشوەریی باکووریی. هەروەها دەمەوێت بڵێم بەڕاستی ئەزموونێکی بەرچاو ڕۆشنگەر بوو بۆ من، ببینم کە ڕێکخراوە نامیرییەکان (NGOs) لە ناوەڕا چۆن کار دەکەن- دەتوانرێت بوترێت وەك ئەزموونێك مامەڵەی لەتەکدا دەکەم، لەبەرئەوەی کە من لە زۆر ڕووەوە ڕەخنەم لە یارمەتی پیشەسازی(NGO) هەیە.
هەروەها هیواداربووم کە لە ماوەدا کە لە کوردستانی عیراقدا بەسەری دەبەم، باشتر بتوانم لە خەرابکارییەکانی جەنگ لە عیراقدا و پاشکاراییەکانی کە لە باسکردن نایێن، تێبگەم و ئوسترالیا وڵاتێك کە تێیدا گەورەبووم و یارمەتییەکی گەورەی بە دەوڵەتە یەکگرتووەکانی ئەمەریکا لە جەنگدا کردووە، لەبەرئەوە ئەرکی سەرشانمە بەو ڕادەی کە دەتوانم لە بارەی زیان و وێرانگەری ئەو وڵاتە بە هۆی بەشداری ولاتەکەمەوە بەسەری هاتووە، بۆ کەسانی دیکە بگێڕمەوە.
*** ئەم هەڤپەیڤینە لە سەرەتای مانگی ئەپڕیڵدا ئەنجام دراوە و بارودۆخی ناوچەکە و وڵاتی سوریە گۆرانی بەسەردا هاتووە.
ئەمە بڵاوبکەرەوە:
هەڤپەیڤینی گروپی(Graswurzelrevolution) لەتەك سەکۆی ئەنارکیستانی کوردستان / 4
بەشی چوارەم
ڕای ئێوه لهسهر ئهو جهنگهی كه ئهمهریكا له ساڵی 2003 دژی عیراق سهركردایهتی كرد، چیه؟ دهركهوت كه کۆمیونیتی كوردی له عیراق لایهنگیرییهكی زۆری ئهو داگیركرنهی كرد، ئهمه كه ناكۆكه به ههڵوێستی ئەناركیستهكان له ئهوروپا و ئهمهریكا كه لهو كاتهدا له بزووتنەوەی دژی ( ئهنتی) شهڕهدا زۆر چالاك بوون. ئهم ناكۆكیه چۆن دهبینن ؟
ئێمە ئەو كات و ئێستاش دژی شەڕین و دژی شەڕیش بووین، ئیتر ئەو شەڕە لە كوردستان بێت یا باشووری ئەفریكا.. ئێمە هەمان هەڵوێستی هاوڕێیانی دژی شەڕمان هەبووە و هەیە.
هۆ و فاكتهری هاندهری داگیركردنی ئهمهریكا و بهریتانیا به یارمهتی ههندێك وڵاتانی دیکە، لای ئێمهش وەكو ههموو لایهكی دیکە ڕۆشنه چ له له داگیركرن و بردن بهبهلاشی سامانی سروشتی و ناسروشتی عیراق و بههێزكردنی پێگهی خۆیان لهوێ و نیشاندانی خۆیان وهكو هێزێكی گهوره و كارامه و لێهاتوو دژی ڕژێمی ئێران و سوریا و پارێزگاریكردن له كوێت و وڵاتانی دیکەی كهنداو و ئیسرائیل تاقیكردنهوهی چهكه تازهكانیان و خستنهژێرباری وڵاتانی دیکە تاكو مامەڵە و گرێبەستی سهربازییان لەتەكدا ببهستن له پاڵ ئهمانهشدا بۆ بهدهستهێنانی بهرژهوندی ئابووری زیاتری خۆیان و كۆمپانیا گهورهكانیان برهوپێدانی دەستتێوەردانی بانکی جیهانی و سندوقی دراوی نێودەوڵەتی و زاڵبوونیان له ههموو بوارهكانی ژیانی خهڵكیدا و گهلێك هۆی دیکەیش . ئێمه لهم ڕوانگهیهوه دژایهتی جهنگی دژ به عیراقمان کردووە.
سهبارهت بهڕۆڵی کۆمیونیتی كوردیش له سهپۆرتی جهنگهگهدا، دهڵێین: ڕهنگه ڕاست بێت، گهر ئهو مافه بهو کۆمیونیتییه بدهین له خۆشحاڵیان به جهنگهكه، لەبەر ئەم هۆیانەیە، یهكهم: ڕژێمی سهدام حوسهین و پارتهكهی كه نزیكه ی 35 ساڵ دهسهڵاتیان بهسهر عیراقدا ههبوو، له ڕێگەی كوشتن و بڕین و تۆقاندنهوه دهسهڵاتیان بهڕێوهدهبرد، كه كورد له كوردستان و شیعه له خوارووی عیراق و ناوەڕاستیدا، بهشی شێری ئهم كوشتن و بڕینهیان له ههموو شێوهیهكی ئهو هێڕشانهی كه دهكرانه سهریان، بهركهوتووه. ئهمه وایكرد، كه کۆمیونیتی كوردی به ڕۆڵی خۆی بێهیوا بوو له ههرهسهێنانی ڕژێمی سهدام به ههموو ڕێگەكانی دیکە، به تایبهت جهنگی یهكهمی كهنداو، كه سهدام ههر مایهوه.
دووههم: بێهیوابوونی کۆمیونیتی كوردی له سهرجهمی پارته ڕامیارییهكانی كورد و كوردستان به پارتی کۆمونیستیشهوه كه هیچیان لهو ئاستهدا نهبوون، كه بتوانن سهدام بهچۆكدا بهێنن و گۆڕانكاری بكهن.
سێههم: داڕوخانی ڕوسیا و سهرجهمی بلۆكهكهی، كه ئیدی لایهنێكی دیکە نهما كه كورد هیوای خۆی پێوه ببهستێتهوه، كه ئهم داڕمانهش نهك ههر كاریگهری خۆی لهسهر کۆمیونیتی كوردی و كوردستان دانا، بهڵكو له سهرجهمی کۆمیونیتییهكانی دیکە له ههموو دنیادا. چوارههم: پڕوپاگهندهی ئهمهریكا و بهریتانیا و وڵاته ئهوروپیهكان لهلایهك، كه له دوای ڕژێمی سهدام، ڕژێمێكی دیمۆكرتی دادهمهزرێنن و خهڵكی له سایهیدا به ئامانج و ئاواتهكانی خۆی دهگات و خۆشی و ههرزانی و خۆشگوزەرانییەكی زۆریش بۆ تاكهكانی کۆمەڵگەی عیراقی به كوردیشهوە دههێنێت، لهوانه : ئاسایش، كار و ئیش ، ئاو و كارهابا نهوت و گاز، فێرگە، خهستهخانه، زانكۆی هاوچەرخ و پێشکەوتوو… هتد، لهولاشهوه پارت و گروپه كوردیهكانیش به درشمی بریقەدار و درۆودهلهسه و پهیمانی بێبنەما، ئهوهندهی دیکە خهڵكی کوردستانیان چهواشه كرد.
