کورتەیەك لە ژیان و کارەکانی پرۆدۆن
و: زاهیر باهیر
بەشی نۆیەم :
هەر ئاواش پرۆدۆن دیکتاتۆرییەتی ڕەتکردۆتەوە، لە 1860کانا وتویەتی ” من هەمیشە هەرچی بم … کۆمارییەك، هەتا دیمۆکراتییەك، هەروەها لە مامەڵەدا سۆشیالیستێك، دەبم ” .
Henri de Lubac لەچەمکە ڕەخنەییەکانی پرۆدۆنا، ئەرگویمێنتی ئەوە دەکات سەبارەت بە دیمۆکراسی و دەڵێت ” نابێت ڕێگە بدەین ئەمانە بمانخەڵەتێنن، سوکایەتیکردنەکانی بە دیمۆکراتی ئەوانە نین کە دژە شۆڕش بن. ئەو ، وەکو خۆی دەلێت، ڕەخنەکانی ئاراستەی ، ‘ دیمۆکراسی ساختە ‘ کردووە … ڕەخنەکانی هێڕشیان کردۆتە سەر دیمۆکراتی ساختەی لیبراڵیانە کە ‘ ئابووریی و کۆمەڵایەتیی’ نەبووە… هەروەها ‘ دیمۆکراسی جەیکوبییەکان’ یش. پرۆدۆن ” نەیویستووە دیمۆکراتی تێکبشکێنێت، بەڵکو تەواوکردنی کارەکانی 1789ی ویستووە و ” لە کاتێكدا ” ئەو جەدەلی دژایەتی ‘ دیمۆکراسی کۆنی ‘ کردووە وەکو دیمۆکراتییەکەی ڕۆبسپیر و مەرات، Robespierre و Marat” ئەو بە بەردەوامیی بەراوردی نێوانی کردوون بە واتای ئەو ‘ دیمۆکراتی لاو’ ‘ دیمۆکراتی کۆمەڵایەتی بووە’.
بە گوێری مێژوونوسی ئەنارکیزم George Woodcock هەندێك هەڵوێستی پرۆدۆن کە هەیبووە ” ناوازە بووە لەگەڵ ناساندنی ئەنارکیزمدا” جۆرج ودکۆك لێرەدا ئاماژەی بە پێشنیارەکەی پرۆدۆن کردووە، کە هەر هاووڵاتییەك دەکرێت ساڵێك یاخود دووان خزمەتی میلیشیانە بکات. پێشنیارەکەش لە پڕۆگرامی شۆڕشگێڕیدا دەرکەوتووە کە لە مانیفێستێکی هەڵبژاردنا کە لە لایەن پرۆدۆنەوە دەرکراوە لەو کاتەی کە داوای لێکرا کە پۆستێك لە حکومەتە کاتییەکەدا، وەرگرێت. تێکستەکە ئاوا دەخوێنرێتەوە:
(خزمەتی میلیتەری لە لایەن هەموو هاووڵاتیانەوە پێشنیارێك بوو وەکو جێگرەوەیەك [ ئەڵتەرنەتیڤ] کە ناونوسبکرێن بۆ میلیتەریی و مەشقکردن بۆ ” شوێنگرتنەوە” لەلایەن ئەوانەی کە خۆیان لە خزمەتکردن دەپارێزن) . لە هەمان دۆکۆمێنتدا کە پرۆدۆن پێناسەی ” فۆرمی حکومەتی” کردووە، ئەو پێشنیاری ” ناوەندگەرایی کە هاوشێوە و لە بەرانبەری ناوەندگەرایی دەوڵەتە، کردووە، بەڵام لەوێدا کە هیچ کەس ملکەچی ناکات، هیچ کەس وابەستەی نابێت هەروەها هەموو کەسێك سەربەست و خاوەنی سەروەرییە”
درێژەی هەیە
Anarkistan ئەنارشیستان 