کەمکردنی هەناردەی غازی ڕوسیا و گرانبوونی غاز

28/07/2022

دوای  ئەوەی کە ڕوسیا بڕیاری دا لە ڕۆژی 4 شەمەوە ، 27/07 وە هەرناردەی غازی  لە ڕێگای بۆری نۆرد ستریم  یەك- وە بۆ ئەورووپا بە هۆکاری بوونی گرفتی تەکنیکییەوە کەم بکاتەوە ، وڵاتانی ناو یەکێتی ئەوروپا بە بڕیارەکەی سەرۆکی کۆمیسۆن کە دەستگرتنەوەیە لە بەکارهێنای غاز بە ڕێژەی لە سەدا 15 ڕازی بوون.  دەستبەجێ هەر یەکە لە کۆمپانیاکانی غاز نرخی غازیان بۆ جارێکی دیکە سەرخست .  لە بریتانیا نرخی غاز کە لە مانگی نیسانەوە سەرکەوتووە ، جاری دووهەم لە مانگی ئۆکتۆبەرەوە دووبارە سەردەکەوێت بە هۆی ڕێکەوتنەکەی حکومەت و کۆمپانیای غازەکان لە سەر نرخێكی دانراو کۆتایی دێت.

بریتانیا کە کەمترین بڕی غاز لە ڕوسیا وەردەگرێت بڕی دانی پارەی غاز لە مانگی یەکی ساڵی تازەوە لە سەر خانەوادەیەکی ئاسایی دەچێتە 3،850 پاوەند کە دووقاتی ساڵی پارە. هاوکاتیش داوا دەکرێت تۆڕی وزە ئامادە بێت کە ڕەنگە پێویست بکات خەڵوز بەکاربهێنرێت بۆ دروستکردنی وزەی کارەبا .  هەروەها داخستنی محەتە ئەتۆمییەکان ڕابگیرێت بەهۆی پێویستی بوون بە وزەوە.

لە لایەکی دیکەوە بە گوێرەی دواڕاپۆرت کۆمپانیای شێڵ لە 3 مانگدا لە نێوانی نیسان و مانگی حوزەیراندا بە بڕی 10 ملیار پاوەند قازانجی کردوە و لەم پارەیەش 6.5 ملیاری دەبەخشێت بە خاوەنپشکەکان .  ئەمە بڕی قازانجە نزیکەی دووجار لە چاو 3 مانگی پێشتردا سەرکەوتووە کە 7.4 ملیار دۆلار بوو.  بە هۆی جەنگەکەی نیوانی روسیا و ئۆکرانیاوە 100 کۆمپانیای گەورە 11.5 ملیار دۆلار قازانجیان  تەنها لە وەرزی [ 3 مانگ] دووهەمی ئەمساڵدا کردووە.

 ئێستاش دوای کەمبوونەوەی غازی ڕوسیا و دڵەڕاوکێی وڵاتانی ئەوروپا بەوەی کە ڕەنگە دواجار پوتین غازیان لێببڕێت ئەو بڕیارەی سەرەوەیان دا کە لە سەرەتای مانگی ئایندەوە ، مانگی ئاب، تاکو کۆتایی مانگی ئازاری ساڵی ئایندە ، 2023 بەو ڕێژەیە دەست بە غازەوە بگیرێت ، واتە سەرف نەکرێت .  بەواتایەکی دیکە خەزنکردنی غاز .  ئەم بڕی خەزنکردنەش لەم چەند مانگەدا  دەکاتە 45 ملیار میتر سێ جا .

وەکو پێشتر وتم دەسەڵاتدارانی ئێستای ئەڵمانیا ئیدارەی مێرکڵ تاوانباردەکەن بە پاشکۆبوونی ئەڵامانیا بە ڕوسیاوە ، هاوکاتیش وەزیری وزەی فەرەنسی ، Agnès Pannier-Runache ، زۆر نیگەرانە بەرانبەر بە بارودۆخەکە بۆیە وتی ” تەندروستی تەواوی ئابووری ئەوروپا لە مەترسیدایە: زنجیرە پیشەسازییەکانمان بە تەواوی وابەستەی یەکترن: ئەگەر پیشەسازی کیمیایی لە ئەڵمانیا کۆکە بکات، ئەوا دەکرێت تەواوی پیشەسازی ئەوروپا بوەستێت. “

لە خاڵە گرنگەکانی بڕیارەکەی کۆمیسۆنی یەکێتی ئەوروپا :

• ماڵتا و قوبرس و ئیرلەندە لەم بڕیارە بەخشراون چونکە ئەوان بە تۆڕی گازی ئەوروپاوە نەبەستراونەتەوە.
• هەموو دوو مانگ جارێك هەر یەك لەو وڵاتانە ڕاپۆرتی جی بەجێکردنی بڕیارەکە بخەنە بەردەم پەڕلەمانی ئەوروپی  و کۆمیسۆن.
• لە کۆتایی مانگی ئازاری ساڵی داهاتوودا  گەر جەنگەکە کۆتایی نەیە پێداجوونەوە بە بڕیارەکەدا دەکرێتەوە.
• هەنگاریا ئامادە نییە ئەم بڕیارە پەسەند بکات لەبەر نزیکییەوە لە ڕوسیاوە گەرچی لەسەر ئابڵوقەی ئابووری سزای ئابووریی روسیا ڕازی بوو.
• ·          حکومەت کەمپەینی بە ئاگاهێنانەوەی خەڵکی بکات لە دەستگرتنەوە بە سەرفرکردنی غازەوە.

وا پێشبینی دەکرێت کە زستانی ئەمساڵ زۆر سارد دەبیت و بڕی ڕادەی خەزنی غاز لە ئەوروپا بە گشتی کە لە سەدا 66  ڕەنگە بەهۆی ساردی ئەم زستانەوە ئەم بڕە غازە سەرفبکریت .