جەنگی ژینگەی سروشتی

شاخەوان عەلی

02/06/2021

ئەڵتەرناتیڤێك بۆ جەنگی مرۆیی

سەرمایەداری لەوەدا ناوەستێ کە تەنها مۆنۆپۆڵی نەوت و تەقەمەنیەکان بکات، بەڵکو مەبەستێتی کۆی کایە و هۆیەکانی ژیان قۆرخ بکات، چەند دەیەیەک بوو، لەهەوڵدابوو تا دەستی گەیشت بە کشتوکاڵیش.. ئەتوانم بڵێم، لە ئێستادا تەواوی بەرهەمە کشتوکاڵیەکانی لە بندەستە، کوان؟ تۆوە ڕەسەنەکان چیان لێهات؟ بیرتانە خەڵکی لە بەرهەمی ساڵەکەی بنەتۆوی دادەنا بۆ ساڵانی تر؟ ئێستا بەشی زۆری تۆوەکان لەلایەن کۆمپانیا وەحشیەکانەوە بەرهەم دەهێنرێت، بەجۆرێک کە دەتوانێ بەرهەمێکی زۆر و باشت بداتێ، بەبێ ئەوەی تۆوەکەی بشێت بۆ بنەتۆو هەڵبگیرێت. ئەوەی کە بڕشتێکی زۆری هەیە، تەڵەیەک بوو، جوتیارانی دنیای تێکەوت.. زۆر جار دەوترێت، جەنگی عێراق و ئەفغانستان جەنگی تیرۆر و ئەتۆم نەبوو، تەنانەت جەنگی نەوت و کانزاش نەبوو، بەڵکو جەنگی کشتوکاڵ بوو، چونکە ئەو دوو وڵاتە تا باشترین ڕادە تۆوە ڕەسەنەکانیان تیادا مابوو.

ئێستا کە تۆوی بەرهەمە کشتوکاڵیەکان وقوت و خۆراک لەدەستی کۆمپانیاکاندایە، زۆر ئاسان دەتوانێ یاری بە پاروەکەی دەمیشمانەوە بکات، وەک هاوڕێیەک نوسیبووی (کە کۆمپانیا خۆراکت بۆ دروست بکات، چاوەڕوان بە بەجۆرێک دروستی بکات، تا بۆ هەسکردنی پێویستی بە عیلاج بێت و ئەویشت پێ بفرۆشێت) وەک چۆن ئێستا لە زۆربەی وڵاتاندا هەم خواردن بەپارەیە و هەم گو کردن.

ئەو هەموو ئاگرەی کە لەساڵانی ڕابردوودا لە دەغڵ و دان و لێڕەوارەکانی کوردستان بەردەبوو، ڕاینەچڵەکاندین! بە ئاشکرا بە لە ڕێگەی فڕۆکە و باروتەوە گڕ لە پوش و پاوانەکان و دەغڵ و دان بەردەدرا و ڕانەچڵەکین! تەنانەت سوتاندنی سیی زەوی (دارستانە کەمەرەییەکان)لە ئەمەریکای لاتین بە ئاشکرا و بە ئانقەست بەڵگەی ئەوەن، هەزاران دەرمان لە بازڕدان بۆ بنەبڕکردنی سەوزی و گژ و گیای سروشی و بە پارە دەیکڕین و بەکاری دەهێنین!

بۆ دیقەتی ئەوە نادەن، دەرمانی چارەسەرکردنی نەخۆشیەکانی کشتوکاڵ کاریگەریان نیە، بەڵام دەرمانە قەڵاچۆکردنەکانی بژار و زیندەوەر تا خراپترین ڕادە کاریگەرن! ئەڵبەد دیارە کە ئامانجەکە چیە. ڕەنگە لە ماوەیەکی کەمدا ببینین کە ئەزمەی تۆڵەکە و تاڵشک و گۆزروانیش دروست ببێ و چاوەڕوانی کۆمپانیاکان بین پێمان بفرۆشنەوە.

تێکدانی ژینگە، ئامانجی سەرمایەداریە، لە تێکچوونی ژینگەدا بازاڕی سەرمایەگوزاری گەرمترە، ئەوەتا ئێستا ئۆکسجین کاڵایە.. ئاو کاڵایە، تیشکی خۆر کاڵایە، بەڵکو ژیانی مرۆڤ کاڵایە.

بڕینەوەی درەختەکان و ئاگرتێبەردانیان هیچ گومانێکی نەهێشتۆتەوە لەسەر ئەو ڕاستیەی کە ئامانج تەنها ئیبادەی بەشەر نییە لە دنیادا، بەڵکو ئیبادەی ژینگەشە، ئەوان باش دەزانن کە ئیبادە و شێواندنی مرۆڤ بەتەنها لە ڕێگای بۆمبەوە نیە، بەڵکو کاریگەرترین بۆمب شواندنی ژینگەی سروشیە.

باوەڕی تەواوم بەوەیە کە هەرچی لە سەرمایەگوزاریدا هەبوو، بەتایبەتی سەرمایەگوزاری کوردی، کە کلکی سەرمایەگوزاری تورکی و ئێرانین، پێچەوانەکەی بکەی دروستە.. بەدووری مەزانە ئەو کۆمپانیا تورکیانەی لە ڕێگەی کلکە بازرگانی کوردیەوە لە تورکیاوە شامپۆ دەهێنرێت بۆ هەرێم، خاوەنی چەندین کۆمپانیای قژ ڕواندنەوەش نەبن. لەمڕۆدا باشترین بازاڕ هی جگەرە و مەشروب نیە، بەڵکو داودەرمانی چارەسەرکردنی ئەو نەخۆشیانەی بەهۆی جکەرە و مەشروبەوە بڵاودەبنەوە بازاڕێکی گەرمتری هەیە..

(دواجار دوو ڕێگە هەیە و سێهەمیان نیە، یان ڕزگاربوون لە سەرمایەداری، یان مەرگ)

مەگەر نابینن ئەم مەکینەیە(سەرمایەداری) زیاتر لە هەر ئافات و پەتایەک بکوژە؟ ئەگەر سەرمایەداری کۆتایی پێنەهێنرێت، دڵنیام دەگاتە ئەوجی ترسناکی و گەورەترین بکوژی ناو مێژووی کەون دەبێت.