بەڵێ بهم شێوهیه كۆمیونیتی كوردی ئەوانەی سەر بە پارتە ڕامیارییەكان بوون و ئەوانەی كە بهتهواوی له ئامانجی جهنگهكه ئاگادار نەبوون، لایەنگرییان لە جەنگ و هاتنی ئەمەریكا كردووە، بێێگومان کۆمیونیتی كوردی و ئهناركیستهكان جیاوازییهكی گهوره و فراوانیان له نێواندا ههیه، ههر بۆیه ئاساییه كه ههڵوێستیشیان لهسهر سەرجهمی پرسەكانی دیکەش هەر جیاواز بێت. پێمانوایه بهشی دووههمی ئهم پرسیارهتان لەتەك بهشی یهكهمی ههمان پرسیاردا نایهتهوه بهوهی كه کۆمیونیتی كوردی و ههڵوێستی لهو جهنگهدا به ههڵوێستی ئهناركیستەكانتان چواندووه.
بهههرحال ئێمه پێمانوایه كه لە ئێستادا کۆمیونیتی كوردی، بە هەمان ڕادە ئامادەییان بۆ پێشوازی ئهمهریكا و بهریتانیا نییه. چونكە خەڵكی لە هەرێمی كوردستان، ئەو خەڵكە نییە، كە لە ساڵی 1992دا بە ڕێژەیەكی زۆر دەچوونە پای سندوقەكانی دەنگدان بە پارتە ڕامیارییەكان، هەروەها هەمان خەڵك نییە، كە ناسیونالیزم چاوی كوێر كردبوو. خەڵك ئێستا ئەوە دەزانێت، كە وەدەرنانی داگیرگەر، كۆتایی پرسەكە و كێشەكان و ستەم نییە. بەڵكو جەنگی خۆی لەتەك دەسەڵاتی بۆرجوازی كورد دەست پێكردووە و خۆتان بینەری ڕووداوەكانی ساڵانی 2006 بەملاوە و بەتایبەتی ئەم دوو مانگەی دوایی بوون، كە دابڕانێكی زۆر لەنێوان دەسەڵات و جەماوەردا بەدی دەكرێت.
ئایا بزووتنەوەیهكی كۆمهڵایهتی هەبووه یا ههیه، وەكو گروپ یا تاك له کۆمیونیتی كوردیدا، كه ئێوه وهكو ئەناركیستێك، كه به هیوا یا هۆگری بووبن پێی، گهرچی ئهو گروپ و تاكانه ئەناركیستی تهواویش نهبووبن؟
پێمانوایه له وهڵامی پرسیارهكانی پێشودا دهتوانرێت وهڵامی ئهم پرسیاره بەدەست بهێنرێت، بۆ ئهوهی وەڵامەکان دووباره نهكهینهوه و کاتیش له ئێوه و خوێنهریش نهگرین، بهپێویستی نازانین لێرهدا زیاتر لهسهر ئهمه بڕۆیین. تەنیا ئەوەندە دەڵێین، کە هیچ کەس و گروپێك نەبووە یا ئێمە ئاگاداری نەبووین، تا سەرنجمانی ڕاکێشابێت، بەڵکو لە ڕەوتی ئەزموونگیری خۆمان (هەر یەکە لە ئێمە)ەوە لەناو کۆڕی خەباتی ڕمیاری ناو پارت و گروپە چەپەکان و ڕێکخراوە جەماوەرییەکانەوە بە بۆچوون و ئایدیاکانی ئەمڕۆمان گەیشتووین. ئەمەش بەرەنجامی ناکۆکی ئامانج و شێوەکاری گروپە چەپەکان (سۆشیالیستە دەسەلاتخوازەکان) بووە لەتەك ئامانج و بیرکردنەوەی هەر یەکە لە ئێمە.
شایانی باسە، ئاشنایەتی ئێمە و هۆگری ئێمە بۆ ئایدیاکانی ئەنارکیزم وەك هزرێکی ئازادیخوازانە، لە خوێندنەوە و ئاشنابوون بە تێکست و سەرچاوە کلاسیک و هاوچەرخە ئەنارکیستییەکانەوە نەهاتووە، بەڵکو لە یەکهاتنەوە و یەکانگیری و خاڵی ناوکۆیی ئەنارکیزم و بۆچوون و هزری ئێمەوە هاتووە. بە واتایەکی دیکە، ئێمە ئەنارکیستیانە بیرمان کردووەتەوە، هەنگاومان ناوە، ڕەخنەمان گرتووە، کاتێك کە دژە بۆچوونەکانمان بە ئەنارکیست تۆمەتباریان کردووین، ئەمە بووەتە هۆی هاندانی ئێمە بۆ ئاشنابوونمان بە ئەنارکیزم، تاوەکو پەسەندیی و پاڵپشتی بیرکردنەوە و بۆچوونەکانی خۆمانی تێدا بدۆزینەوە، بەمجۆرە ئێمە خۆمان لە ناوەندی کۆڕ و کۆمەڵی ئەنارکیدا لە وڵاتانی ئەوروپیدا دیتوەتەوە.
ئهو ناڕەزایەتی و خۆپیشاندانانە تازانەی خهڵكی له ناوچهی ژێردهستی میری ههرێمی کوردستاندا چۆن دهبینن؟ ئایا باوهڕتان وایه، كه بزووتنەوەیهكه ، ئهوهی تێدا ببینرێت كه كه كاراییهكی لهسهر بارودۆخه ڕامیارییهكه دهبێت ههر وهكو چۆن له بهشهكانی دیکەی خۆرهەڵاتی ناوهڕاست ههبووه؟
ههڵبهته ئێوهش ئاگادارن، له پاش جهنگی داگیرکردنی عیراق و هاتنه ناوهوی ئهمهریكا و بهریتانیا و وڵاتانی دیکەی هاوپەیمانیان و ڕژان و بهخشینهوهی پارهیهكی زۆر به تایبهت دوای سهرههڵدانی ” بەرهەڵستی” بۆ دهركردنی هێزهكانی ئهمهریكا و بهریتانیا و كۆمپانیا بێگانهكان، بۆ دڵنهواییكردنی خهڵك و ڕاكێشانیان به لای خۆیاندا و دوورخستنهوهیان له هێزی “بەرهەڵستی” ئهم پرۆسێسه کوردستانیشی گرتەوە. لهلایهكی دیکەیشهوه ئهمهریكا و بهریتانییهكان ئەگهر چی خۆیان له سهرهتاوه له بیناكردنهوهی عیراقدا پلانێكی وایان نهبوو، بهڵام گهر ویستبێتیشیان لهو بوارهدا شتێك بكهن، ئیدی بووەتە پرسێكی لاوهكی و پرسی سهرهكی بۆ ئەان لاوازكردن و نههێشتی “بەرهەڵستی” گەلی و جەماوەری بوو. ههر ههموو ئهمانهش وای لهوه كرد، كه لهسهر ئاستی کوردستان و عیراقیش، بهرپرسهکانی پارتهكان و كهسه نزیكهكانیان و كاربهدهستانی دهوڵهت و ئهندامانی پهڕلهمان و ههر ههموو ئهمانه لەو بارودۆخە سوودمەند بوون، لهلایهكی دیکەیشهوه بووته هۆی ئهوهی کە له کوردستاندا هیچ لەمپەرێك لەبەردەم تالانگەران و مشەخۆراندا نەبێت و گهر شتێكیش ههبووبێت به هیچ شێوهیهك نهخراوهته كار، ئهمانهش بە ڕۆڵی خۆیان بوونەته هۆی دروستبوونی گهندهڵییهكی زۆری بێسنوور و فهرامۆشكردنی کۆمەڵگە و خزمهتگوزارییهكان و بیناكردنهوهی کوردستان چ له بواری كشتوكاڵی و چ لهبواری پێشهسازیدا گهلێك شتی دیکەیش له پاڵ نهبوونی دادپەروەری كۆمهڵایهتییدا.
