مانگ: ئازار 2021

31/03/2021

کەس ناتوانێت نکوڵی لەوە بکات  کە ئەمەریکا پێشەنگی ناساندن و جێ بەجێکەری ئابووری لیبراڵ و نیولیبراڵە. کەواتە ئەوەی کە لە ئەمەریکا ڕویداوە و ڕوودەدات ، گەر لە وڵاتانی دیکە هێشتا ڕوینەدابێت ،  ئیتر بە ئاشکرا دەتوانیت چاوەڕوانی ئایندەی ئەو وڵاتانەش بکەیت کە هەمان بەسەرهات و داهاتویان دەبێت.  ئا لەم بارەشدا تاوانێکی گەورەیە کە بەرانبەر بە بەشەرییەت دەکرێت نەك هەر بۆ جێ بەجێکردنی ئەو سیاسەتە ئابوورییە کە لە ڕاستیدا ناتوانرێت ناوی ئابووریی لێبنرێت، بەڵکو بۆ ئەوانەشی کە بە پاگەندەی بۆ دەکەن و دەیانەوێت زەمینەسازی

بۆ بکەن تاوانێکی گەورەیە کە بەرابنەر بە گەلەکەیان دەیکەن.

بێ گومان بە هەزارەها وتار و ڕاپۆرت و توێژینەوە هەیە لەسەر بارودۆخی ژیانی دانیشتوانی ئەمەریکا کە لە سای ئابووریی لیبراڵدا چی دەچێژن ، بەڵام هەر زۆر زۆر بە کورتی من چەند خاڵێکی کەم لە کورتە وتارێکی Bernie Sanders هەڵدەبژێرم  تاکو ببێتە تێفکرینێك نەك قەناعەت پێکردنت.

• Jeff Bezos  خاوەنی ئەمازۆن و Elon Musk خاوەنی Tesla Motors  بەهەردوکیان داهاتیان بە قەدەر لەسەدا 40 ئەوانەی کە لە دامێنی کۆمەڵدا گیرساونەتەوە، هەیە.  

• 500 هەزار بێ خانووبەرەن و شوێنێکیان نییە کە تێیدا بژین . بە ملیۆنانی دیکەش لەبەر نەبوونی داهات کە ناتوانن کرێی خانوو یاخود قیستی عەقار بدەن ، لە بەردەم هەڕەشەی دەرکردندان لە خانووەکانیاندا.

• 92 ملیوێنی دیکە زەمانەتی ژیانیان نییە و لە خەمی بەخێوکردنی منداڵەکانیاندان .

• نەوەی نوێ کە سەرقاڵی خوێندنن بە قەرز ، نیگەرانی ئەوەن کە گەر کاریشیان دەستکەوێت هێشتا ستاندەری ژیانیان لە خواری ئەو کاتەی  ستاندەری ژیانی  باوك و دایکیانن.

• بڕی تەمەنکردنی هەژاران لەوێ لەچاو ساماندارانا 15 ساڵ کەمترە . هەژاری و برسێتی لە ئەمەریکادا بەرەو ڕووبەڕووبوونەوەی  حوکمی مردنە.

• توێژاڵی سەرەوەی کۆمەڵ هیچ وەختێك وەکو ئێستا ژیانیان باش نەبووە ئەو بڕە خەڵکە کە لە سەدا 1ی ئەمەریکا پێكدەهێنن، داهاتیان بە یەکەوە بە قەدەر داهاتی لە سەدا 92 ی خەڵکەکەیە کە لە پەراوێزی کۆمەڵدا دەژین .

• 50 سامانداری ئەوێ بەقەدەر نیوەی کۆمەڵ کە 165 ملیوێن کەسن هەیە.

• ساڵی ڕابووردوو کە ساڵی نەهامەتی بوو بۆ هەر زۆرینەی خەڵکی لە دونیادا ، کەچی لە ئەمەریکادا 650 ملیاردەرەکە سامانیان بە ڕادەی 1.3 تریلۆن دۆلار زیادی کردووە .

