آنـارشـیـسـت هـا در انـقـلاب اسـپـانـیـا ١٩٣٦- ١٩٣٩ / ٥

توفان آراز

اشـتـراکـی سـازی

در جـریـان کـوشـش هـای انـقـلابــی جـهــت پــیـاده سـاخـتــن خــوداداری سـوسـیـالــیـسـتـی در فــرانـسـه ( 1871)، روسـیــه( 1905 و 1917) و آلــمـان( 1918) مـهـم تـریـن ارگـان هـا کـمـون هـا، شـوراهـا

بـودنـد. در اسـپـانـیـا ارگـان نـویـی، اسـمـاً در مـنـاطـق روسـتـایـی آراگـون، ظـاهـر گـردیـد: اشـتـراکـیـتِ (La Colectividad) تـولـیـدی.

اشـتـراکـیـت هـای تـولـیـدی بـر اصـل هـمـکـاری و کـمـک مـتـقـابـل مـبـتـنـی بـودنـد. اراضـی اشـتـراکـی شـده مـشـتـرکـاً بـه دهـقـانـان و کـارگـران تـعـلـق داشـتـنـد، ولـی بـه ایـن صـورت کـه آن هـا تـحـت الـشـعـاع یـک اشـتـراکـیـت بـزرگ قـرار مـی گـرفـتـنـد؛ دهـقـانـان و کـارگـران مـجـاز بـه فـروش اراضـی یـا کـارخـانـه هـا نـبـودنـد. ضـامـن دیـگـر اشـتـراکـیـت نـه دولـت، بـلـکـه سـازمـان کـشـوری اتـحـادیـه هـای صـنـفـی سـنـدیـکـالـیـسـتـی، ثـی.ان.تـی، بـود.

اشـتـراکـیـت تـولـیـدی تـنـهـا دربـرگـیـرنـدۀ اعـضـاء اتـحـادیـه هـای صـنـفـی نـبـود، آن شـامـل مـایـلان بـه آن، بـی تـفـاوت بـه مـولـد بـودن و نـبـودن بـه مـعـنـای سـنـتـی نـیـز مـی گـردیـد. اشـتـراکـیـت هـا هـمـزمـان نـوعـی واحـدهـای اداری کـمـونـال بـرای امـور مـحـلـی بـودنـد؛ آن هـا هـم عـمـلـکـردهـای اتـحـادیـه هـای صـنـفـی سـنـدیـکـالـیـسـتـی( بـه مـثـابـۀ ارگـان رهـبـری مـولـدیـن بـر تـولـیـد و تـوزیـع) و هـم عـمـلـکـردهـای کـمـون را بـرعـهـده داشـتـنـد.

انـقـلاب خـلـقـی در اسـپـانـیـا یـک انـقـلاب آنـارشـیـسـتـی بـود، هـرچـنـد آنـارشـیـسـت هـا تـنـهـا انـبـازان در اشـتـراکـی سـازی نـبـودنـد. در مـواردی مـردمـی پـی رو سـمـت هـای سـوسـیـالـیـسـتـی دیـگـر نـیـز بـه اشـتـراکـی سـازی مـی پـرداخـتـنـد8، ولـی کـار آن هـا چـیـزی مـگـر تـقـلـیـد از نـمـونـۀ کـار آنـارکـوسـنـدیـکـالـیـسـت هـا نـبـود. آن هـا بـه انـدازۀ آنـارشـیـسـت هـا بـه کـاربـری اسـلـوب عـمـل مـسـتـقـیـم، کـه نـسـبـت بـه قـانـونـیـت بـورژوایـی بـی مـلاحـظـه اسـت، عـادت نـداشـتـنـد. حـتـی زمـانـی کـه ثـی.ان.تـیاف.آ.آی در کـمـیـتـه هـای بـرقـرار شـده در خـارج از کـاتـالـونـیـا در اقـلـیـت بـود، آنـارشـیـسـت هـا نـقـش تـعـیـیـن کـنـنـده ای در آن هـا ایـفـاء مـی نـمـودنـد.