شتێك کە نابێت، بازی بەسەردا بدەین، خێرایی پرۆسێسی تایبەتیکردنەوەی کەرتە خزمەتگوزاری و گشتیی و دەوڵەتییەکان بوو لەو بارودۆخە ڕەخساوەی پاش جەنگ و پیادەکردنی مەرجەکانی کۆمپانی و ناوەندە جیهانییەکانی وەك سندوقی دراوی نێودەوڵەتی و بانکی جیهانی لە بەرامبەر ئەو قەرزانەی کە بەسەر عیراقەوە پێشتر هەیانبوون یا پاش جەنگ بەسەر عیراقدا دران و شانبەشانی ئەمانەش مەرجی هاوپەیمانان و ڕژاندنی پارەیەکی زۆر بۆ هێزە بەکرێگیراوەکانیان لە عیراقدا، زەمینەی پارتیی (حزبی)کردنەوەی کەرتە دەوڵەتییەکان لە ژێر پەردەی کەرتی تایبەتیدا چەند کۆمپانییایەکی خێزانی سەرۆکەکان قوت بکەنەوە و داروبەردی ئەو هەرێمە بەناوی کەرتی تایبەتەوە لەسەر خۆیان تۆمار بکەن و لەولاشەوە بەڕەکە لەژێر هێزە رامیاییە ئۆپۆزسیۆنە پارلەمانییەکان دەرکێشن.
ههموو ئهمانهی سهرهوه زهمینهیان بۆ دروستبوونی ناڕهزایەتی و بهرزكردنهوهی دروشم و دهنگ و داخوازی ڕیفۆرم ئافەراند، كه له سهرهتادا له شێوهی تاكو دواتر وەك گروپ چ له دهرهوهی یهكێتی نیشتمانی و پارتی و چ لهناو ڕیزهكانی ئهواندا، خۆی دەرخست. ئهو گروپ و كهسانهش ههوڵیان دهدا، كه ریفۆرم له ناو خودی یهكێتی و پارت و دواتریش له میری ههرێم دا، بكهن. ئهمانه هیچیان سهریان نهگرت و مەرامی ڕیفۆرمخوازان شکستی هێنا و سهرهنجام بهشێكی بچووكیان دهستیان له كاری دهوڵهتی و پارتایهتی كێشایهوه بوون به بەشێك له ناڕهزاییدهربڕانی دهرهوهی پارتهكان و میری.
بەلام هەر لەسەرەتاوە جیاوازییەك لە داخوازی و ئاسۆ و ئامانجی بەشەکانی بزووتنەوەکەدا هەبوو و ڕیفۆرمخوازانی ناو پارتەکان، پاش هاتنەدەرەوە و تۆرانیان و دەرپەراندنیان بە پیلان، کەوتنە سێبەرکردن بەسەر ناڕەزایەتییە جەماوەرییەکاندا و بۆ ئەوەی بتوانن ئەو بزووتنەوە کۆمەلایەتییە گۆرانخوازە جەماوەرییە بقۆزنەوە و بۆ مەرامی خۆیان بەکاری بەرن، سەرەتا کەوتنە بەرزکردنەوەی دروشمەکانی خەڵکی و تەنانەت نێوی خۆشیان لە داخوازی هەرە سەرەکی خەڵکەوە دەرهێنا، کە “گۆڕان” بوو. بەو جۆرە توانییان ببن بەو ناو دەنگە، کە بە “لیستی گۆڕان” ناسرا. لەمەش واوەتر بۆ خۆگرتن و فراوانکردنەوەی بنکەی جەماوەرییان، خۆیان له پارت و گروپه ئیسلامییەكان نزیک کردەوە و کەوتنە هێزوەرگرتن لەیەکدی لە کاتی هەڵبژاردنەکاندا و بەوجۆرە تا ئێشتاش ئەو هاریکاریی و کارە هاوبەشەی( لیستی گۆڕان) و لایەنە ئیسلامییە پارلەمانتارییەکان درێژەی هەیە و ئەوەبوو له ههڵبژاردنی 2009 ی پهڕلهمانی کوردستاندا، “لیستی گۆڕان” توانی 25 كورسی له سهرجهمی 111 كورسی له سهرانسهری کوردستاندا بەدەستبهێن.
بهبۆچوونی ئێمه لاوازی ئەم بزووتنەوەیه “بزووتنەوەی گۆرانخوازی” بۆ کۆمەڵێك هۆکار دەگەرێتەوە، هەڵبەتە پێش ئەوە دەبێت ئەوەمان لەبیر نەچێت، کە (بزووتنەوەی گۆرانخواز)ی خەڵکی و (لیستی گۆڕان)، دوو شتی جیاوازن، وەك لە ڕووداوەکانی فێبریوەریدا دیتمان، جەماوەری گۆڕانخواز پەلاماری بنکەی پارتەکانی دەسەلات دەدات و (لیستی گۆران) وەك میدیای دەسەڵات، ئەو جەماوەرە بە ئاژاوەچی دەچوێنیت.
ئەمە بڵاوبکەرەوە:
Hevpeyvînî grupî(Graswurzelrevolution) letek sekoy enarkîstanî kurdistan / 3
be
Ey sebaret be emrro? Aya jmareyekî zorî çalakî kurdî enarkîst le xorhellatî nawerrastda hen, ya xud zorbeyan le xellke hellkendra û awarekanin?
Lemer ewey ke kesanêk be enarkîste kurdizmanekan nawberîn, lewaneye pêştir wek tak hebûbin, bellam ne xoyan û ne aydyakanyan le astî komellgeda nasraw nebûn. Ewaneş ke le derewe bûn, ta pêş sallî 2000 dengêkî wa nebuwe, ke le astî komellgeda nasrawbêt.. Dîsanewe eger kesanêk hebûbin, ewa nasraw nebûn û be aşkra wtar û rexne û karîyan nebuwe.
Detwanîn bllîyn yekemîn têkistgelêk ke bonî enarkîzm ya soşyalîzmî azadîxwazîyan lê habêt, hî ême bûn, ke le seretay sallî 2000 govarêkman benêwî “ dalyan” bllaw dekirdewe û ta beharî 2003 berdewam bû û lew maweda 12 jmarey werzaney lê derçû. Raste benêwî enarkîzm nenasrabû, bellam zorbey nûserekanî enarkîst û ewanî dîkeş azadîxwaz û serbexo bûn. Bellam be dillnayîyewe dellîyn ke “sekoy enarkîstanî kurdistan-KAF) yekemîn mînberî enarkîstîye be zmanî kurdî û nûseranîşî yekemîn kesanêkin, ke xoyan be enarkîst nasanduwe. Yekemîn kesanêkin ke têksitî enarkistîyyan wergêrawete ser zmanî kurdî û karyan bo rastkirdnewey watay şêwêndrawî waje ya çemkî” enarkîzm” kirduwe. Herwa le her çwar parçekeşda yekemîn sayt û mînber buwe. Ta ewendey ême agadar bîn par sall, le kurdistanî beşî turkye govarêk be nêwî “ Qijka Reş – qîjka reş – Corvus ” derçû û êstaş berdewame û xawenî pêgey înternêtîn.
Şayanî base lem sallaney dwayîda paş şkistixwardinî bzavî çekdarî û peresendinî bzave komelayetîyekan le nawçe kurdinşînekan, hawdemî peresendinî bzavî enarkîstî le turkîye, zemîney serhelldanî ellternatîvêkî sruşwergirtû le enarkîzm wek berencamî bujanewey bzave komellayetîyekan, rexsawe, ke emeş bellgey nakokbûnî bzavî komellayetîye be bzavî çekdarî û lewêda ke bzavî çekdarî behêz bêt, bzavî komellayetî deçête sêberewe û lewêda ke bzavî çekdarî şkist dexwat, bzavî komelayetî dêtewe meydan. Hokarî emeş roşne, ke eweye hoşmendî û mêntallîtî mîlîşyayî, wîst û twana le tak desênêtewe û be bebehişte bellîndrawekan xoşbawerrî dekat, le beramberîşda katêk ke sêberî şumî mîlîşyakan leser hoşmendî tak derrewêtewe û tak le derewey xoy hêz û penayekî rizgager nabînêt, lewêda wek tuxmêkî derbest û birrwabexo dêtewe meydan. Rêk eme le şare kurdinşînekanî turkye rûy da û le rûdanî berdewamîşdaye. Le çend sallî raburdûda rewtî enarkîstî lenaw bzave komelayetîyekanda zor berçaw geşe kirduwe û karayî leser hewll û bzavekan danawe û torre komelayetîyekan bellgey ew karayye û ew amaeyyen, ke 180 ple retgerewey bzavî çekdarî û aso û amance nasîwnalîstî û dewlletgerayyekeyn.
Bedaxewe zorêk le çawdêran û tenanet enarkîstekanî ewrupa em all û gorr û werçerxane lew nawçeda û le pêkhatey hoşmendî xellkda, bo karayî ‘ebdulllla oçelan û werçerxane nîwewnaçllekanî bîrkirdnewey ew, degêrrnewe. Be birrway ême be pêçewanewe ewe xudî oçelan û layengranî ewn, ke kewtûnete jêr karayî bzave komellayetîyekan û be dyarîkrawîş rûnanî soşyalîstekanî ew devere le hzir û aydyakanî enarkîzm. Çalakanêkî ewrupî, ke le salanî raburdûda serdanî forume komellayetîyekanî (dyarbekir 2009 û estembul 2010) yan kirduwe, ew rastîye nkollî hellnegre dezanin.
Leber roşnayî ew peresendne berçawe le huşyarî komellayetî nawçe kurdîyekanda, detwanîn qse le bûnî jmareyekî zor le tak û çalakanî enarkîst ya sozdar bo enarkîzm bkeyn û le narrezayetî û xopîşandan û tenanet ahenge neteweyyekanî wek newrozda be aşkra enarkîstekan be allanî reş ya allay nîwerreş û sûrewe bbînîn. Derçûnî govarî “qîjka reş- Qijka Reş” bellgeyekî dîkey ew amadeyyeye.
Bellam bedaxewe le beşekanî dîkey (surye û ‘îraq û êran)da ew amadeyye meydanîye nabînîn. Eweş hokarî xoy heye û lêreda hewll dedeyn be kurtî roşnî bkeynewe. Barudoxî wllatî surye *** be giştî dyare û hîç bzavêkî komellayetî û ramyarîy natwanêt amadebûnî xoy nîşan bdat û xoy der bxat. Herweha le beşî ‘erebinşînî ew wlateda be pêçewaney turkyewe ke le şarekanî xorawayda bzavî enarkîstî amadeyî heye û bûnî xoy selmanduwe, herwek beşe kurdinşînekey natwanîn qse le bûn ya nebûnî bkeyn, herçende be locîkî nebûnî sêberî mîlîşyagerî le suryeda, dekrêt le jêrzemînda korr û komellî roşingerî awa hebin. Le kurdistanî beşî ‘îraqda, ke zorêk le êmewe lewêwe hatûyn, leber ewey ke begşitî enarkîzm tenya bew wata nîgetîve nasrawe, ke djekanî çwandûyane û beşî xwarûy ‘îraq bedaxewe taîsta ewendey ême bzanîn, bzavî enarkîstî le meydanda nebuwe, beşî kurdinşîn lewe xraptir be drêjayî sê dehe be xestî le jêr karayî bzavî çekdarîda buwe. Leber ewe le hoşmendî komellayetî tak û komellda tenya çek yeklayîgerewe buwe û hanay bo brawe. Be raperrînî 1991, hîçkat kotayî bew bersêberbûney tak û bzavî komelayetî nehat, çunke her zû ceng buwewe beşêk le jyanî rojaney xellk û cengî nêwan mîlîşyakan û rjêm, gorra be cengî nêwan xudî mîlîşya bedesellat geyiştuwekan û ta sallî 1998 ew bare serbazîye berdewamî hebû û amadeyî serbazîyaney rjêmî be’si û turkye û êran wek hereşeyekî hemîşe amade leser snûrekan, hîç bwarêkyan bo asayîbûnewey keşî çekdaraney sê dehey pêştir nedehêştewe. Lew maweda tenya bînerî serhelldanî çend rêkixrawêkî cemawerî wek “yekêtî bêkaran le kurdistan, komelley awarekan, rêkixrawî serbexoy jnan û rêkixrawey dîkey xwêndkaran û krêkaran … Tid” bûyn, ke behoy serheldanî cengî nawxoyî û kotayî keşî namîlîşyayî, lenawbran ya pukanewe. Bedaxewe ew rêkixrawane be zorî ya paşkoy parte çepekan bûn ya be hoy pêkhatey hîraşyaney rêkxistin û berrêwebirdnî karubarekanî nawxoyan, wabestey ramyarî û taktîkî ew partane bûn. Bem core debînîn komellgey herêmî kurdistan deheyekîş paş raperrînî azarî 1991 û derperrandinî hêze dagîrgerekanî rjêmî be’s, hêşta her berdewam le keşî mîlîşyayîda mawetewe, emeş way kirduwe, ke cemawer û xebatî cemawerî ewende le pênaw kotayîhatin be cenge nawxoyyekanda buwe, ewende neyperjawete ser bwarekanî dîkey mafî tak û azadîyekan û yeksanî û dadperwerî komellayetî. Herboye katêk le sallî 2006 bemlawe wek berencamî kotayî cenge nawxoyî û derekîyekan û ruxanî rjêmî be’si [ke byanûyekî cadûamêz bû bo desellatdaranî herêm hem şanî xoyan le welamî daxwazîyekanî xellk xallî bkenewe û hem bzavekanî pê tawanbar bken], bzave komelayetîyekan dêne meydan, leberewey ke ne xawenî rêkixrawî serbexoy ledaykbûy narrezayetî û xebatî rojanen û ne aşnayetîyan be şêwaze azadîxwazîy û cemawerîyekanî xebatî komellayetî heye. Eger sernicî xroşane cemawerîyekey dûmangî raburdû*** ewey le 17î fêbrîwerîyewe destî pêkrid û paş dû mang be leşkirkêşî û hêzî dje-tîror û polîs serkut kra, debîn, hem leber nebûnî sûnet û hoşyarî xebatî komelayetî û nebûnî rêkixrawî serbexoy cemawerî û torr û forumî komelayetî, zor beasanî lelayen opozsyonî desellatixwazewe (lîstî goran û îslamîyekan) le nawerrok û xwastekanî xallî dekrê û rojane kar leser destemokirdnî deken û hem be asanî le rêy hêzî serbazî û polîsî meşqidrawî wlatanî xorawawe serkut dekrêt.