• لە ماوەی 40 ساڵی رابووردوودا سامانێکی زۆری چینی خوارەوەی کۆمەڵ [ کرێکاران و هەژاران] و چینی مامناوەند، ناوەڕاست،  بۆ تۆوێژاڵی باڵادەست گوێزراوەتەوە.

• لە ساڵی 1978 دەستەی ساماندارانی سەرەوەی کۆمەڵ کە  0.01 ی کۆمەڵیان پێكهێناوە لە سەدا 7 سامانی خەڵکیان لە دەستدابووە ، بەڵام لە ساڵی 2019 دا دەیتا نیشانی دەدات هەر ئەوانە نزیکە لە سەدا 20 سامانی خەڵکیان لە دەستدایە.

• بەڕێوەبەرە گەورەکان 300 جار زیاتر وەردگرن لە موچەی ئاسایی کرێکارێکیان.

• کرێکارانی ئەمەریکی لە ئێستادا 32 دۆلار لە هەفتەیەکدا کەمتر وەردەگرن لە 48 ساڵ لەمەوبەر.

• لانی کەمی کرێی کاژێرێك ئێستا لەوێ 7.25 دۆلارە . 

وەکو وتم ئەمە کورتەیەك بوو ، ئیتر خۆت حوکم لەسەر ئابووری لیبراڵ بدە.   

29/03/2021

کۆرۆنا زەرەرێکی زۆری گەیاند بە بزنسی بچوك و کەسانێك کە کار بۆ خۆیان دەکەن ، بەڵام هاوکات زۆر سوەودمەند بوو بۆ کۆمپانیا گەوەرەکان ، ئەمە جگە لەوەی کە قازانجێکی زۆریان کرد هەر ئاواش دەستیان ئاوەڵا بووە لە دەرکردنی کرێکار و کارمەندەکانیانا و وەرگرتنی کەسانی دیکە بە هەل و مەرجێکی زۆر خراپ و پارەیەکی کەم ، هەروەها ناچارکردنی ئەوانەشی کە ماونەتەوە لەسەر کار یا ئەو هەل ومەجە قەبوڵبکەن یاخود کارەکەیان بەجێبهێڵن .

کۆمپانیای گازی بریتانی یەكێکە لەو کۆمپانیایانە.  ئەوە 9 مانگە نقابەی کرێکاران لە وتووێژدایە بۆ ڕاگرنتی کۆمپانیاکە و بەڕێنەکردنی ئەو پلانە ، بەڵام بە داخەوە کە وتووێژەکان شکستیان هێناو ئەوە چەند ڕؤژێکە لە مانگرتندان و لە کاتێکیشدا کە ڕێکەوتن نەکراوە لە 01/04 وە کۆمپانیاکە دەستدەکات بە جێ بەجێکردنی پلانە تازەکەی .

زۆربەی کرێکارانی ئەم کۆمپانیایە خزمەتیان لەگەڵ کۆمپانیاکەدا لە 10 ساڵەوە بۆ 40 ساڵە بۆیە خاوەنخێزان و منداڵن کە ئەمەش قورساییەکی زۆریان دەخاتە سەر بۆ بیرکردنەوە لە قەبوڵکردن و نەکردنی  گرێبەستە نوێیەکە.  بە گوێرەی گرێبەستەکەش کرێکاران دەبێت هەفاتە 3 سەعات زیاتر کار بکەن واتە لە 37 سەعاتەوە بۆ 40 سەعات هەروەها هیچ پارەیەکی زیادەشیان پێناردرێت ئەگەر کار لە ڕۆژانی پشوودانی هەفتەوە [ ویکەند] و پشووە گشتیەکانی وەکو کریسمس وساڵی نوێ و یەکی ئایار و ڕۆژەکانی دیکە، بکەن.

27/03/2021

دوێنێ ئێوار ، هەینی – 26/03 ، بۆ جاری سێهەم لە شاری برستڵ خەڵکێکیی زۆر هاتنەوە سەر شەقامەکان دژ بە دڕندەیی پۆلیس و وەستانی ئەو لائحەیەی کە تەرحکراوە دەربارەی بنەبڕکردنی زۆرێك لە مافەکانی مرۆڤ کە بڕیارە بەم زووانە بچێتە بەردەم بەڵتەچییەکانی پەڕلەمان تاکو ببێت بە یاسا. 

دوای ڕۆژی یەکشەمەی پێشو ، 21/03 ڕۆژی،  3شەمەش 23/03 بۆ جاری دووهەم خۆپیشاندان و ناڕەزایی درێژەی پێدرا و هەر لەو ئێوارەدا 13 کەس لە لایەن پۆلیسەوە دەسسگیرکران .  لە نارەزاییەکەی دوێنێ ئێوارەش 10 کەس دەسگیرکراون .  بە گوێرەی ڕاپۆرتی پۆلیس لە بەرانبەر خۆپیشاندەرانا کە ئاشتیانە بووە دار و ئەسپ و بەردانی سەگ بۆ ترساندن و ئازاردانی خۆپیشاندەران بەکارهێنراون،  ئەمە جگە لەبەکارهێنانی شلەمەنی [ سپرەی ] بیبەری توون بۆ دەموچاوی خۆپیشاندەران هەروەها  بوونی کۆپتەری پۆلیس بە سەرەوە بۆ وێنەگرتن و چاودێریکردنی خۆپیشاندەران .  بە گوێرەی ڕاپۆرتەکەی پۆلیس ئەو بارودۆخە هەتا سەعاتی 1 بەیانی ئەمڕۆ بەردەوام بووە.

لەگەڵ ئەوەشدا دڕندەیی پۆلیس و یاسای دیکتاتۆرانی دەسەڵاتدار ناتوانێت خەڵکی لە خۆپیشاندان و کردنی نارەزایی بوەستێنێت هەر بۆیە ئەمڕۆ بڕیارە لەم شارانە خۆپشاندان بکرێت :

Manchester, Sheffield, Birmingham, Brighton, Cambridge, Cardiff, Winchester, Bath, Portsmouth, Lancaster, Nottingham and Kingston upon Thames.

هاوکاتیش بانگەوازی خۆپیشاندانی سەرانسەری لە بریتانیا بۆ ڕۆژی 03/04 کراوە و چاوەڕواندەکرێت کە گەورەترین خۆپیشاندان بێت لە دوای خۆپیشاندانە 2 ملیۆن کەسەکەی لەندەن دژ بە بە جەنگی ئەمەریکا و بریتانیا و داگیرکردنی عێراق لە ساڵی 2003 دا.

23/03/2021

نقابەی Filt Cgil, Fit Cisl and Uiltrasporti unions کە نقابەیەکی ئیتالییە داوای لە کڕيارانی پێداویستییەکان لە ئەمازۆن  کرد کە دوێنێ 2 شەمە، 22/03  کە بۆیکۆت کڕین لە ئەمازۆر بۆ ماوەی 24 سەعات بکەن .

ئەم نقابەیە کە 40 هەزار ئەندامی هەیە لە وتووێژدا بووە لەگەڵ ئیدارەی ئەمازۆندا لەسەر هەل و مەرجی سەرکار :  کرێی کەم ، درێژیی ڕۆژی سەرکار بە تایبەت کرێکارەکان کە پێدوایدتیییەکان دەگەیەننە ماڵان و شۆپەکان کە هەفتانە 44 سەعات کاردەکەن ، پارەی نانی نیوەڕۆ ، دانی پاداشت بە کرێکاران و هەروەها کۆتاییهێنانی  گرێبەستی وەختی .

کڕیارانێکی زۆر بەدەم داخوازیی نقابەوە چوون و ئەمەش 24 سەعات درێژەی کێشاو تا ڕادەیەك زەرەریان لە ئەمازۆن داوە. 

21/03/2021

دوای ئەو پرۆتێست گەوەرەیەی ڕۆژی یەكشەمە ، 21/03 ، لە شاری برستڵ ،  تکایە ئەم کرتە لەسەر ئەم لینکە بکە:

https://uk.yahoo.com/…/night-violence-bristol-kill-bill…

ئێستا پۆلیس ئاماری زەرەروزیانی خۆیان و مەترسیان و هەروەها ژمارەی گیراوانیشیان خستەڕوو. بە گوێرەی ئامارەکانی پۆلیس 21 پۆلیس بریندار بوون کە هەندێكیان پێویستیان بە خەستەخانە هەبووە، 12 ڤان و سەیارەی دیکەی پۆلیس یا سوتێنراون یاخود تێشکاون ، 10 کەسیان دەستبەسەرکردووە و بەدوی کەسانی تریشدا دەگەڕێن

پۆلیس  ترسێکی ئێکجار زۆریان لێنشتیوە سەرۆکی پۆلیسی ئەو دەڤەرە  دەڵێت ” لە زۆر شاری دیکەی بریتانیادا لە ئایندەیەکی نزیكدا هەمان شت ڕودەداتەوە و ژیانی پۆلیس زۆر لە مەترسیدایە ، هەندێك لە پۆلیسەکان پێیان وتوم کە لە کوشتن و مردن دەترسین .  لە  چاویانا دیارە کە ترسیان لێنیشتووە.”  هەر لەبەر ئەمەش بە پەلە داوای کۆبونەوەی نێوانی خۆی و وەزیری ناوخۆی سەرۆکی پۆلیسی ئینگلەند و وێلسی  کردوە .

ئێستا حکومەت بڕیاری دا لە ڕۆژی دووشەمەوە ، 29/03 وە پرۆتێست قەدەخە نەکرێت و ڕێگا بدرێت کە خەڵکی پرۆتێست بکات.  کورد ڕاستیان وتووە :  شەق دەزانێت قۆناغ لە کوێیە.

یەكشەمە تاکو سەعات 1.30 بەیانی دووشەمە، هەلی کۆپتەری پۆلیس بەسەر شارەوە گەڕاوە ، تاکو 4.30 بەیانی زوو یەك دوو ڕێگای سەرەکی هاتنە ناوەوەی بریستڵ داخراوە تاکو سەیارە نەیەتە ناو شارەوە .

28/02/2021

یاسا هەمیشە بۆ هەژارانە، هەر دەبێت ئاواشبێت . هۆکارەکەش ئاسانە.  کێن ئەوانەی  یاسا دادەنێن؟ بێگومان دەسەڵاتداران، سامانداران، سیاسیییەکاکانی کە لە دەسەڵاتدان ، لە حکومەتدان ، لە دەوڵەتدان.  خۆ ناکرێت مرۆڤ ئەوەندە گەمژە بێت یاسایەك دانێت ، سیاسەتێك بەڕێبکات کە دژ بەخۆی بێت.  ئەوە ئێمەین کە گەمژەین، نەك ئەوان، کە دەیانکەین بە یاسادانەر ، بە دەسەڵاتدار، بە کەڵەگا بەسەرخۆمانەوە.

لە بریتانیاو زۆرێك لە وڵاتانی دیکەدا سوپەر دەوڵەمەندەکان یا باج [ تەکس] نادەن ، یاخود هەر زۆر کەم یا بەدەگمەن تیایدانەیە کە بیدات.  بۆ ئەمەش بارەگای بزنسەکانیان دەگوێزنەوە ئەو وڵاتانانەی کە بڕی باج لەسەر کۆمپانیاکان کەمن ، وەکو ئیرلەندە لە سەدا 12.5، تاڕادەیەکیش ئەمەریکا کە لە سەدا 15 یە بەڵام جۆ بایدن دەیەوێت سەریخات بۆ لە سەدا 28 ، لە بریتانیا لە سەدا 19یە ،  یاخود دەچنە شوێنێکی دیکە کە هەر تەکس نایگرێتەوە، دیارە ئەمەش کە دەیکەن نایاسایی نییە بەڵکو بە پشت و پەنای یاسایە.

بە گوێرەی ڕاپۆرتێكی ئەم ڕۆژانەی پێشو لە سەدا 10 سامانی جیهان لەو شوێنانەدا حەشاردەرێت کە باج نایگرێتەوە ئەمە لە کاتێکدا ، ئەم سامانەش بە ڕێژەی سەدی دەکاتە لە سەدا 2.7 ی داهاتی هەموو جیهان.   هەر بە گۆوێرەی ئەو ڕاپۆرتە ، زیاتر لە ملیارێك خەڵک لەم جیهانەدا هەژارن.

ئەم سامانەی دەوڵەمەندەکان لە نێوانی مانگی نیسان و مانگی تەموزی  پارەکەدا ، 2020 ، بە ڕێژەی لە سەدا 27.05 بەتەنها لە 4 مانگدا چووەتە سەرەوە، ئەمە لە کاتێکدا کە باقییەکەی دیکەی جیهان لە ناڕەحەتیدا ژیاوە.

ڕاپۆرتەکە دەڵیت ئەگەر ئەم سامانە حەشاردراوە ، یاخود باج لێنەدراوە، بە بڕی لە سەدا 20 بۆ لە سەدا 30 باج بدەن هەر لە بەنگلادشا 9 ملیۆن خەڵکی پیر لە هەژاری دەربازدەکات ، لە وڵاتی چاددا بەم پارەیە دەکرێت 38 هەزار قوتابی پێبگەیەنێت [ وێنەی دووهەم وێنەی قوتابیانی چادە ] ، لە ئەڵمانیا دەکرێت 8000 تۆرنیددۆی  با، کە وزەی کارەبای پی دروستدەکرێت، دابنرێت .

دیارە قسە هەر لەسەر سوپەر دەوڵەمەندەکانە ، نەك ئەوانی دیکە ، بە دڵنناییەوە کە بڕی باج زیاد بکرێت و گەندەڵی تیادانەکرێت  خەڵکێکی زۆر لە داوی هەژارری ڕزگاری دەبێت . دیارە ئەمەش ئەوە ناگەیەنێت کە ڕیفۆرم هەژاریی و قۆرت و نەگەبەتییەکانی دیکەی کە بەدوایدا دێن، چارەسەردەکات .  ئەمە کاری نەکردەیە و هەرگیز لەسای ئەم سیستەمەدا ڕیفۆرمێکی بنەڕەتی ڕوونادات .  زانینی هۆکارەکە ئاسانە ئەویش ئەوەیە کە دەبێت ڕیفۆرم لە ژیان و سامانی ساماندارانابکرێت ، ئایا ئەوان خۆیان ڕێگای ئەوە دەدەن؟ مێژوو سەلماندوییەتی کە نایدەن.    

05/03/2021

کۆمپانیای ئەمازۆن کە یەکێكە لە هەر کۆمپانیا گەوەرەکان و قازانجێکی خەیالی کردووە و دەکات بەتایبەت لەسەردەمی کۆرۆنادا ڕێگا نادات بە کرێکارەکانی نقابەیان هەبێت یا بەشدای لە نقابەکانی دیکەدا بکەن . قازانجی زۆری ئەمازۆن بەشی زۆری پەیوەستە بە ڕێگانەدانی ئەم کۆمپانیایە بە کرێکارەکانی کە نقابەی خۆیان دروستبکەن.

ئەمازۆن هەر بەوەشەوە نەوەستاوە بەڵکو سیخوڕییش بەسەر چالاکی کرێکارەکانییەوە دەکات تا ئەو ڕادەیەی کە چاودێرییان دەکات کە لە کاتی گۆڕینی شفتەکانیانا لەکاتی قسە کردنیان لەگەڵ هاوەڵە کرێکاراەکانیانا کاتی بەجێهێشتنی سەر کاریان.

کرێکارانی ئەمازۆن و مەکدۆناڵد بۆ ماوەیەکی زۆرە  لە کەمپەینێکی سەرومڕدان تاکو کڕێی لانی کەمی کرێکاران لە سەعاتێکدا بۆ 15 دۆلار سەرکەوێت.

دیارەدەی سیخوڕیکردن بەسەر کرێکارانەوە،  دیاردەیەکی تازە نییە کۆمپنایاکان لە بریتانیا و ئەمەریکادا لە ساڵەکانی 70 کانەوە ئەمە دەکەن.  ئێستاش کارەکە بەهۆی تەکنەلۆجیای نوێوە زۆر ئاسانتر بووە بۆیان .  زۆربەی کۆمپانیاکان لیستی ڕەشیان هەبووە و هەیە .  لیستی ڕەشیش ناوی کرێکارە چالاکە نقابی و چەپ و کۆمۆنیست و سۆشیالیست و ئەنارکیستەکان بوون کە لە داواکردنی کاردا ، بە بیانوویەك لە بیانووەکان کاریان پێنەدراوە.

ئەم لیستە ڕەشانە زۆر ڕاپۆرتی لەسەر کراوە و زۆریشیان، پۆلیس ئەم دەیتایانەی فرۆشۆتۆتەوە بە کۆمپانیاکان .  دوا کەسەکانی لیستی ڕەشی مانگرتنە گەورەکەی کرێکارانی کانە خەڵوزەکانی بریتانیای ساڵی 1984 بۆ 1985 کە دوای ئەوە کاریان دەستنەدەکەوت،  بۆیان دەرکەوت کە ناوەکانیان لە لیستی ڕەشدابووە ، پۆلیسیان دا بە دادگا ئەم لێکؤڵیەنەوە و دادگاکارییە نزیکەی 30 ساڵی خایاند کە لە مانگی پێشودا هەندێك لەو کرێکارانە توانییان ناویان لەو لیستە ڕەشەدا نەهێڵن .

ئەمەیە دیمۆکراتی لەسەر کار، ئەمەیە بوونی فرسەتی کار ، ئەمەیە عەدالەت لە کاردا  و مامەڵە لەسەر کار، ئەمەیە هەڵاواردن و غەدرلێکردن .  پۆلیس و دەەوڵەت و خاوەنکۆمپانیاکان هەمیشە دەستیان لەناو دەستی یەکدیدایە .

11/03/2021

ڕۆژی 3شەمە شەپۆلێکی تری خۆپیشاندان وناڕەزایی لە ئەسینای یۆنان دەستیپێکرد و تاکو دوێنێ شەویش بەردەوام بووە .  بە دەیەها هەزار گەنج هاتنە سەر شەقامەکانی ئەسینا هەر بەدەرکەوتنی کرتەیەکی ڤیدیۆیی کە پۆلیس چۆن دڕاندانە بەربوەتە گیان گەنجێكی 26 ساڵەی قوتابی گوایە یاسای لۆکداونی شکاندووە.

ئەم گەنجە تەنها هاتۆتە دەرەوە لەسەر تەختەیەکی دانیشتن تاکو خۆی بداتە بەر هەتاو و هەناسەیەك بدات پاش ئەوەی کە لەوی لە مانگی نۆڤمبەری پارەوە ، 2020 ، لۆکداون بەردەوامە.  پۆلیس سزای گەنجەکەی بە 300 یورۆ داوە ، ئەویش قسەی لەگەڵدا کردون بەڵام ئەوان لەبری ئەوە بەربوونەتە گیانی و زۆر خراپ مامەڵەیان کردووە. بێ گومان هۆکاری وەکو بوونی سیاسەتی دەستگرتنەوە [ تەقەشوف]  و بێ کاری و لۆکداون و بوونی پۆلیس لە حەرەمی زانکۆکانا و کەمتەرخەمی حکومەتی یۆنان لە پرسی کۆرۆنا و چارەسەریدا ، ئەمانە هەمووی ڕۆڵی خۆیان بینیوە بۆ هاتنە سەر شەقامی زۆرێك لە خەڵک.   

16/03/2021

دوێنێ ئیوارە و شەو بۆ جاری سسێهەم خەڵکانێکی زۆر هاتنەوە سەر شەقامەکان بۆ بەرگریی لە مافی ڕەوای خۆیان لە کاتیکدا کە لێرە لە دوو کەس زیاتر کۆبونەوەیان یاسەخە و پۆلیس هەر لە شوێنی خۆیدا سزای پارەیان دەدا.

ناڕەزاییەکانی ئەم دواییە هۆکارەکەی فڕاندنی ژنێکی تەمە 33 ساڵ بوو  لە ڕۆژی 03/03لە لایەن پۆلیسێك کە خۆی گاردی کەسانی دەستەبژێری وەکو دیبلۆماسییەکان و پەڕلەمانتارە ناودارەکانی نێو دەسەڵاتە، دواتر لاشەی ئافرەتەکەیان لە دارستانێکی دوور لە لەندەن بە 70 میل دۆزییەوە و کە هەتا ئێستاش نازانرێت  جۆری کوشتنەکەی چۆن بووە.

ئەمەی کە ڕویدا نەك هەر لەسەر دەستی خودی پۆلیس دا بوو،  بەڵکو فڕاندن و کوژاران و لاقەی جنسیش بەشی زۆری بەرپرسیارییکەی  بەر پۆلیس و دەسەڵات و سیاسییەکان دەکەوێت. 

بە گوێرەی ڕاپرسێك کە لە نێوانی زیاتر لە هەزار کچانی گەنج و ژناندا کرا 5 ڕۆژ لەمەوبەر، ئەوەی دەرخست کە لە سەدا 94 ی کچانی تەمەن نێوان 18 و 25 ساڵە یا لاقەی جنسی کراون یاخود هەراسان کراون یا بە جۆرێك لە جۆرەکان دەستیان بۆ براوە ، ئەم ڕێژەیە لە نێوانی ئافرەتانی سەر و تەمەن 25 بە ڕێژەی لەسەر 86 بوو. لەم وڵاتەدا هەفتانە لانی کەم 2 ژن دەکوژرێت.   ژنان دەزانن کە پۆلیس و دەوڵەت جددی نین لەبنبڕکردنی ئەم کێشە گەورەدا هەر لەبەر ئەوەش زۆربەی ڕووداوەکان بە پۆلیس ڕاناگەینرێت .  بۆ نموونە پۆلیس دەیەوێ پاسوەردی یا کۆدی تەلەفونی قوربانییەکان بزانن تاکو بچنە ناوییەوە و زانیاری لەسەر خودی خۆیان بدۆزنەوە و تاکو پەیوەستی بکەنەوە بە لاقەی جنسی یا دەستبۆبردنیان ، کە پۆلیس مافی ئەوەی نییە کە تایبەتمەندی کەس بزانێت.

هەینی شەوەکەی کە گردبوونەوە لەلایەن کچان و ژنانێکی زۆرەوە بوو بۆ ڕێزلێنان لەو ئافرەتەی کە کوژاراوە ، پۆلیس مامەڵەیەکی ئیکجا ناشیرینی کردن .  ڕۆژی دواتر و دوای ئەوەش، ئافرەنان و پیاوان خۆپیشاندانێکی گەورەیان کرد و بەرەو بارەگای سەرەکی پۆلیس چوون بە دروشم جیاجیاوە لەوێدا هەندێك لە خۆپیشاندەران دەسبەسەر کران .