اشـتـراکـی سـازی، بـه قــول آنــارکــوسـنــدیـکــالــیـسـت آگــوسـتـیـن ســوچـی(Augustin Souchy) ( 1984- 1892)، شـاهـد عـیـنـی انـقـلاب اسـپـانـیـا و انـبـاز در آن، بـرطـبـق یـک بـرنـامـۀ عـمـل بـه خـوبـی تـنـظـیـم شـده بـه اجـراء درنـیـآمـد. هـمـان گـونـه کـه در هـمـۀ انـقـلابـات روی مـی دهـد، عـمـل تـئـوری هـا را بـه مـقـتـضـای مـطـالـبـات واقـعـیـت تـغـیـیـر داد. آنـارشـیـسـت هـا در آن زمـان بـه نـیـم قـرن آزمـون اتـکـاء داشـتـنـد: فـعـالـیـن ثـی.ان.تـی و اف.آ.آی ایـفـاء گـران نـقـش اصـلـی در چـنـدیـن قـیـام، اشـغـال کـارخـانـه هـا و اعـتـصـابـات عـمـومـی بـوده انـد، و طـی ده هـا سـال تـبـلـیـغـات آنـار شـیـسـتـی کـارگـران را بـا روح خـود عـمـل کـردن آمـوزش داده بـود. طـبـق نـظـریـات آنـارکـوسـنـد یـکـالـیـسـتـی کـارگـران و دهـقـانـان خـود مـی بـایـد ادارۀ کـارگـاه هـا و اراضـی را عـهـده دار گـردنـد، و سـازمـان هـای صـنـفـی آن هـا مـی بـایـد کـنـتـرل کـنـنـدۀ کـل زنـدگـی اقـتـصـادی در هـمـکـاری بـا ار گـان هـای مـحـلـی گـونـاگـون بـاشـنـد.

در هـفـتـه هـای پـس از آغـاز جـنـگ داخـلـی در هـمـه جـا اشـتـراکـیـت هـای کـشـاورزی و صـنـعـتـی( شـامـل کـلـیـۀ شـاخـه هـای تـولـیـد صـنـعـت) بـرقـرار گـردیـدنـد. شـورای کـارخـانـه و تـلـی از کـمـیـتـه هـا بـا تـکـلـیـف عـهـده داری هـر نـوع عـمـلـکـرد و تـضـمـیـن تـنـظـیـم تـولـیـد، آذوقـه رسـا نـی و غـیـره سـازمـان دهـی گـشـتـنـد. آنـارشـیـسـت هـا اسـتـعـداد سـازمـان دهـی را در عـمـل نـشـان داد نـد. یـک نـاظـر خـارجـی، جـامـعـه شـنـاس فـرانـتـس بـورکـنـائـو(Franz Borkenau)( 57- 1900) در کـتـابـش حـاوی تـوصـیـفـات عـیـنـی از جـنـگ داخـلـی اسـپـانـیـا حـکـایـت مـی کـنـد، چـگـونـه یـک کــار

خـانـۀ اشـتـراکـی شـده، کـه او در بـارسـلـونـا بـازدیـد نـمـود، در نـهـایـت شـگـفـتـی او تـنـهـا سـه هـفـتـه پـس از آغـاز جـنـگ داخـلـی بـه طـور عـالـی کـار مـی کـرد، چـنـان کـه گـفـتـی هـیـچ اتـفـاقـی نـیـفـتـاده بـود. بـورکـنـائـو بـا وجـود احـسـاسـات خـصـمـانـه اش نـسـبـت بـه آنـارشـیـسـت هـا پـذیـرفـتـه بـود کـه ایـن امـری غـیـرعـادی بـود، کـه گـروهـی از کـارگـران کـارخـانـه ای را اشـغـال، و در عـرض چـنـد روز تـولـیـد را بـدون اشـکـال بـه راه انـداخـتـنـد. بـه هـمـان شـکـل کـارگـران تـشـکـیـلات خـطـوط راه آهـن را بـه کـنـتـرل خـود درآورده، آن هـا را بـا حـداقـل تـأخـیـر از نـو دائـر سـاخـتـنـد؛ کـل مـؤسـسـۀ حـمـل و نـقـل در شـهـر عـظـیـم بـارسـلـونـا و اطـرافـش تـحـت کـنـتـرل اتـحـادیـه هـای صـنـفـی تـغـیـیـر سـازمـان داده شـد، و مـؤثـرتـر از پـیـش بـه کـار پـرداخـت. خـدمـات دولـتـی از قـبـیـل مـؤسـسـات تـلـفـن و گـاز و بـرق نـیـز 48 سـاعـت پـس از کـودتـای نـافـرجـام فـاشـیـسـت هـا بـه طـور عـادی بـرقـرار بـود نـد.