Bepêçewanewe le êran û beşe kurdinşînekeyda leberewey ke opozsyonî çekdar le sî sallî raburdûda amadeyî meydanî wek ewey le kurdistanî beşî ‘îraqda hebû, lenaw xellkda nebuwe, xebatî cemawerîyaney komellayetî çi le şar û çi le gundekanda be corêk amade buwe û xellkî aşnayetî be şêwazekanî em şêwe xebate heye, ke mangirtne giştîyekanî çend sallî raburdû nîşane û bellgey amadeyî ew hoşmendîyen. Hawkat bûnî huşyarî enarkîstî hem wek berencamî amadeyî xebatî komellayetî û kemkarayî bzavî çekdarî û hem wek amadeyî hzir û aydya enarkîstîyekan le raperrînî rêbendanî 1979da, beşî kurdinşînîş lew karayye beder nebuwe û le êstaşda çendîn korr û komellî enarkîstî çalak le bzave komelayetîyekanda hen, bellam bedaxewe leber keşî serkutgeraney rjêmî îslamî betabet le kurdistanda ke barudoxêkî serbazîyaney zor zeqî bexowe girtuwe, çalakanî enarkîst wek kurdistanî beşî turkye neyantwanîwe, xawenî govar û bllawkrawey xoyan bin û be aşkra çalakî bken û xoyan be enarkîst nawzed bken. Ta ewendey ême agadar bîn, hem lenaw bzavî krêkarî û hem lenaw bzavî xwêndkaran û lenaw bzave komellayetîye rojaneyyekanda enarkîstekan wek tak amadeyyan heye.
Be dyarîkrawî, ewaney ke bo forumî enarkîstanî kurdistan denûsin û harîkarî deken, fretir le derewen, le ewrupan. Bellam wek xotan dezanin şêwe rêkxistinî enarkîyekan korr û komellî giçkey nasêntralîst û grupî karîy û lokallîn. Leberewe nakrêt be bûn ya nebûn qse bkeyn. Çunke le barudoxî ramyarîy wllatanî xorhellatî nawînda be taybet êran, surye û ‘îraq, zemîney karî aşkra û forumî aşkra û çalakî ramyarîy aşkra ya lebar nîye, ya tûşî derdîserî sext debêt. Lewlaşewe leber ewey ke enarkîstekan djî grupgerî ramyarîy û destegerîn, le beramberda grupî karîy le xebatî komellayetîda berterî pêdeden, barî komellayetî û ramyarîy ew wllataneş lewe zyatir bwar nadat. Ta ewende ême agadar bîn, sendîka û rêkixrawî cemawerî û pîşeyî lejêr karayî aydya û şêwazî rêkxistin û berêweberayetî herewezîyaney enarkîda nîye, eger heşbêt, lewaneye zor lawaz û le barî korpeleyîda bêt.
Êwe boçûntan beramber pekeke çîye? Ey sebaret be PJAK pjak çî dellên?
Pekeke û pjak her yekin ya wirdtir bllîyn, pjak yekêke le ballekanî beşbûnî pekekey caran beser çwar wllatekeda (turkye, êran, ‘îraq û surye), dekrêt bllîyn pjak rêkixrawî xorhellatî pekeyeye. Pjak û pêkaka, pêş hemû ştêk dû rêkixrawî hîrarşî ramyarî û mîlîşyayîn, ke hîç nzîkayetîykyan letek soşyalîzmî azadîxwazane (enarkîzm) nîye. Ewan xerîkî pagendey nasîwnalîstîn û le elfewe ta ya, letek ême cyawazn. Detwanin nzîkyayetîyan letek soşyalîste deselatixwaz û hîrarşîyekan hebêt. Ta ewende degerîtewe ser ew gorananey ke le boçûnî oçelanda bedî dekrên. Yekem zor cêgey dillxoşî nîn, duwem, lenaw rîzekanî ew rêkixrawaneda be astî goranekanî boçûnî xudî oçelan hest be goran nakrêt. Raste ewan le rêkxistinî xebatî cemawerîda awrryan le bnemay fîdratîvî dawetewe û qursayyan xistwete ser xebatî komellayetî. Bellam eme nayankate xizmî enarkîzm. Çunke oclan destberdarî otorîtegerî û destemokirdnî bzaveke nebuwe û duwem, ewan hêşta hellgirî şunasî neteweyîn û destberdarî nebûn. Ta ewendey degerêtewe ser pjak, kemtir le rîzekekanî pêkaka le turkye, kewtûnete bergoran û karayî goranekanyan leser kemtre.
Be brray ême key parçekanî pekeke destberdarî xebatî çekdarî bûn û xebatî komellayetî nawendekanî kar û jyanyan kirde meydan, key rêkixrawe sêntralîstekanyan lokallî û nasêntrall kirdwewe, key bangewazî mergî karêzma û otorîtegerîyan kird, key destberdarî peywendîye herêmî û cîhanîyekan letek dewlletekanî xorawa û xorhellat bûn, key druşmî djedesellat û serwerîyan bebê perde û şerimnokî berizkirdewe, ewsa dekrêt, êmeş beramber kar û bîrkirdneweyan hest be nzîkayetî û xoşbînî bkeyn. Bellam bedaxewe ême le êstada le demî qsegeranî ballekanî pekekewe betaybet le êran û ‘îraq, hest be gorran nakeyn û nakrêt be rûdanî gorranî gewre û rîşeyî le bestellekî aydyolocyay nasîwnalîstî û deselatixwazîy lêprisrawan û endamanî serkirdayetîyanda hîwadar bîn.
ئەمە بڵاوبکەرەوە:
هەڤپەیڤینی گروپی(Graswurzelrevolution) لەتەك سەکۆی ئەنارکیستانی کوردستان / 3
بەشی سێیەم
ئهی سهبارهت به ئهمڕۆ؟ ئایا ژمارهیهكی زۆری چالاكی كوردی ئەناركیست له خۆرهەڵاتی ناوهڕاستدا هەن، یا خود زۆربهیان له خهڵكه ههڵكهندرا و ئاوارهكانن؟
لەمەر ئەوەی كە كەسانێك بە ئەناركیستە كوردزمانەكان ناوبەرین، لەوانەیە پێشتر وەك تاك هەبووبن، بەڵام نە خۆیان و نە ئایدیاكانیان لە ئاستی كۆمەڵگەدا ناسراو نەبوون. ئەوانەش كە لە دەرەوە بوون، تا پێش ساڵی 2000 دەنگێكی وا نەبووە، كە لە ئاستی كۆمەڵگەدا ناسراوبێت.. دیسانەوە ئەگەر كەسانێك هەبووبن، ئەوا ناسراو نەبوون و بە ئاشكرا وتار و ڕەخنە و كارییان نەبووە.
دەتوانین بڵیین یەكەمین تێكستگەلێك كە بۆنی ئەناركیزم یا سۆشیالیزمی ئازادیخوازییان لێ هابێت، هی ئێمە بوون، كە لە سەرەتای ساڵی 2000 گۆڤارێكمان بەنێوی “ دالیان” بڵاو دەکردەوە و تا بەهاری 2003 بەردەوام بوو و لەو ماوەدا 12 ژمارەی وەرزانەی لێ دەرچوو. ڕاستە بەنێوی ئەناركیزم نەناسرابوو، بەڵام زۆربەی نووسەرەکانی ئەناركیست و ئەوانی دیكەش ئازادیخواز و سەربەخۆ بوون. بەڵام بە دڵنایییەوە دەڵیین کە “سەکۆی ئەنارکیستانی کوردستان-KAF) یەكەمین مینبەری ئەناركیستییە بە زمانی كوردی و نووسەرانیشی یەكەمین كەسانێكن، كە خۆیان بە ئەناركیست ناساندووە. یەكەمین كەسانێكن كە تێكستی ئەناركستیییان وەرگێراوەتە سەر زمانی کوردی و كاریان بۆ ڕاستكردنەوەی واتای شێوێندراوی واژە یا چەمکی” ئەناركیزم” كردووە. هەروا لە هەر چوار پارچەكەشدا یەكەمین سایت و مینبەر بووە. تا ئەوەندەی ئێمە ئاگادار بین پار ساڵ، لە كوردستانی بەشی توركیە گۆڤارێك بە نێوی “ Qijka Reş – قیژکا ڕهش – Corvus ” دەرچوو و ئێستاش بەردەوامە و خاوەنی پێگەی ئینتەرنێتین.
شایانی باسە لەم ساڵانەی دواییدا پاش شکستخواردنی بزاڤی چەکداری و پەرەسەندنی بزاڤە کۆمەلایەتییەکان لە ناوچە کوردنشینەکان، هاودەمی پەرەسەندنی بزاڤی ئەنارکیستی لە تورکییە، زەمینەی سەرهەڵدانی ئەڵتەرناتیڤێكی سروشوەرگرتوو لە ئەنارکیزم وەك بەرەنجامی بوژانەوەی بزاڤە کۆمەڵایەتییەکان، ڕەخساوە، کە ئەمەش بەڵگەی ناکۆکبوونی بزاڤی کۆمەڵایەتییە بە بزاڤی چەکداری و لەوێدا کە بزاڤی چەکداری بەهێز بێت، بزاڤی کۆمەڵایەتی دەچێتە سێبەرەوە و لەوێدا کە بزاڤی چەکداری شکست دەخوات، بزاڤی کۆمەلایەتی دێتەوە مەیدان. هۆکاری ئەمەش ڕۆشنە، کە ئەوەیە هۆشمەندی و مێنتاڵیتی میلیشیایی، ویست و توانا لە تاك دەسێنێتەوە و بە بەبەهشتە بەڵیندراوەکان خۆشباوەڕی دەکات، لە بەرامبەریشدا کاتێك کە سێبەری شومی میلیشیاکان لەسەر هۆشمەندی تاك دەڕەوێتەوە و تاك لە دەرەوەی خۆی هێز و پەنایەکی ڕزگاگەر نابینێت، لەوێدا وەك توخمێکی دەربەست و بڕوابەخۆ دێتەوە مەیدان. ڕێك ئەمە لە شارە کوردنشینەکانی تورکیە ڕووی دا و لە ڕوودانی بەردەوامیشدایە. لە چەند ساڵی ڕابوردوودا ڕەوتی ئەنارکیستی لەناو بزاڤە کۆمەلایەتییەکاندا زۆر بەرچاو گەشە کردووە و کارایی لەسەر هەوڵ و بزاڤەکان داناوە و تۆڕە کۆمەلایەتییەکان بەڵگەی ئەو کاراییە و ئەو ئاماەییەن، کە 180 پلە ڕەتگەرەوەی بزاڤی چەکداری و ئاسۆ و ئامانجە ناسیونالیستی و دەوڵەتگەراییەکەین.
بەداخەوە زۆرێك لە چاودێران و تەنانەت ئەنارکیستەکانی ئەوروپا ئەم ئاڵ و گۆڕ و وەرچەرخانە لەو ناوچەدا و لە پێکهاتەی هۆشمەندی خەڵکدا، بۆ کارایی عەبدوڵڵا ئۆچەلان و وەرچەرخانە نیوەوناچڵەکانی بیرکردنەوەی ئەو، دەگێڕنەوە. بە بڕوای ئێمە بە پێچەوانەوە ئەوە خودی ئۆچەلان و لایەنگرانی ئەون، کە کەوتوونەتە ژێر کارایی بزاڤە کۆمەڵایەتییەکان و بە دیاریکراویش ڕوونانی سۆشیالیستەکانی ئەو دەڤەرە لە هزر و ئایدیاکانی ئەنارکیزم. چالاکانێكی ئەوروپی، کە لە سالانی ڕابوردوودا سەردانی فۆرومە کۆمەڵایەتییەکانی (دیاربەکر 2009 و ئەستەمبول 2010) یان کردووە، ئەو راستییە نکۆڵی هەڵنەگرە دەزانن.
لەبەر ڕۆشنایی ئەو پەرەسەندنە بەرچاوە لە هوشیاری کۆمەڵایەتی ناوچە کوردییەکاندا، دەتوانین قسە لە بوونی ژمارەیەکی زۆر لە تاك و چالاکانی ئەنارکیست یا سۆزدار بۆ ئەنارکیزم بکەین و لە ناڕەزایەتی و خۆپیشاندان و تەنانەت ئاهەنگە نەتەوەییەکانی وەك نەورۆزدا بە ئاشکرا ئەنارکیستەکان بە ئاڵانی ڕەش یا ئاڵای نیوەڕەش و سوورەوە ببینین. دەرچوونی گۆڤاری “قیژکا ڕەش- Qijka Reş” بەڵگەیەکی دیکەی ئەو ئامادەییەیە.
