ئەلف و بێی ئەنارکیزم

و: زاهیر باهیر

ئەلێکسەندرا بێرکمان لە کتێبی ئەلف و بێی ئەنارکیزم کە زۆر سادە و بە زمانێکی ئاسان و ڕەوان دەیەوێت ئەنارکیزم لە خەڵکی بگەیەنێت.  ئەم پرسیارەی خوارەوە   یەكێكە لەو دەیەها پرسیارەی کە ڕووبەڕووی دەبێتەوە کە ئایا دەکرێت جیاوازی لە نێوانی خەڵکیدا بکرێت سەبارەت بە داهات و پێویستییان ؟  

تۆ زیاترت دەوێت و دەڵێیت” ئەگەر ئەمە ئاوابێت دەبێت هەموی وەکو یەك شەیری بکات؟ پیاوانی خاوەنمێشك، ئەوانەی کە کارەکانیان کاری مێشکییە نەك ماسولکەیی  و جەسەدی  لەگەڵ ئەوانەی کاری جەسەدی دەکەن، بەتوانا و بێ توانا  هەموویان وەکو یەك؟ ئایا نابێت هیچ جیاوازییەك هەبێت ، هیچ پێزانینێکی تایبەت بۆ ئەوانەی کە بەتوانان، هەبێت؟”

لێمگەڕێ  برادەر نۆرەی منە  پرسیارت لێبکەم: ئایا سزای پیاوێك دەدەین کە سروشت هاویاری نەبووە، سروشت ئەوەندە بەخشندە نەبووە وەکو لەگەڵ دراوسێکەیدا بووە، کە ئەو بەهێزترە و  بەهرەدارترە؟  ئایا دەبێت زوڵمی  زیاتر بۆ ئەو کەمئەندامە لە سەروو ئەوەشەوە کە  سروشت داوێتی،  زیادبکەین؟  ئەوەی کە دەتوانین لە هەر کەس چاوەڕوان بین  بە شێوەیەکی ماقوڵ، هەوڵدانی جددی خۆیەتی – ئایا کەسێك دەتوانێت زیاتر لەوەی  بۆیبکرێت، بیکات؟ ئەگەر باشترین هەوڵی ‘جۆن’ وەکو ‘جیمی’ برای نەبێت ، ئەوە بەدبەختیی کەمئەندامێکەی ‘جۆن’ ە، کەواتە لێرەدا هەڵەیەك نییە بۆ سزادان. 

شتێك نییە لە هەڵاواردن، [جیاوازی]  مەترسیدارتر بێت، لەو چرکەیەوە کە لەگەڵتا دەست بە هەڵاواردن دەکرێت  لەبەر ئەوەی کە کەمئەندامیت، ئیتر زەمینەی  ناڕەزایی و بێزاریت لا دەخوڵقێت، ئیتر ئەوە دەعوەتی ئیرەیی و ناکۆکی و فتنەت دەکات. ئایا تۆ  بیرناکەیتەوە کە گرتنەوەی ئاو و هەوا لە کەسانی کەمتوانا کە پێویستیانە، دڕندەییە؟.  ئایا نا کرێت هەمان پرنسپڵ بەسەر پێویستیەکانی کەسانی دیکەدا جێ بەجێبکرێت؟ دوای هەموو شتێکیش مەسەلەی خواردن و پۆشاك و پەناگا و شوێنی حەوانەوە بۆ ئابوورییی جیهان کەمترین ئەرکە، خەرجییە.

باشترین ڕێگا کە مرۆڤ ئەو پەڕی توانای خۆی بەکابهێنێت، نەکردنی جوداکارییە، بەڵکو مامەڵەیانە بەگوێرەی پێویستیان، یەکسانبوونیانە لەگەڵ ئەوانی تردا.  ئەمە هاندان و پاڵنەرێکی کاریگەرانەی زیاترە کە ڕەوایانەیە و مرۆڤانەیە.