دوێنی کاتێك کە حکومەت و سیاسییەکان بڕیاریان دا کە لائیحەیەك بۆ دانی پاوەر، دەسەڵاتی زیاتر بدەن بە پۆلیس،  بردە پەڕلەمانەوە تاکو بیکەنە یاسا لە بەندەکانی  ئەم لائیحەیە هەر کەس زەرەر بە پەیکەرێك بگەینەێت 10،000 پاوەند سزا دەدەرێت ، پاوەری زیاتر بۆ پۆلیس کە خۆیان سەرپشك بن چی دەکەن … بۆ ئەمەش زیاتر لە 10 هەزار کەس ناڕەزاییان  لە دەرەوەی پەڕلەمان دەربڕی  بە درروشمی ” نا بۆ دانی دەسەڵاتی زیاتر بە پۆلیس” ” هەموو پۆلیسێك زۆڵە” ” ئازادیی،  چی تر کەمکردنەوەیان نا ” و زۆری تر لەم دروشمانە.  پۆلیس خەڵکێکی زۆری گرتوە بەڵام نایانەوێت ژمارەکەی ئاشکرا بکەن لە ترسی خۆپیشاندان و ناڕەزایی زیاتر.  وێڕای ئەوەش  خۆپیشاندانی گەورە بۆ کاژێری 12 ی ئەمڕؤ ڕێکخراوە .  گومانی تیادا نییە کە دەوڵەتی بریتانی باشترین دەرفەتی بۆ ڕەخساوە بە بیانوی کۆرۆناوە بۆ دانی پاوەری زیاتر بە پۆلیس وکەمکردنەوەی ئازادییەکانی خەڵکی .

20/03/2021

لە کاتێکدا لە تورکیادا ساڵانە ژمارەیەکی زۆر لە ژنان دەکوژرێن تودووتیژییەکی زۆر بەرانبەر بە ژنان بەکاردەهێنرێت  گەر چی دەیتایەك لەلایەن حکومەتی تورکیاوە نیە بۆ ژمارەی کوژرانی ژنان لە تورکیا.  بەڵام بە گۆێرەی دەیتای  ڕێکخراوی تەندروستی جیهانی لە سەدا 38 ی ژنان رووبەڕووی توندوتیژی لەلایەن مێرد و برادەر و خیزانیانەوە دەبنەوە لە بەرانبەر لە سەدا 25 ی ژنان لە ئەوروپادا.

لەگەڵ ئەوەشدا لەبری باشکردنی بارودۆخی ژنان لەوێ ئەردۆگان لەو پەیمانەی نێودەوڵەتی سەبارەت بە پرس و مافی ژنان و پارێزگاریکردن لێیان ، کە لەساڵی 2011 دا بوو بە ئەندم تیایدا لەم ڕۆژانەدا کشایەوە بێ ئەوەی هیچ هۆکارێك لە کشانەوەی خۆی بخاتە بەردەست،  کە ئەمەش ئەوەندەی دیکە مەترسی لەسەر ژیانی ژنان زیاددەکات.  هەر ئەمەشە کە پرۆتێستەکانی ژنان لەوێ بەردەوامە ، لەوانە پرۆتێستە گەورەکەی ڕۆژی جیهانی ژنان.

بەم کارەش ئەردۆگان ئەوەندەی دیکە ئەگەری چوونی تورکیا بۆ ناو یەکێتی ئەوروپای  مەحاڵ کرد. تورکیا لە ساڵی 2005وە  کاندیدە بۆ چوونە ناو یەکێتی ئەورووپاوە بەڵام لە بەر ڕیکۆردی خراپی تورکیا سەبارەت بە مافی مرۆڤ و نزمی ستاندەری و جیاوازی سیاسەتی لەگەڵ ئەوروپادا ، تا ئێستا پاش 16 ساڵ  هەر لە دەرەوەی ئەو یەکێتییە .

بێ گومان هەر تورکیا نییە کە لەو پەیمانە کشاوەتەوە بەڵکو وڵاتانی دیکەی وەکو پۆڵۆنیاش هەڕەشەی کشانەوە لەو پەیمانە دەکات.