بەڵام بەداخەوە لە بەشەکانی دیکەی (سوریە و عیراق و ئێران)دا ئەو ئامادەییە مەیدانییە نابینین. ئەوەش هۆکاری خۆی هەیە و لێرەدا هەوڵ دەدەین بە کورتی ڕۆشنی بکەینەوە. بارودۆخی وڵاتی سوریە *** بە گشتی دیارە و هیچ بزاڤێکی کۆمەڵایەتی و ڕامیاریی ناتوانێت ئامادەبوونی خۆی نیشان بدات و خۆی دەر بخات. هەروەها لە بەشی عەرەبنشینی ئەو ولاتەدا بە پێچەوانەی تورکیەوە کە لە شارەکانی خۆراوایدا بزاڤی ئەنارکیستی ئامادەیی هەیە و بوونی خۆی سەلماندووە، هەروەك بەشە کوردنشینەکەی ناتوانین قسە لە بوون یا نەبوونی بکەین، هەرچەندە بە لۆجیکی نەبوونی سێبەری میلیشیاگەری لە سوریەدا، دەکرێت لە ژێرزەمیندا کۆڕ و کۆمەڵی ڕۆشنگەری ئاوا هەبن. لە کوردستانی بەشی عیراقدا، کە زۆرێك لە ئێمەوە لەوێوە هاتووین، لەبەر ئەوەی کە بەگشتی ئەنارکیزم تەنیا بەو واتا نیگەتیڤە ناسراوە، کە دژەکانی چواندوویانە و بەشی خوارووی عیراق بەداخەوە تائیستا ئەوەندەی ئێمە بزانین، بزاڤی ئەنارکیستی لە مەیداندا نەبووە، بەشی کوردنشین لەوە خراپتر بە درێژایی سێ دەهە بە خەستی لە ژێر کارایی بزاڤی چەکداریدا بووە. لەبەر ئەوە لە هۆشمەندی کۆمەڵایەتی تاك و کۆمەڵدا تەنیا چەك یەکلاییگەرەوە بووە و هانای بۆ براوە. بە ڕاپەڕینی 1991، هیچکات کۆتایی بەو بەرسێبەربوونەی تاك و بزاڤی کۆمەلایەتی نەهات، چونکە هەر زوو جەنگ بووەوە بەشێک لە ژیانی ڕۆژانەی خەڵك و جەنگی نێوان میلیشیاکان و ڕژێم، گۆڕا بە جەنگی نێوان خودی میلیشیا بەدەسەڵات گەیشتووەکان و تا ساڵی 1998 ئەو بارە سەربازییە بەردەوامی هەبوو و ئامادەیی سەربازییانەی ڕژێمی بەعس و تورکیە و ئێران وەك هەرەشەیەکی هەمیشە ئامادە لەسەر سنوورەکان، هیچ بوارێكیان بۆ ئاساییبوونەوەی کەشی چەکدارانەی سێ دەهەی پێشتر نەدەهێشتەوە. لەو ماوەدا تەنیا بینەری سەرهەڵدانی چەند ڕێکخراوێکی جەماوەری وەك “یەکێتی بێکاران لە کوردستان، کۆمەڵەی ئاوارەکان، ڕێکخراوی سەربەخۆی ژنان و ڕێکخراوەی دیکەی خوێندکاران و کرێکاران … تد” بووین، کە بەهۆی سەرهەلدانی جەنگی ناوخۆیی و کۆتایی کەشی نامیلیشیایی، لەناوبران یا پوکانەوە. بەداخەوە ئەو ڕێکخراوانە بە زۆری یا پاشکۆی پارتە چەپەکان بوون یا بە هۆی پێکهاتەی هیراشیانەی ڕێکخستن و بەڕێوەبردنی کاروبارەکانی ناوخۆیان، وابەستەی ڕامیاری و تاکتیکی ئەو پارتانە بوون. بەم جۆرە دەبینین کۆمەڵگەی هەرێمی کوردستان دەهەیەکیش پاش راپەڕینی ئازاری 1991 و دەرپەڕاندنی هێزە داگیرگەرەکانی ڕژێمی بەعس، هێشتا هەر بەردەوام لە کەشی میلیشیاییدا ماوەتەوە، ئەمەش وای کردووە، کە جەماوەر و خەباتی جەماوەری ئەوەندە لە پێناو کۆتاییهاتن بە جەنگە ناوخۆییەکاندا بووە، ئەوەندە نەیپەرژاوەتە سەر بوارەکانی دیکەی مافی تاك و ئازادییەکان و یەکسانی و دادپەروەری کۆمەڵایەتی. هەربۆیە کاتێك لە ساڵی 2006 بەملاوە وەك بەرەنجامی کۆتایی جەنگە ناوخۆیی و دەرەکییەکان و ڕوخانی ڕژێمی بەعس [کە بیانوویەکی جادووئامێز بوو بۆ دەسەڵاتدارانی هەرێم هەم شانی خۆیان لە وەلامی داخوازییەکانی خەڵك خاڵی بکەنەوە و هەم بزاڤەکانی پێ تاوانبار بکەن]، بزاڤە کۆمەلایەتییەکان دێنە مەیدان، لەبەرئەوەی کە نە خاوەنی ڕێکخراوی سەربەخۆی لەدایکبووی ناڕەزایەتی و خەباتی ڕۆژانەن و نە ئاشنایەتییان بە شێوازە ئازادیخوازیی و جەماوەرییەکانی خەباتی کۆمەڵایەتی هەیە. ئەگەر سەرنجی خرۆشانە جەماوەرییەکەی دوومانگی ڕابوردوو*** ئەوەی لە 17ی فێبریوەرییەوە دەستی پێکرد و پاش دوو مانگ بە لەشکرکێشی و هێزی دژە-تیرۆر و پۆلیس سەرکوت کرا، دەبین، هەم لەبەر نەبوونی سوونەت و هۆشیاری خەباتی کۆمەلایەتی و نەبوونی ڕێکخراوی سەربەخۆی جەماوەری و تۆڕ و فۆرومی کۆمەلایەتی، زۆر بەئاسانی لەلایەن ئۆپۆزسیۆنی دەسەڵاتخوازەوە (لیستی گۆران و ئیسلامییەکان) لە ناوەڕۆك و خواستەکانی خاڵی دەکرێ و ڕۆژانە کار لەسەر دەستەمۆکردنی دەکەن و هەم بە ئاسانی لە ڕێی هێزی سەربازی و پۆلیسی مەشقدراوی ولاتانی خۆراواوە سەرکوت دەکرێت.