آیـا خـوداداری تـا چـه حـد گـسـتـرده بـود؟ بـه بـرآورد مـورخ فـرانـک مـیـنـتـز(Frank Mintz)(و. 1941) در نـخـسـتـیـن سـال جـنـگ داخـلـی مـجـمـوعـاً 1865 اشـتـراکـیـت در کـشـاورزی، صـنـعـت و خـدمـات دولـتـی دایـر گـردیـدنـد. مـیـنـتـز شـمـار افـراد مـسـتـقـیـمـاً انـبـاز در اشـتـراکـیـت هـا را دو مـیـلـیـون ذکـر مـی کـنـد( از جـمـعـیـت کـل اسـپـانـیـا در شـهـرهـا و دهـات بـالـغ بـر 6 مـیـلـیـون نـفـر). بـا تـوجـه بـه ایـن هـر اشـتـراکـیـت تـولـیـد مـی بـایـد بـه طـور مـتـوسـط دارای کـم و بـیـش 1100 عـضـو بـوده بـاشـد.9

نووسەر: هه‌ژێن

هه‌رچه‌نده‌ من به‌ ویستی خۆم له‌دایك نه‌بووم، به‌ڵام ده‌موێت به‌ ویستی خۆم بژیم و به‌خۆم بیربکه‌مه‌وه‌، به‌خۆم بڕیار بده‌م و به‌ خۆم جێبه‌جێ بکه‌م. هه‌ر له‌ مناڵیمه‌وه‌ تا ئێستا نه‌فره‌تم له‌ زۆره‌ملی و چه‌پاندن هه‌بووه‌، هاوکات خه‌ونم به‌ دونیایه‌که‌وه‌ بینیوه‌، که‌ تێیدا له ‌بری فه‌رمانده‌ری و فه‌رمانبه‌ری؛ هاوه‌ڵێتی، له ‌بری ڕك و کینه‌؛ خۆشه‌ویستی، له‌ بری جه‌نگ و کوشتار؛ ئاره‌زوومه‌ندی ئاشتی و ئاوه‌دانی بووم و هه‌میشه‌ خه‌ونم به‌ ژیانێکی ئازاد له‌ باوه‌شی سروشتدا، له‌ جه‌نگه‌ڵه‌ چڕ و دوورده‌سته‌کان بینیوه‌. لای من جیاوازی باوکی زۆردار و مامۆستای داروه‌شێن و ئه‌شکه‌نجه‌ده‌ری زینادنه‌کان نییه‌ لای من جیاوازی سه‌رکرده‌ و شوان نییه‌، لای من جیاوازی پارته‌ راست و چه‌په‌کان نییه‌، هه‌رچه‌ندی ناو و ڕه‌نگ و پاگنده‌کانیان له‌ ڕوخساردا جیاواز بن herçende min be wîstî xom ledayk nebûm, bellam demwêt be wîstî xom bjîm û bexom bîrbkemewe, bexom birryar bdem û be xom cêbecê bkem. her le mnallîmewe ta êsta nefretim le zoremlî û çepandin hebuwe, hawkat xewnim be dunyayekewe bînîwe, ke têyda le brî fermanderî û fermanberî; hawellêtî, le brî rik û kîne; xoşewîstî, le brî ceng û kuştar; arezûmendî aştî û awedanî bûm û hemîşe xewnim be jyanêkî azad le baweşî sruştda, le cengelle çirr û dûrdestekan bînîwe. lay min cyawazî bawkî zordar û mamostay darweşên û eşkencederî zînadnekan nîye lay min cyawazî serkirde û şwan nîye, lay min cyawazî parte rast û çepekan nîye, herçendî naw û reng û pagindekanyan le ruxsarda cyawaz bin

وەڵامێک بنووسە

Please log in using one of these methods to post your comment:

WordPress.com Logo

You are commenting using your WordPress.com account. Log Out /  گۆڕین )

Facebook photo

You are commenting using your Facebook account. Log Out /  گۆڕین )

Connecting to %s

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

%d هاوشێوەی ئەم بلۆگەرانە: