پەراوێزکەوتنی بێنجەمین نێتەنیاهو

زاهیر باهیر

24/03/2023

ئەوەی ئاشکرایە دەسەڵاتخوازان و دەسەڵاتداران دەسەڵاتیان بۆ بەرژەوەندی خۆیان و هاوچین و هاوتووێژەکانیان بەکاردەهێنن.  بۆ ئەمەش هەموو جۆرە تاکتیك و فێڵ و درۆیەك بەکاردەهێنن.  نێتەنیاهو-ش بە هەمان شێوە ، دوای ماوەیەکی دوورودرێژ لە حوکمڕانییەکەی و گلان لە گەندەڵی خەڵاتوەرگرتن و بزنس و بۆ نزیکانی خۆی ویسترا ببرێیە دادەگە ، بەڵام لەبەر ئەوەی کە سەرۆك وەزیران  بوو و پارێزبەندی هەبوو نەدەکرا .

نێتەنیاهو لە کۆتایی ساڵی رابووردووە کەوتە هاوپەیمان و گرێبەستی لەگەڵ توندڕەوەکان و دینیە فەناتیکەکاندا لەو بارەوە چەند ڕێکەوتنێکیان کرد کە هەردوو لایان بەند و مەرجەکانی ئەوی تریان پەسەند کرد .  یەکێك لەو بەندانە هەڵوەشاندنەوەی سیستەمی دادگا و داداگاییکردن بوو لە هەندێك بواردا هەر بۆ نموونە کە مودەعی عام نەتوانێت متمانە بداتەوە بە نێتەنیاهو تاکو خۆی هەڵبژێتەوە بۆ سەرەک وەزیران بە پاساوی ئەوەی کە ئەو چی تر شیاوی ئەو پلە و پایەیە نییە  و گەڕانەوەی ئەم بڕیارە گرنگانە بۆ دەنگی پەڕلەمان.

بە دەرکردنی بڕیارێکی ئاوا لە لایەن نێتەنیاهووەوە هەوڵدانی تاکو بکرێتە یاسا ڕووبەڕوی خۆپیشاندان و پرۆتێستێکی ئێکجار گەورەی فراوان بووەوە کە لە مانگی یەکی ئەمساڵەوە تاکو دوێنی هەر بەردەوام بوو لە ڕۆژانی پشوو هەروەها دەوامیشدا زۆر جار.

پرۆتێستەکان هەموو توێژاڵ و لایەنە کۆمەڵایەتییەکانی تەنانەت ئەکادیمی و سەرکردەکانی سوپاشی گرتەوە لەپاڵ ئەکتەر و نوسەر و ڕۆژنامەوان و تەنانات تیمی فڕینی فڕۆکەکان کە هەر دوێنێ کە نێتەنیاهوو ویستی بێت بۆ لەندەن زۆرێکایان ئامادە نەبوون کە بیگەیەنن بۆیە ئەو لە سەفەرەکەی زۆر دواکەوت و ئەمڕۆ گەیشتە لەندەن.

دانیشتوانی ئیسرائیلئ ئەو بریارەی نێتەنیاهوو بە دژایەتیکردنی سیستەمی دیمۆکراتی دەزانن و دەزانن بۆ ئەوەیە تاکو ئەو ڕوبەڕووی دادگە نەبێتەوە .  هەرەوها دەشزانن هاوپەیمانی ئەو لەگەڵ ڕاستڕە و دینییە توندڕەوەکاندا گەورترین زەربە لە نەتەوەی جوولەکە دەدات چ لە ناوخۆ و چ لە دەرەووەی ئیسرائیل.

توندڕەو و دینییەکان بەو رادەیە دژ بە فەلەستینییەکانن تەنانەت وەزیری دارایی لەم رۆژانەدا وتی : شتێك نییە بە ناوی  فەلەستینییەوە  . خودی نێتەنیاهو زۆر توندە بەرانبەر بە ئێران و دەیەوێت هێڕشی بکاتە سەر بۆ ئەمەش لە هەوڵی قایلکردنی یەکێتی ئەوروپا و بریتانیادایە و سەفەری چەند ڕؤژی پێشوی بۆ ئەڵمانیا و وڵاتانی دیکە و ئەمڕۆش بۆ لەندەن بەشێكی سەفەرەکەی هەر بۆ ئەو مەبەستەیە.

ڕابەری دینی جولەکەکان لە لەندەن پەیامێکی ناردە دەرەوە بۆ جولەکەکان تاکو لە هاتنی نێتەنیاهو بۆ ئێرەو پاش ئەوەی دوێنێ شەو بە دەنگی 61 بۆ 47 دەنگ پرۆژەکەی نێتەنیاهو بوو بە یاسا، کە بەشداری بکەن لە پرۆتێستی ئەمڕؤدا سەبارەت بە هاتنی نێتەنیاهو.

نتێەنیاهو بە تەواوی لە ناو ئیسرائیل و دەرەوەیشی پەراوێز کەوتووە و خۆشی نازانێت چی بکات و نازانرێت کابینەکەشی تا کەی بر دەکات بە هۆی ئەوەی کە لە مێژوی ئیسرائیل دا وەکو دەوترێت حکومەتی وا ڕاستڕەو و توندڕەو نەبووە .