بەپێچەوانەوە لە ئێران و بەشە کوردنشینەکەیدا لەبەرئەوەی کە ئۆپۆزسیۆنی چەکدار لە سی ساڵی رابوردوودا ئامادەیی مەیدانی وەك ئەوەی لە کوردستانی بەشی عیراقدا هەبوو، لەناو خەڵکدا نەبووە، خەباتی جەماوەرییانەی کۆمەڵایەتی چ لە شار و چ لە گوندەکاندا بە جۆرێك ئامادە بووە و خەڵکی ئاشنایەتی بە شێوازەکانی ئەم شێوە خەباتە هەیە، کە مانگرتنە گشتییەکانی چەند ساڵی ڕابوردوو نیشانە و بەڵگەی ئامادەیی ئەو هۆشمەندییەن. هاوکات بوونی هوشیاری ئەنارکیستی هەم وەك بەرەنجامی ئامادەیی خەباتی کۆمەڵایەتی و کەمکارایی بزاڤی چەکداری و هەم وەك ئامادەیی هزر و ئایدیا ئەنارکیستییەکان لە راپەڕینی ڕێبەندانی 1979دا، بەشی کوردنشینیش لەو کاراییە بەدەر نەبووە و لە ئێستاشدا چەندین کۆڕ و کۆمەڵی ئەنارکیستی چالاك لە بزاڤە کۆمەلایەتییەکاندا هەن، بەڵام بەداخەوە لەبەر کەشی سەرکوتگەرانەی ڕژێمی ئیسلامی بەتابەت لە کوردستاندا کە بارودۆخێکی سەربازییانەی زۆر زەقی بەخۆوە گرتووە، چالاکانی ئەنارکیست وەك کوردستانی بەشی تورکیە نەیانتوانیوە، خاوەنی گۆڤار و بڵاوکراوەی خۆیان بن و بە ئاشکرا چالاکی بکەن و خۆیان بە ئەنارکیست ناوزەد بکەن. تا ئەوەندەی ئێمە ئاگادار بین، هەم لەناو بزاڤی کرێکاری و هەم لەناو بزاڤی خوێندکاران و لەناو بزاڤە کۆمەڵایەتییە ڕۆژانەییەکاندا ئەنارکیستەکان وەك تاك ئامادەییان هەیە.
بە دیاریکراوی، ئەوانەی کە بۆ فۆرومی ئەنارکیستانی کوردستان دەنووسن و هاریکاری دەکەن، فرەتر لە دەرەوەن، لە ئەوروپان. بەڵام وەك خۆتان دەزانن شێوە ڕێکخستنی ئەنارکییەکان کۆڕ و کۆمەڵی گچکەی ناسێنترالیست و گروپی کاریی و لۆکاڵین. لەبەرئەوە ناکرێت بە بوون یا نەبوون قسە بکەین. چونکە لە بارودۆخی ڕامیاریی وڵاتانی خۆرهەڵاتی ناویندا بە تایبەت ئێران، سوریە و عیراق، زەمینەی کاری ئاشکرا و فۆرومی ئاشکرا و چالاکی ڕامیاریی ئاشکرا یا لەبار نییە، یا تووشی دەردیسەری سەخت دەبێت. لەولاشەوە لەبەر ئەوەی کە ئەنارکیستەکان دژی گروپگەری ڕامیاریی و دەستەگەرین، لە بەرامبەردا گروپی کاریی لە خەباتی کۆمەڵایەتیدا بەرتەری پێدەدەن، باری کۆمەڵایەتی و ڕامیاریی ئەو وڵاتانەش لەوە زیاتر بوار نادات. تا ئەوەندە ئێمە ئاگادار بین، سەندیکا و ڕێکخراوی جەماوەری و پیشەیی لەژێر کارایی ئایدیا و شێوازی ڕێکخستن و بەرێوەبەرایەتی هەرەوەزییانەی ئەنارکیدا نییە، ئەگەر هەشبێت، لەوانەیە زۆر لاواز و لە باری کۆرپەلەییدا بێت.
ئێوه بۆچوونتان بەرامبەر پەکەکە چییه؟ ئهی سهبارهت به PJAK پژاك چی دەڵێن؟
پەکەکە و پژاك هەر یەکن یا وردتر بڵیین، پژاك یەکێکە لە باڵەکانی بەشبوونی پەکەکەی جاران بەسەر چوار وڵاتەکەدا (تورکیە، ئێران، عیراق و سوریە)، دەکرێت بڵیین پژاك ڕێکخراوی خۆرهەڵاتی پەکەیەیە. پژاك و پێكاكا، پێش هەموو شتێك دوو ڕێكخراوی هیرارشی ڕامیاری و میلیشیایین، كە هیچ نزیكایەتییكیان لەتەك سۆشیالیزمی ئازادیخوازانە (ئەنارکیزم) نییە. ئەوان خەریكی پاگەندەی ناسیونالیستین و لە ئەلفەوە تا یا، لەتەك ئێمە جیاوازن. دەتوانن نزیكیایەتییان لەتەك سۆشیالیستە دەسەلاتخواز و هیرارشییەكان هەبێت. تا ئەوەندە دەگەریتەوە سەر ئەو گۆرانانەی كە لە بۆچوونی ئۆچەلاندا بەدی دەكرێن. یەكەم زۆر جێگەی دڵخۆشی نین، دووەم، لەناو ڕیزەكانی ئەو ڕێكخراوانەدا بە ئاستی گۆرانەكانی بۆچوونی خودی ئۆچەلان هەست بە گۆران ناكرێت. راستە ئەوان لە ڕێكخستنی خەباتی جەماوەریدا ئاوڕیان لە بنەمای فیدراتیڤی داوەتەوە و قورساییان خستوەتە سەر خەباتی كۆمەڵایەتی. بەڵام ئەمە نایانكاتە خزمی ئەناركیزم. چونكە ئۆجلان دەستبەرداری ئۆتۆریتەگەری و دەستەمۆكردنی بزاڤەكە نەبووە و دووەم، ئەوان هێشتا هەڵگری شوناسی نەتەوەیین و دەستبەرداری نەبوون. تا ئەوەندەی دەگەرێتەوە سەر پژاك، كەمتر لە ڕیزەكەكانی پێكاكا لە توركیە، كەوتوونەتە بەرگۆران و كارایی گۆرانەكانیان لەسەر كەمترە.
بە بڕای ئێمە کەی پارچەکانی پەکەکە دەستبەرداری خەباتی چەکداری بوون و خەباتی کۆمەڵایەتی ناوەندەکانی کار و ژیانیان کردە مەیدان، کەی ڕێکخراوە سێنترالیستەکانیان لۆکاڵی و ناسێنتراڵ کردوەوە، کەی بانگەوازی مەرگی کارێزما و ئۆتۆریتەگەرییان کرد، کەی دەستبەرداری پەیوەندییە هەرێمی و جیهانییەکان لەتەك دەوڵەتەکانی خۆراوا و خۆرهەڵات بوون، کەی دروشمی دژەدەسەڵات و سەروەرییان بەبێ پەردە و شەرمنۆکی بەرزکردەوە، ئەوسا دەکرێت، ئێمەش بەرامبەر کار و بیرکردنەوەیان هەست بە نزیکایەتی و خۆشبینی بکەین. بەڵام بەداخەوە ئێمە لە ئێستادا لە دەمی قسەگەرانی باڵەکانی پەکەکەوە بەتایبەت لە ئێران و عیراق، هەست بە گۆڕان ناکەین و ناکرێت بە ڕوودانی گۆڕانی گەورە و ڕیشەیی لە بەستەڵەکی ئایدیۆلۆجیای ناسیونالیستی و دەسەلاتخوازیی لێپرسراوان و ئەندامانی سەرکردایەتییاندا هیوادار بین.
Anarkistan ئەنارشیستان 
پێویستە لە ژوورەوە بیت تا سەرنج بنێریت.